Freyr - 15.08.1987, Blaðsíða 19

gróðurinn. Fyrst var það einungis
köfnunarefni, fosfór og kalí. Ann-
að þurfti jarðvegurinn ekki. Síðar
fundu menn að það var fullt af
öðrum efnum í jarðveginum sem
gróðurinn þarfnaðist. Þetta vís-
indalega sjónarmið er hræðilega
takmarkað. Það gerir ekki ráð
fyrir neinu öðru en því sem nú
þegar er sannað og þekkt. Af-
leiðingin er líka sú sem hvarvetna
blasir við, ræktunin mergsýgur
jarðveginn með það markmið eitt
í huga að drífa afurðirnar upp á
sem skemmstum tíma. Það
gleymist að þetta er lifandi jörð og
lifandi afurðir sem við erum með í
höndunum. Við verðum að taka
tillit til þess, annars bitnar það á
afurðinni og drepur um síðir
jörðina."
Hvemig stendur bíódýnamísk
ræktun nú heima á íslandi? Á
hún sér framtíð?
„Bíódýnamísk ræktun hefur lítið
verið reynd á íslandi enn sem
komið er. Það er þó fyrst og
fremst á Sólheimum og á Skaft-
holti í Gnúpverjahreppi. Á Skaft-
holti hefur náðst að gera landbún-
aðinn að þeirri heild sem er eitt
höfuðatriðið í bíódýnamískri rækt-
un. Þar er bæði búfé og garðyrkja.
Guðfinnur, sá sem því búi stýrir,
lætur vel af reynslunni, svo að það
er engin spurning að þetta er líka
hægt á íslandi. Möguleikinn er
jafnmikill og hérna í Svíþjóð. Hins
vegar er það spurning hversu
langur tími líður þangað til bænd-
ur heima á íslandi taka við sér, líkt
og bændur hér eru nokkuð farnir
að gera. Hér í Svíþjóð eru af-
leiðingar landbúnaðarstefnu síð-
ustu áratuga illilega farnar að
segja til sín, bæði efnahagslega og
í mengaðri jörð og vötnum. Bænd-
ur heima á Islandi vita örugglega
hvað þeir eru að gera og hvert
stefnir, spurningin er hvort þeir
ætli sér að ganga sömu leið á enda
og bændur hér. Tún og aftur tún,
ár eftir ár, og alltaf sami áburður-
inn. Þetta er ferli sem getur aðeins
endað á einn veg með lífvana jörð.
í neyðartilvikum er auðvitað
ekkert við því að segja að maður
fúski svolítið og noti tilbúinn
áburð. Það er ekki megin málið.
Megin málið er að maður stefni að
ákveðnu marki og virkilega vinni
að því. Ég er undir það búinn að
það taki mig 10—20 ár áður en ég
er kominn með nokkuð á hreint.
Ef maður gefur sér þann tíma, þá
er þetta allt í lagi. Áð ætla sér að
gera þetta allt saman á morgun,
það gengur ekki. Bíódýnamísk
ræktun krefur fleira fólks, þannig
að hún stuðlar að því að fólk leiti
aftur út í sveitirnar, sem er óneit-
anlega jákvætt og æskilegt. Bíó-
dýnamík krefur tíma og þolinmæði
og víst gefur hún minni uppskeru í
kílóum talið, heldur en hefðbund-
in ræktun. En þar á móti kemur
að gæðin eru ólíkt betri. Það eru
margir neytendur — og þeim fer
fjölgandi — sem eru tilbúnir að
greiða hærra verð fyrir landbún-
aðarafurðir en nú er á þeim, séu
gæðin sett í fyrirrúm. Að ein-
hverju leyti vegur það upp hvort
annað, minni uppskera eða hærra
afurðaverð. Það þýðir þó ekki
endilega sömu tekjur fyrir
bóndann — raunin er þvert á
móti, tekjurnar dreifast á fleiri.
Það ætti þó ekki að fæla áhuga-
sama frá, því að önnur sjónarmið
vega einnig þungt, maður er í
sjálfu sér að vinna að öðru mark-
miði en að fá peninga. Þetta hefur
það þó í för með sér að bóndi með
skuldbagga upp fyrir haus, sér
varla fram á nokkra leið til að geta
snúið sér að bíódýnamískri rækt-
un. Þetta vandamál hlýtur að leiða
hugann að sambýlisformum af
einhverju tagi og ætli það verði
ekki það sem komi með næstu
„landbúnaðar-byltingu“.
Eftirmáli
Þá er að víkja að tölunum.
Hér í Svíþjóð eru nú um 200
bændur sem rækta jörð sína á
bíódýnamískan hátt. Af þeim eru
90 með blandaðan búskap, kýr,
fé, svín, hænsn og korn. Hinir eru
aftur á móti með bíódýnamíska
ræktun á grænmeti og ávöxtum.
Meðalstærð bíódýnamísku jarð-
anna er nokkuð yfir meðalstærð á
sænskum bændabýlum almennt.
Fjölgunin í hópi bíódýnamískra
bænda er alltaf nokkur, misjöfn
frá ári til árs, en nú í ár horfir svo
að fjölgunin á næstu tveim árum
verði meiri en nokkru sinni fyrr.
Milli 30 og 40 bændur þiggja nú
aðstoð og ráðgjöf frá Bíódýna-
míska félaginu með það í hyggju
að hverfa frá hefðbundnum
ræktunaraðferðum. Hvers vegna
svo margir nú? Svarið hlýtur að
vera að finna í því sem hér hefur
verið sagt á undan.
Samtals eru um 3000 hektarar
ræktaðir hér í Svíþjóo bíódýna-
mískt. Bæirnir liggja dreift um allt
landið en í Járna er stærsta sam-
fellda svæðið. Reyndar er hvergi í
Evrópu að finna jafn stórt samfellt
bíódýnamískt svæði. Að þessu
leyti er Járna einstakt og hefur
náð lengst í langtímamarkmiðum
bíódýnamískrar ræktunar. Og svo
að ég nefni að lokum þrjá stærstu
bæina sem mynda þessa heild hér í
Járna, en þeir eru: Nibble (100
hektarar), Skáve (70 hektarar) og
Ytter-Eneby (70 hektarar). Við
hlið þeirra standa nokkrir aðrir
minni bæir.
Það er von mín að lesendur hafi
haft gagn af lestri þessarar greinar
og hún hafi ekki virkað jafn löng
þeim og hún sýnist mér.
Guðni Rúnar Agnarsson.
Refur og minkur.
Frh. af bls. 631.
Hvað vakir fyrir Jónasi?
Jónasi Jónssyni virðist vera
mikið í mun að reka fleyg milli
náttúrufræðinga og bænda. í því
skyni sparar hann ekki rangfærsl-
urnar. Þetta er andstætt þeirri
sannfæringu rninni að gagn-
kvæmur skilningur og samvinna
þessara aðila sé allra hagur. Ég
undrast því afstöðu Jónasar og
hefði búist við öðru af manni í
hans stöðu.
Freyr 622