Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.2005, Blaðsíða 32

32 MÁNUDAGUR 10. OKTÓBER 2005
Menning DV
Er íslenska f ramfaratunga?
A FJÓRÐU viku hafa staðiö yfir skrif
hóps bókmenntamanna (Lesbók
Mogga. Startið
fengu þeir þeg-
ar bókmennta-
hátið fór í gang:
Stefán Máni,
Kristján B. Jón-
asson þróunar-
stjóri Eddu,
Jón Kalmann,
Eiríkur Guð-
mundsson og
Hermann Stef-
' N
Eirikur
I Guðmundsson
ánsson hafa allir lagt sitt til málanna
f miklu fjaðrafoki. f endurliti er eigin-
lega skárra að líta á þessa flugelda-
sýningu sem ritæfingar en mark-
tækar umræður um bókmenntir.
ÞESSIGAURAGANGUR - þvf ekki
taka kvenskáldin til máls á þessum
vettvangi - hélt áfram á laugardag.
Jón Kalmann aftur og sfnu skýrari
en f fyrra sinnið
og umorðar
gamla skilgreiningu Kierkegaards
um fronfkerinn og efann sem
grund-
* Ludwig
Wetzig
þýðandi
úr fslensku kastar sér inn I
hringiðuna frá Þýskalandi
og veri hann velkominn, og Guðni
Elfsson, stærsti aðdáandi DV, seglst
bara ekkert skilja í neinu - arnsúgur
skáldanna sé bara loft - er kannski
ekkert að skilja f fjaðrafokinu annað
en að þeir Lftill ogTrftill hafa ekki
enn tlnt sér f sæng og kodda.
EN ÍGEGNUM fjasið allt skfn að
bekkurinn sem kallast á á sfðum
Lesbókar - gott ef þeir sátu ekki allir
I bókmenntafræðinni á sama tíma á
Melunum - viðurkennir bara einn
heim. Sinn heim. (bókmenntum
eins og öðrum listum eru heimarnir
margir og í þeim ríkir ekki alræði.
Bæði lesendur og höfundar eru
sprelllifandi, kennimenn og tísku-
páfar ýmist ganga eða hlaupa um
sviðið og (hverju horni má Kta
hauga af ólfkum bókmenntum.
Heimur bókmenntanna er ekki einn,
þeir eru margir.
ERÞAÐTlLVIUUNaðein
mynd sameinar þessa
stráka í umræðunni,
sterkari en herbergið,
byrgið og kjallarlnn:
gamla pinnöppið. Vict-
oria Beckham sem .
ekkert les nema sínar
bókmenntir (glans-
tfmaritum, hold-
dregna hofróðan og
tlskugálan Posh. Og
er sá heimur ekki
eftirtektarverður
Ifka, á sinn hátt, með
s(num frásögnum
og ævintýrum, helgi-
myndum og bann-
svæðum? Hvað er
hollara fyrir bók-
menntafræðinginn en
að sækja þangað með
Hölderlin eða Rilke f
rassvasanum í pocket-
útgáfu? Halló.

Victoria
Beckham
Umsjón: Páll Baldvin Baldvinsson pbb@dv.is
Hádegisfyrirlestraróð Sagnfræðingafélagsins sem
ber yfirskriftina „Hvað eru framfarir?" heidur
áf ram á morgun á nýjum stað en á sama tíma og
venjulega, kl. 12.10, i sal Þjóðminjasafnsins við
Suðurgötu. Þar mun Haraldur Bernharðsson mái-
fræðingur fiytja erindi sem hann nefnir „Er ís-
lenska framfaramál?" og varpar fram ýms
spurningum: Töluðu islendingar einhverr
gullaldarmál? Ef svo er, höfum við þá glat
Eru málbreytmgar alltaf óæskilegar? Fela þær
óhjákvæmiiega i sér hnignun tungumálsins? E,
í sér framfarir? Aðgangur er ókeypis og öilum heimill
7-
[¦J 17T«jFl'Jillúí JjhVíjlí L» ÍTl)» f3 II
Umskurður var efni einnar þeirra mynda sem hér voru á ferð í síðustu viku og
fleiri hefðu mátt sjá.
Snipp snapp snípur
„Afrískar bíómyndir verða að
vera pólitískar. Þær hafa ekki efhi
á því að vera það ekki," sagði
Samba Gadjigo, einn aðstand-
enda Moolaadé í pallborðsum-
ræðum á undan sýningu mynd-
arinnar. Þegar mannréttinda-
brotin eru alls staðar í kringum
þig er það ekki spurning um
pólítíska afstöðu að mótmæla,
það er ómanneskjulegt að gera
það ekki.
Og þau mannréttindabrot
sem fjallað er um hér viðgangast
enn þann dag í dag á milljónum
kvenna um alla álfuna. Kynfæri
þeirra eru skorin af, sumar þeirra
láta lífið í aðgerðinni og aðrar
deyja af barnsburði seinna meir
þar sem leggöng þeirra geta ekki
vfkkað. Allar verða þær óhæfar
um að njóta kynferðislegrar full-
lTSs
nægingar á lífsleiðinni. Viðfangs-
efhið er vissulega ógeðfellt.
Þeim mun meira kemur á óvart
að Sembene hafi tekist að gera
kvikmynd sem tekst að skemmta
áhorfendum án þess að draga úr
boðskapnum. Moolaadé er ekki
heimildarmynd, hér er hið alltof
aðkallandi viðfangsefni fært í líki
skáldskapar sem getur, þrátt fyrir
allt, verið áhrifamesta aðferðin
til að fjalla um raunveruleikann.
Collé hefur þegar misst eina
dóttur sökum umskurðar og
þurfti vegna eigin aðgerðar að
fæða aðra með keisaraskurði.
Þegar fjórar stelpur í þorpinu
neita að gangast undir limlest-
ingamar tekur hún þær undir
vemdarvæng sinn. Tvær aðrar
stelpur fremja sjálfsmorð til að
komast hjá hryllingnum. Á end-
anum þarf hún að þola svipu-
högg þar sem tilgangur hennar
virðist svo miklu skýrari heldur
en sama aðför að Jesú í The
Passion, og fórnin þeim mun
mikilvægari, dramatíkin meiri.
Þetta er fyrsta al-afríska bíó-
myndin sem undirritaður man
eftir að hafa séð í bíói hérlendis.
Engir hvítir menn þvælast fyrir
framan eða aftan linsuna, sem
gerir það að verkum að maður
fær allt annað sjónarhom en
maður er vanur að fá, og verður
myndin mun áhugaverðari fyrir
vikið. Fyrir utan meginþemað
veitir sagan manni innsýn í líf
fólks í Vestur-Afríku sem maður
fær sjaldan kost á sjá. .
Það er til dæmis áhugavert að
meðan flestar myndir gerðar af
iðnaðarþjóðfélögum taka af-
t
^S
K^í

\
íf
Moolaadé
Senegal
Leikstjóri: Ousmane Sembene
Kvikmyndir
stöðu með ættbálknum eða smá-
þorpinu gegn nútímavæðing-
unni vegna nostalgíu yfir því sem
er glatað, en var kannski aldrei
það gott til að byrja með, er mál-
ið hér litið öðmm augum. íhalds-
semi og hjátrú samfélagsins eru
þau illu öfl sem franskmenntað-
ur höfðingjasonur og veraldar-
vanur kaupmaður, persónur sem
yfirleitt eru sýndar í verra ljósi,
þurfa að kljást við. Meira að segja
sjónvarpið er holdtekning upp-
lýsinga og framfara, sem og út-
vörpin sem karlmennimir taka af
konunum.
Aðrar myndir Sembenes hafa
mun blendnari sýn á innreið nú-
tímans í ættbálkasamfélögin, en í
Moolaadé virðast þau þó vera til
hins betra. Það er ekki hægt að
loka sig af frá nútímanum enda-
laust, og sumir hlutir er þess virði
að breyta þeim.
Sembene er 82 ára gamall,
barðist með herjum frjálsra
Frakka í seinni heimsstyrjöld og
hefur verið að skrifa skáldsögur
og gera kvikmyndir í hálfa öld.
Með Moolaadé sýnir hann að
hann hefur enn meira að segja en
flestir. En hann gleymir þó ekki
fyrstu reglu góðs kvikmyndar-
gerðarmanns, að færa boðskap-
inn í skemmtilegan og aðgengi-
legan búning.
Valui Gunnarsson
Tvær frægar sálumessur
Tvær frægustu sálumessur tón-
listarsögunnar verða fluttar á tón-
leikum Mótettukórs Hallgríms-
kirkju á allra heilagra messu,
sunnudaginn 6. nóvember.
Á allraheilagra messu í fyrra
söng kórinn sálumessur eftir
Gabriel Fauré og Maurice Duruflé
við orgelundirleik Mattiasar
Wagers og uppskar mikið lof.
Nú verður hin undurfagra sálu-
messa Faurés flutt á ný í sjald-
heyrðum hljómsveitarbúningi, og
aftur mun tær rödd drengja-
sópransins Isaks Rfkharðssonar
hljóma í Pie Jesu-kaflanum
alþekkta.
Seinna verk tónleikanna er hin
víðfræga sálumessa Wolfgangs
Amadeusar Mozarts. Megin-
ástæðan fyrir því að sálumessan
nýtur stöðugra vinsælda er sú að
hún hefur að geyma óviðjafnan-
lega tilkomumikla tónlist. Sálu-
messan verður flutt til minningar
um snillinginn Mozart, en 250 ár
verða liðin frá fæðingu hans 27.
janúar nk.
Flytjendur á tónleikunum auk
Mótettukórs og Kammersveitar
Hallgrímskirkju og ísaks Rfkhárðs-
sonar eru einsöngvararnir Pascale
Schulze-Schmidt sópran, Alina
Dubik alt, Gunnar Guðbjömsson
tenór og Andreas Schmidt bassi.
Stjórnandi er Hörður Áskelsson.
Miðasala er hafin í Hallgríms-
kirkju.
(sak Ríkarðsson sópr-
an Tromp íslensku Óper-
unnar og Mótettukórsins
á þessu hausti.
DV-mynd Stefán