Freyr - 15.05.1987, Blaðsíða 20

Halldór Þórðarson,
Laugalandi, Norður-ísafjarðarsýslu
Kolgríma
Mér finnst ég sé að bera í bakkafullan lœk er ég rœði um það óréttlæti sem búið er
bœndum með fjölskyldubú. Þeir sem þeim málum ráða þurfa ekki meiri upplýsingar.
Þeir vita hvað þeir eru að gera. Þeir vita að hvert œrgildi á bilinu 100—300 skilar
helmingi fleiri krónum í vinnulaun til bóndans en bú af stœrðinni 500—800 o.s.frv. Þeir
vita að fjármagnskostnaðurinn gleypir því meira sem búið er stœrra.
Neytandinn fær ekki ódýrari vöru
frá stærri einingum, sbr. verk-
smiðjubú í svína- og alifuglarækt.
Þeir vita að aðalorsakavaldar
kjöt- og smjörfjalla eru ekki þeir
sem lítið framleiða og það innan
búmarks. Þeir vita að þeir sem
minnkuðu framleiðslu eiga ekki
sök á offramleiðslu. Þeir vita að
það eru stóru búin sem framleitt
hafa um og yfir búmark sem bera
ábyrgð á toppnum. Ég nenni ekki
að telja upp meira, það er ekki
það sem vantar. Mat okkar á
þessum málum er ekki það sama.
Þeir mega að sjálfsögðu hafa aðra
skoðun, en mér leiddist á meðan
þeir voru að fela hana.
Fyrir mörgum árum voru bænd-
ur beðnir að „sýna þegnskap“ og
minnka framleiðslu. Svo margir
gerðu þetta þá að framleiðslan
minnkaði það mikið að ekki þurfti
að verðskerða mjólk um tíma, ef
ég man rétt. f>ó voru margir sem
ekki minnkuðu framleiðslu, jafn-
vel bættu við sig. Þeir græddu á
því þá og þeir gera það enn. Allar
reglur síðan miða að varanlegri
skerðingu á rétti þeirra sem sýndu
þegnskapinn og að treysta stöðu
hinna og það er haldið áfram á
þessari braut enn hrottalegar en
áður enda virðast stjórnvöld ætla
að spyrna fram af hengifluginu
þeim bændum sem eru með 5—
600 ærgildi bú og minna.
388 Freyr
Halldór Pórðarson.
Harðindi 1984 og 1985.
I mínu héraði eru bú smá, enda
bjuggum við í nær 20 ár við mestu
harðindi aldarinnar. Slæmt var
það orðið þegar búmark var sett,
en árin 1984 og 1985 urðu þó
verri. Fé á Vestfjörðum fækkaði
um 25% frá viðmiðunarárum bú-
marks til viðmiðunarára fullvirðis-
réttar. Þau ár var þó reynt að
halda í tölu fóðraðs fjár í von um
betri tíð. Sú von brást. Þegar ár-
ferði batnaði tóku stjórnvöld við.
Þar á ég við landbúnaðarráðu-
neytið og stjórn stéttarfélags okk-
ar. Með búvörulögunum varð það
félag fangi æviráðinna embættis-
manna í landbúnaðarráðuneytinu.
Skerðing okkar flestra er 20—
50% frá búmarksviðmiðun.
Nýlega sá ég nótu frá síðasta
hausti um 50 þúsund króna skerð-
ingu á gamalt bú sem fékk 180
ærgilda fullvirðisrétt. Kosninga-
plástur nægir kannski í bili en
vanalega er ekki kosið nema á
fjögurra ára fresti. Víða var bú-
stofni fækkað stórlega vegna ár-
ferðis, sums staðar koma tíma-
bundnar heimilisástæður inn í
dæmið. Þessi síðustu erfiðu ár var
stórum verra að þola vegna gífur-
legs kjarnfóðurskatts, sem kom
fyrst og verst við þá sem fyrir
skakkaföllum urðu. Sú ráðstöfun
kom líka að sunnan, til að bregða
fæti fyrir þá sem hefði átt að
styðja.
Þrengt að þeim minnstu.
Önnur stéttarfélög hafa þann sið
að loka fyrir yfirvinnu þegar of-
framboð verður á vinnumarkaði
taka toppana af. Við bændur
höfum það þannig að við bönnum
þeim að vinna sem minnsta vinnu
hafa haft, látum nota samtök okk-
ar til þess og landbúnaðarráðu-
neytið. Þessar stofnanir hafa talið
okkur trú um að þær væru að
vernda stéttina og jafna rétt
manna, andstaða frumskógarlög-
máls. Ég trúi þessu í alvöru. Þegar
búmark var sett hélt ég að það
væri reikningsdæmi til að festa