Freyr - 01.02.1953, Síða 4

36
FREYR
-<
í kútinn margt það, sem við, hinir eldri,
töldum ágætt. Þetta er staðreynd og mætti
margt til nefna. Ég lít hress í huga til kom-
andi tíma, hvað snertir ýmsar aðstæður
ykkar yngri — verandi og verðandi bænda
— til léttara bústarfs, fegurri og arðbetri
stórvirkja, en okkur, flestum hinum eldri
— hefir auðnast að sjá vaxa frá huga okk-
ar og höndum. En svo margir og líklegir
sem þeir eru nútíma-þekkingar, skapandi
lífs-möguleikar, þá held ég hinu hiklaust
fram við ykkur, að til eru ýmiss gömul, bú-
skaparleg reynslu-sannindi — sannindi,
sem raunar hafa svo alhliða gildi, að heita
má að lífsnauðsyn sé, hvar sem menn eru
í stétt eða starf settir. Þau sannindi er ekki
gagnlegt fyrir bóndann — eða bóndakon-
una — að vanmeta, eigi þeim að farnazt
vel í hinu vandasama, ábyrgðarmikla ]ífs-
starfi, enda er það svo, að þessar fornu
dyggðir hafa frá fyrstu tíð og til þessa
dags verið megin stoðir undir starfi og bii-
skaparlegri hagsæld hins íslenzka búhölds
og búkonu. Þessar dyggðir, sem ég hika ekki
við að nefna manndyggðir, eru: þrifnaður,
hirðumennska, reglusemi, fegrunarhneigö,
hófsemi og nýtni.
Skal ég síðar víkja hér að nokkrum orð-
um.
★
Þó að svo sé, sem ég gat um í upphafi,
að um margt sé honum hægara um heima-
vikin, nútíma bóndanum, en var fyrir 40—•
50 árum, og þótt ég viti, að þið, hinir yngri,
þekkið á sumu betri skil en við þeir eldri,
þá hefi ég nú samt haft löngun til að skrafa
ögn við ykkur um ræktun, vélanotkun,
hesta-vinnu, húsdýraáburð, hirðingu hans
og notkun og margt fleira, en nú gefst mér
ekki tóm til þess. Hin mörgu og marghátt-
uðu viðfangsefni bóndans eru svo hvert
öðru nátengd, að varla er hægt á annað að
minnazt svo að hitt komi ekki við sögu, en
ég skal reyna að vera stuttorður um þau
fáu atriði, sem ég minnist á.
Á jarðræktina, aðallega túnræktina, hefi
ég áður minnzt í stuttu útvarpserindi, en
vildi þó bæta ofur litlu þar við, enda ætti
ræktun moldar að geta verið ótæmandi um -
hugsunarefni og umræðuefni bóndans, því
það, hversu vel bóndanum, ræktunarmann-
inum, takast viðskiptin við moldina, er eitt
af undirstöðuatriöum hans búskaparlegu
velgengni.
Það er vitað og viðurkennt, að ein svip-
hreinasta dyggða-fyrirmynd mannlegs lifs
er móðurástin eða móðurumhyggjan, og ég
vil benda ykkur á, að í öllu ykkar ræktun-
arstarfi getur hinn sí-athuguli móðurhug-
ur verið ykkur fyrirmynd, því að likt og hin
góða, umhyggjusama móðir sleppir aldrei
auga né hönd af þroska- og líkamsþörfum
barns síns, frá vöggu til fullþroska, í þá
átt þurfið þið helzt að stefna starfi ykkar
og viðbúð við hinn uppvaxandi gróður
moldar. Hugir ykkar þurfa að vera búnir
hinum vökula skilningi á þroska-vaxtar-
kröfu hins unga, vanburða nýgræðings.
Bóndinn verður að finna sér það gleði að
sinna, með fullum vilja, hinum síendur-
teknu kröfum moldarlífsins hvert vor. Þar
dugir enginn hálfvilji, hangandi hönd né
kaldrifjuð skapgerð. Þið verðið að vera al-
úðarmenn í öllu bústarfi ykkar.
Eg hefði gjarnan viljað tala við ykkur j
meira um jarðræktina, segja ykkur ýmis-
legt af minni reynslu á því sviði, en til þess
gefst ekki tími nú, skal því aðeins segja
þetta: Með því að hirða vel húsdýra-áburð-
inn, geyma hann vel, binda hann hæfilega
bindiefnum, bera hann á á réttum tíma,
vinna hann fljótt og vel ofaní, er hægt aö
fá ýtrustu uppskeru. Mér dettur ekki í hug
að bannsyngja notkun gerviáburðar. Bónd-
inn þarf bara að láta sér lærast hvar og
hvernig hann kemur heppilega og hættu-
laust að notum.
Þó að ég hafi ekki langa reynslu né
mikla, um notkun útlends áburðar, þá er
mér ekki grunlaust að hægt sé að nota
hann þannig, að sú uppskera, sem hann
skapar, geti orðið varhugavert fóður. Hitt
þarf enginn bóndi að ætla, að illa með-
höndlaður, vanhirtur húsdýraáburður, illa
á borinn og á al-röngum tíma og illa ofaní
unninn, skapi verulega né kjarngóða upp-
skeru. Bóndinn verður að taka meira tillit
til hentugleika hins unga gróðurs að taka
við næringarforða sínum, en sinna eigin