Freyr - 01.10.1973, Síða 44

upp úr því, að nýta sem bezt þá birtu, sem
fyrir væri, og allt væri því gert til þess
að hanna sem björtust og hentugust hús,
og að koma þeim sem haganlegast fyrir,
venjulega með gafla austur-vestur, svo þau
næmu sem mest ljós. Jón kvað ekki unnt
að neita, að plasthús hefðu vissa kosti
umfram glerhús, en hann áleit þó að ó-
kostir þeirra væru fleiri og þeirrar skoðun-
ar væru flestir garðyrkjubændur Norður-
landa. Jón kvað Norðmenn byggja vönduð
hús, og hefðu alla tíð lagt áherzlu á það,
enda væru uppkomin gróðurhús í Noregi
dýr, eða 150—200 Nkr hver fermetri. Færi
verið þó mjög eftir því, hversu mikið kapp
væri lagt á sjálfvirkni og nauðsynlegan
stýribúnað henni tilheyrandi. Jón sagði, að
ef gengið væri vel frá gleri gróðurhúsa,
reyndist brothætta þess aldrei yfirþyrm-
andi vandamál í Noregi, en þar gætu vind-
ar stundum gnauðað svo um munaði þótt
mikill veðurofsi væri þar sjálfsagt sjald-
gæfari en hér.
Ráðunauturinn vék að því, að lögð væri
rík áherzla á að hafa loftræsikerfi húsa
afkastamikið og gott, þannig að það full-
nægði þörfum ræktunarinnar. í þeim til-
gangi kvað hann viftubúnað að vísu þekkj-
ast í Noregi, en þó hefði hann aldrei náð
þar teljandi útbreiðslu og myndi vart gera
á komandi árum, því bæði væri hann dýr
í stofnkostnaði og rekstri, ef hann ætti að
vera fullnógur til loftræsingar. Auk þess
þættu mönnum vifturnar hávaðasamar í
meira lagi. í Noregi sem og á hinum
Norðurlöndunum kvað Jón nú mesta á-
herzlu lagða á að byggja gróðurhús úr
áli, og væri þá unnt að velja á milli
burðargrinda úr áli eða galvanhúðuðu
járni. Viðhaldskostnaður slíkra húsa væri
lítill. Jón sagði 16 og 20 m breið hús lang-
vinsælust, og væru þær breiddir því mest
byggðar. Sérstaklega þættu þessar stærðir
henta vel fyrir ýms blóm svo og til rækt-
unar á gúrkum og tómötum. Aðspurður um
hitun og hitakostnað húsa, upplýsti Jón,
að kynnt væri með olíu og að kostnaður
væri nokkuð breytilegur eftir veðurskil-
yrðum héraða og landshluta, en algengt
væri að árskostnaður á fermetrann næmi
um 300—350 ísl. krónum. Hérlendis væri
því varmakostnaður greinilega afar lágur.
Jón kvað meðalstærð gróðrarstöðva í
Noregi vera til muna minni en hér á landi,
eða aðeins um 900 m2 glerflöt á stöð, en
hér um 11—1200 m2, en þar kæmi líka til,
að mjög víða væri ræktun í gróðurhúsum
stunduð með öðrum búskap, ekki sízt væri
það þannig hjá mörgum, sem stunduðu
gúrku- og tómatarækt. Jón kvað Roga-
landsfylki langþýðingarmesta ylræktar-
fylkið hvað varðar tómata og gúrkur. Blóm
væru ræktuð á víð og dreif um allt landið.
í nyrztu héruðum (fylkjum) Noregs væru
t. d. nær eingöngu ræktuð blóm, jafnt af-
skorin blóm sem stofublóm. Taldi ráðu-
nauturinn, að í Norður-Noregi væru máski
aðeins finnanlegir 3—4 tómat- og gúrku-
framleiðendur, og að ylræktarstöðvar
væru þar líka fáar og smáar.
í erindum sínum hvatti Jón framleið-
endur til þess að tæknivæða eins og tök
væru á, en sagðist hins vegar gera sér það
ljóst, að slíkt væri hér verulegum erfið-
leikum bundið bæði vegna smæðar rekst-
urseininga (húsa) og í mörgum tilvikum
óhentugs fyrirkomulags. Einnig hvað hann
sér ljóst, að þetta væri mun dýrara hér en
annars staðar, því allan útbúnað og annað
nauðsynjaefni til ylræktarreksturs þyrfti
að flytja inn, tollar væru háir og því
þannig illa að garðyrkjunni búið, miðað
við hvað þekktist annars staðar. Kvað
Jón þetta t. d. greinilega sjást á flest-
um gróðurhúsum hér og þeim búnaði,
sem þeim tilheyrði. Menn hefðu sýnilega
orðið að spara um of á öllum sviðum og
alla tíð, og slíkt væri til skaða og tefði
fyrir heilbrigðri og eðlilegri þróun ylrækt-
ar. Hafi garðyrkjuskólinn á Reykjum þökk
fyrir að stuðla að komu Jóns Stene hingað
til lands, og sömuleiðis þökk fyrir ánægju-
lega og eftirminnilega helgi og höfðingleg-
ar veitingar fundardagana. Ó. V. H.
470
F R E V R