Dagblaðið Vísir - DV - 22.10.2005, Blaðsíða 33

32 LAUGAWAGUR 22. OKTÓBER 200S
Helgarblað DV
DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 22:OKTÓBER 2005 33
Framhaldá
næstusídu
Tilbúnar að bretta
UPP ERMARNAR
„Konum sem leita sér aðstoðar vegna ástæðan fyrir ofbeldi þó vissulega komi
heimilisofbeldis hefur fjölgað undanfarið í áfengi og vímuefni oft við sögu hjá mönnum
kjölfar umræðu í fjölmiðlum. Það gerist alltaf sem beita ofbeldi. „Það er þó ekki til nein
þegar umræðan opnast," segir Drífa. „Við greining á þessum mönnum en samfélags-
önnum þó eftirspurn og höfum aldrei þurft legar kenningar ganga meðal annars út á að
að vísa frá og höfum ekki hugsað okkur að samfélaginu sé að miklu leyti um að kenna.
gera það. Við höfum líka verið að færa út kví- Við lifum í samfélagi þar sem karlmenn
arnar og byrjuðum með sjálfshjálparhópa á stjórnaogsumirþeirratakaþettainnáheim-
síðasta ári sem hafa reynst mjög vel." ' ilin og stjórna þar með ofbeldi."
Drífa segir heimilisofbeldið vera birtingar-
mynd kynjamismúnar í þjóðfélaginu. „Við Dómar undanfarið vekja ekki bjart-
þurfum að iíta á heildarpakkann því þetta sýni
helst alit í hendur. Til að útrýma heimilisof- Batahorfur kvenna sem hafa verið í of-
beldi og öðru ofbeldi er öflug jafnréttisbar- beldissamböndum eru góðar og þær hafa
átta besta leiðin. Þorgerður Katrín sagði að alla möguleika á að verða heilar á ný. „Það
kynbundið ofbeldi væri að minnka en við sjá- er ekkert sem segir að konur sem hafa lent í
um engin merki um það," segir Drífa og ofbeldissamböndum geti ekki lent í góðum
bendir á að ofbeldið birtist þó hugsanlega á samböndum síðar ef það er það sem hugur
nýjan hátt með nýrri kynslóð. „Þettaferínýj- þeirra stendur til. Okkar starf felst í að
an farveg, nú erum við að sjá aukna klám- hjálpa konunum að finna lausnir og öðlast
væðingu sem er annarskonar kúgun, að kon- sjálfstraust til að takast á við lífið. Við erum
ur eigi alltaf að vera tilkippilegar og aðgengi- ekki með neina forræðishyggju og segjum
legar." þeim ekki hvað þær eigi að gera heldur
hjálpum þeim til sjálfshjálpar. Sjálfshjálpar-
hóparnir okkar eru einmitt að virka dúndur
vel fyrir konur sem eru komnar út úr ofbeld-
issambandi og eru að takast á við afleiðing-
arnar."
Dómar í heimilisofbeldismálum hafa
verið ótrúlega mildir og Drífa segir niður-
stöður dómstóla að undanförnu ekki vekja
bjartsýni á dómskerfið.
„Það er eins og alltaf sé verið að leita að
sök konunnar í ofbeldinu. Til að bæta úr
þessu viljum við að dómarar fái þjálfun og
fræðslu í þessum málum, svo og lögfræð-
ingar, skólakerfið og allir sem koma nálægt
þessu. Við höfum verið að berjast fyrir að-
gerðaáætlun sem einmitt var samþykkt í
ríkisstjórninni fyrir tveimur dögum. Við
lögðum fram tillögur í byrjun árs ásamt
UNIFEM, Amnesti, Stígamótum og Mann-
réttindaskrifstofunni og vonumst til að að-
gerðaáætlun ríkisstjórnarinnar taki mið af
þessum tillögum. Við höfum verið að þrýsta
á aðgerðaáætlunina og erum tilbúnar að
bretta upp ermarnar og fara í þessa vinnu
með ríkisstjórninni. Útlendar konur eru líka
hópur sem við þurfum að leggja áherslu á
að ná til og svo erum við auðvitað alltaf að
vinna í kynningarstarfi og erum tilbúnar að
miðla okkar þekkingu, dreifa bæklingum og
bjóða upp á fræðslu fyrir fagfólk og aðra
sem hafa áhuga.
Óhugsandi í gær en eðlilegt í dag
Margar mýtur eru til um hvers konar kon-
ur verði fyrir heimilisofbeldi og allar rangar.
„Við sjáum allar týpur af konum og það er
engin leið að sjá fyrir hvaða konur munu
lenda í þessu. Þetta hefur ekkert með greind,
peninga eða menntun að gera og konurnar
sem leita til okkar eru úr öllum þjófélagsstétt-
um. Þær hafa ýmist lifað við andlega eða lík-
amlega kúgun eða hvoru tveggja, en andlega
kúgunin er ekkert skárri. Hún byrjar oft með
afbrýðisemi sem fer út í það að konan tiplar á
tánum í kringum manninn og gerir ekkert til
að styggja hann. Hún hættir að hitta fólk til
að sleppa við eilífar yfirheyrslur og stundum
er hún stoppuð í að vinna eða mennta sig.
Þessi andlega kúgun endar svo oft í líkamlegu
ofbeldi."
Drífa segir að konur sem leita til Kvenna-
athvarfsins séu mismunandi illa staddar því
þröskuldurinn sé mishár. „Hann færist líka
til, það sem þeim hefði þótt óhugsandi að
láta bjóða sér fyrir viku getur orðið eðlilegt í
dag. Þetta hefur ekkert með skynsemi að
gera, þær missa bara smátt og smátt tengslin
við sjálfa sig og þeirra eigin mörk eru sörguð í
burtu. Svo fer þetta að minna á alkóhólískt
samband, konan trúir og vonar að ástandið
lagist og heldur þess vegna allt of lengi út.“
Drífa segir að áfengi sé alls ekki alltaf
ERT ÞU BEITT OFBELDI
Á eitthvað af neðantöldu við um maka þinn? Ef þú svarar einhverium
spurningum játandi er hætta á því að þú sért i ofbeldissambanai.
indir einhverjum kringumstæðum? «/segir hann að „eítthvað sé að þér, þú sért jafnvel „geðveik"?
ikkur, skapbráður og/eða fær bræðisköst? i/Gerir hann lítið úr þér fyrir framan aðra?
jðveldlega reiður undir áhrifum áfengis? */ Hefur hann yfirráð yfir fjármálum ykkar og krefst skýringa á
í koma í veg fyrir að þú farir þangað sem þú vilt hverri krónu?
indir vinnu, skóla eða áhugamál? i/Eyðiieggur hann persónulegar eigur þínar af ásettu ráði?
eð þér hvar og hvenær sem er? «/Hrópar/öskrar hann á þig eða börnin?
ig sifellt um að vera sér ótrú? i/ógnar hann þér með svipbrigðum, hreyfingum eða bendingum?
n þig, vini þina og fjölkyldu? v^Hótar hann að skaða þig, börnin eða þér nákomna?
ig stöðugt, ekkert sem þú gerir er rétt eða nógu / Þvingar hann þig til kynlffs?
v Hefur hann ýtt við þér, hrint þér eða slegið þig eða börnin?
Heimilisofbeldi er hræðilegt athæfi
sem á sér stað inná íslenskum
heimilum. Á síðustu árum hefur
komum í Kvennaathvarfið fjölgað
verulega en sú aukning er vegna
þess hversu meðvitaðar konur eru
orðnar um þetta skelfilega vanda-
mál. Konur sem lenda 1 barsmíð-
um innan veggja heimilisins af-
neita oft þessum hræðilega vanda
sem verður leyndarmál fjölskvld-
unnar sem hvergi er talað um.
Fjöldi kvenna leitar til Kvennaathvarfsins árlega
þar sem boðið er upp á hjálp til sjálfshjálpar.
Drífa Snædalf fræðslu- og framkvæmdastýra
Kvennaathvarfsins, telur að öflug jafnréttisbar-
átta sé besta leiðin til að útrýma heimilisofbeldi.
Þjónusta Kvennaathvarfsins
Samtök um kvennaathvarf bjóða upp á húsaskjól og stuðning til sjálfshjálpar. Þar er að sjálfsögðu gætt
nafníeyndar en í Kvennaathvarfinu komast konur í samband við aðrar konur með svipaða reynslu.
Viðtalsþjónustan er íyrir konur bæði innan og utan athvarfsins, en hægt er að panta tíma í síma 561-
1205 þar sem líka er boðiö upp á símaráðgjöf allan sólarhringinn. Kvennaathvarfið heldur úti heima-
síðunni kvennaathvarf.is þar sem er að finna greinar og gagnlegar upplýsingar.
Heimasíða sjálfs-
hj álpar samt aka
þolenda heimilisof-
beldis og aðstand-
enda þeirra.
Samtökin Styrkur voru stofnuð 9.
apríl 2002 en tilgangur félagsins er að
vera sjálfshjálparsamtök fyrir þolendur
heimÚisofbeldis og aðstandendur
þeirra. Tilgangi sínum hyggst félagið ná
með að koma á sambandi milli fólks
með reynslu af heimilisofbeldi, opna
umræðuna í þjóðfélaginu og gera
þolendur sýiiilega. Þá er boðið upp á
andlegan stuðning með umræðum og
félagsmenn miðla af reynslu sinni.
Heimasíða samtakanna er styrkur.net
en þar er að finna allt um samtökin
ásamt spjallrásum, lífsreynslusögum og
fleira.
Þau eru sérfræðingar í foreldrum sínum oa þekkja
sveiflurnar og vita hvenær von er á ofbeldishrinu af
hendi ofbeldismannsins.
Þau eru stundum þvinguð til að verða vitni að of-
beldinu.
Þau hljóta stundum refsingu fyrir að segja frá eða
mótmæla ofbeldinu.
Þau eru oft notuð sem blórabögglar og fara stund-
um að líta á ofbeldið sem eðiilegt þrátt fyrir vanlíðan
og óhamingju.
Drífa Snædal
Fræðslu- og fmmkvæmdastýra Kvennaat-
hvarfsins er hneykslud á þvíhvernig dóms-
kerfið hefur'tekið á heimllisofbeldi.
KOMUR I KVENNA
ATHVARF ALDREI
VERIÐ FLEIRI
Srl og Sæunn Pálsdóttir féllu báðar fyrir hendi
fyrrverandi maka sinna.
Missa smám saman kraft til að koma sér út ur afl
Konur sem eru beittar heimilisofbeldi eru sífellt óttaslegnar og hræðast meðal annars að makinn
muni drepa þær. Þær óttast líka að fjölskyldan splundrist og að þær séu óhæfar til að sjá um sig og
börnin fjárhagslega. Þær hafa einfaldlega ekki sjálfstraust til að yfirgefa maka sinn og kúgara. Ara-
löng misnotkun gerir það að verkum að þeim finnst þær hjálparlausar, oft einkennast þær af kvíða
og þunglyndi. Þeim finnst jafnvel að ofbeldið sé þeim að kenna og telja sig eiga það skilið.
Mörgum reynist erfitt að skilja af hverju fórnarlambið fer ekki bara frá þéim sem beitir ofbeldinu.
Athuganir hafa leitt í Ijós að þegar fólk er í aðstæðum þar sem samskiptin einkennast bæði af blíðu
og ofbeldi er erfiðara fyrir fórnarlambið að sjá gerandann sem „alvondan". Þá er líklegra að fórnar-
lambið fyllist meira hjálparleysi og missi með tímanum kraftinn til að bjarga sér úr aðstæðunum.
Árið 2004 var 531 koma skráð í Kvennaathvarfið, en komur hafa
aldrei verið fleiri. Fjöldi kvenna í dvöl jókst um rúm 20%, úr 73
konum i 88, en 55 börn dvöldu einhvern tíma í athvarfinu. Fjöldi
kvenna sem leitar tii Kvennaathvarfsins segir þó ekki tii um um-
fang kynbundins ofbeldis heldur frekar hvort konur viti af því úr-
ræði sem athvarfið er og hvort þær séu tilbúnar að nýta sér það.
Allar rannsóknir benda til að umfang ofbeldisins sé mun meira en
kemur fram í tölfræði Kvennaathvarfsins og því er það talið já-
kvætt að fleiri leiti sér aðstoðar en færri.
uðu sér aðstoðar fjölgaði á síðasta ári eru
opnar umræöur í samfélaginu um kyn-
bundið ofbeldi og að Samtök um
kvennaathvarf hafa unnið markvisst að
kynningu á starfseminni, bæði meðal
fagfólks, nemenda, almennings og ekki
síst fjölmiðla.
Hræðilegar afleiðingar ofbeldis gegn
konum urðu landsmönnum Ijósar árið
2004 þegar tvær konur féllu fyrir hendi
maka eða fyrrum maka. Það hefur trú-
lega orðið til þess að fleiri leituðu að-
stoðar en ella.
Aðrar ástæður þess að konum sem leit-