Freyr - 01.02.1953, Síða 19

FREYR
51
betri kynnu að þykja, aðstoði eftir megni
til þess að gera orðin sem íslenzkust, sem
auðveldust, og sem bezt.
A þessu fyrsta stigi hefir nefndin aðeins
fjallað um þær greinar, sem beint eða ó-
beint snerta búfjárfræði, búfjárrækt og
skyld efni. Þetta starf er ákaflega tíma-
frekt og ekkert áhlaupaverk. Orð þau, sem
í listanum finnast, eru ekki öll ný, en með
birtingu þeirra hefir nefndin orðið sam-
mála um að leita aðstoðar um staðfestingu
þeirra — eða annarra betri. —
Fimm manna nefnd hefir setið á fundum
óögum saman til þess að ráða ráðum sín-
um eftir orðtöku nokkurra bóka. Hefir
nefndin fallizt á og gert að tillögu sinni, að
álitlegasta orðið yfir hvert hugtak sé það,
sem í listanum er prentað með upphafs-
stöfum, og er erlenda orðið látað fylgja, svo
að ekki verði á því villzt, við hvað er átt.
Mörg orðin hafa samheiti í íslenzku máli
nú þegar, og að því er sum þeirra snertir,
má frekar sannfærast um það við að lesa
hina nýútkomnu bók dr. Sveins Berg-
sveinssonar.
Þess skal getið, að nefndin hefir fallizt
á að viðurkenna mörg þau orð, er nátt-
úrufræðingar hafa skapað í fræðigreinum
sínum, svo langt sem þau ná, af því að
vitað er, að þau eru notuð í flestum eða
öllum skólum gagnfræðastigsins og því
töm piltum og stúlkum, sem stunda nám
í fræðum landbúnaðarins, að undan-
gengnu námi í öðrum skólum.
Eftir er að orðtaka ýmsar íslenzkar
bækur, sem fjalla um önnur efni á sviði
landbúnaðarins og svo að fylla upp í skörð,
sem þar eru, þvi að urmull erlendra orða
er til yfir hugtök og hluti, sem nú þegar
eru handbendi okkar eða verða senn, en
við eigum engin nöfn á. Ef allt fer að sköp-
um má því vænta áframhalds á þessu
sviði og annars lista — ef ekki í ár þá á
næsta ári eða síðar.
Tilgangurinn með þessu er eflaust auð-
skilinn. Það fer ekki vel á því, að hver
bændaskólakennari og hver ráðunautur
noti sitt orð um sama hlut. Það getur leitt
til þess, að menn misskilji hvor annan
eða skilji alls ekki hvorir aöra.
Eru það óskir aðstandenda, að menn
geri athugasemdir við orðalistann og beri
fram tillögur, sem til bóta gætu orðiö.
Þeir sem vilja leggja nokkuð af mörkum
fyrir þetta mál, sendi FREY bréf um það
efni, merkt: „Orðalistinn“.
ÁAERFÐIR — fornerfðir — áalíking —
langerfðir = atavismus.
AFBRIGÐI = variety (hliðstætt STOFN í
búfjárfræði).
AFKVÆMAMAT = afkomsbedömmelse —
progeny test.
AFTURFÆRÐ KYNBLONDUN — aftur-
færð æxlun = tilbagefört krysning.
AFURÐAHÆFNI — afurðaþol — afurða-
geta = produktionsevne.
ARFBLENDINN = heterozygotisk.
ARFBLENDIN GUR — klofningur = klon.
ARFHREINN = homozygotisk.
ARFST AKLIN GUR — erfðahópur = bio-
type.
AT VIKSBRE YTIN G = modifikation.
AUKAEGG = pollegeme — polar body.
BAKLÆGUR = dorsal.
BANAKON — helkon — deyðandi kon =-
letal gen.
BLENDIN GUR = hybrid.
BLENDINGSEFLING — blendingsþróttur
— erfðaefling = heterosis — hybrid
vigour.
BLÓÐRAUÐI = hæmoglobin.
BLÓÐVATN = serum.
BREYTILEIKI — sveifla — tilviljun =
variation.
BREYTILEIKA-LÖGMÁL — sveiflu-lögmál
— hendingar-lögmál — tilviljunar-lög-
mál = variationslov.
BREYTILEIKA- (tilviljunar) LÍNURIT —
sveiflubogi = variationskurve.
BÚFRÆÐI = agronomi.
BÚFRÆÐIN GUR = agronom.
BÚFRÆÐILEGUR = agronomisk.
BUNDIÐ FRÁVIK — kerfisbundin skekkja
= systematisk fejl.
BUNDIÐ KON — tengt kon = kobling.
BÝHJÖRÐ — býfylking = bisværm.
DEILITEGUND = underart, afart.
DEILIÖGN — leiðarkorn — deilikorn —
togdepill = centrosom.