Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1979, Page 79

Þyngdarkrafturinn á 1 kg við yfirborð jarðar (staðalgildi) = 9,806 65 N.
Þessi stærð er stundum notuð sem krafteining undir nafninu
kílópond (kp), kílógrammkraftur, eða aðeins „kílógramm", sbr.
„kílógramm" á fersentimetra.
Rafkrafturinn frá hleðslunni 1 kúlomb í r metra fjarlægð = 9- 109/r2
njúton á hvert kúlomb sem þar er.
Segulkrafturinn frá 1 ampers straum í löngum, beinum vír, sem verkar
á 1 metra kafla af öðrum straumvír samsíða í r metra fjarlægð =
2 10_1 /r njúton á hvert amper í þeim vír.
Þrýstingur.
1 njúton á fermetra (N/m2) = sá þrýstingur sem þrýstir á 1 fermetra
af sléttum fleti með kraftinum 1 njúton hornrétt á flötinn, þegar
þrýstingurinn verkar jafnt á alla hluta flatarins. Þessi þrýstings-
eining er stundum kölluð pascal (Pa).
1 bar = /05 N/m2.
1 millibar (mbar) = 100 N/m2.
1 mm kvikasilfurs við staðalskilyrði (mmHg) = 1,333 22 mbar =
133,322 N/m2.
þumlungur kvikasilfurs við staðalskilyrði (inHg) = 33,8638 mbar
. = 3386,38 N/m2.
kílógramm(kraftur) á fersentimetra (kg/cm2) = 14,2 pund(kraftar)
. á ferþumlung (lb/in2) = 0,980665 bar = 98066,5 N/m2.
pund(kraftur) á ferþumlung (lb/in2, psi) = 0,0703 kg/cm2 = 6894,8
N/m2.
1 loftþyngd (staðalgildi) = 1,01325 bar = 1013,25 mbar = 760 mmHg
= 29,92 inHg = 1,033 23 kg/cm2 = 14,7 lb/in2 = 101 325 N/m2.
Vinna, orka, varmi.
1 i“l (joule, J) = vinnan sem krafturinn 1 njúton framkvæmir þegar
átakspunkturinn hreyfist 1 metra í kraftáttina. J = N m.
erg = 10-1 júl.
kílóvattstund (kWh) = 3,6 ■ 106 júl.
kílógramm(kraft)-metri = 9,806 65 júl.
bresk varmeining (B.T.U.) = 1055 júl.
elektrónuvolt (eV) = 1,60-10'19 júl.
j efnis umbreytt í orku = 9 • 1016 júl.
j megatonn af TNT (sprengiorkan) = 4,2 1015 júl.
kaloría (varmaeining, „hitaeining") = 4,2 júl. Stór kaloría = kíló-
kaloría (1000 kaloríur), einkum notuð í sambandi við varmagildi
fæðutegunda og varmaþörf bygginga.
hðlisvarmi vatns við 15°C = 4185,5 (J/kg)/°C = 1,0 (kaloría/g)/°C.
mæðsluvarmi vatns = 3,33 -105 J/kg = um 80 kaloríur/g.
^uðuvarmi vatns = 2,26 106 J/kg = um 540 kaloríur/g.
tðlisvarmi lofts við 20°C = 1006 (J/kg)/°C = um 0,24 (kalor./g)/°C.
(77)