Freyr - 01.09.1987, Blaðsíða 14

Mynd 5. Plógur Ræklunarsambands Mýramanna.
Ljósm. Grélar lngimundarson.
öruggum og góðum halla og liggja
á 1—1,2 m dýpi. Bil milli ræsa er
oft haft 6—12 m, en það fer þó
mikið eftir aðstæðum og ástandi
jarðvegs.
Við góðar jarðvegsaðstæður
endast plógræsin árum og jafnvel
áratugum saman. Má víða finna
ræsi óskemmd og í fullu gagni,
sem lögð voru á árunum fyrir og
um 1970.
Afköst við plógræsingu er mjög
háð aðstæðum, en jafnvel þar sem
tafir verða miklar, er þessi aðferð
ásamt kílræslu ein fljótvirkasta og
um leið ódýrasta lokræsluaðferðin
sem völ er á. Aðalvandinn við
aðferðina er að nota plógræsin
eingöngu við réttar jarðvegsað-
stæður. Samkvæmt gömlum
vinnumælingum má reikna með
afköstum á bilinu 1,1 — 1,7 km/
klst af ræsum án tilfallandi tafa.
Lengd ræsa, hversu samfellt
landið er og önnur aðstað, ræður
mjög miklu um afköst. Líklegt má
telja að nýrri gerðir plóga geti
skilað meiri afköstum en hér hefur
verið nefnt.
Það vandamál fylgir bæði kíl- og
plógræsum (reyndar öllum gerð-
um lokræsa), að ryðútfellingar
(mýrarrauði) vilja setjast til í ræs-
unum og sífla þau. Ef mikil brögð
eru að því er stundum brugðið á
það ráð að plægja nýtt ræsi sam-
hliða því gamla, eins nálægt og
hægt er. Ekki er hægt að skola út
úr kíl- og plógræsum með dælu-
búnaði, eins og hægt er að gera ef
notuð eru varanleg pípuræsi. Þar
sem ryðútfellingar safnast oftast
fyrst fyrir næst affalli, er auðveld-
ara að hreinsa það út ef ógötuðu
röri er stungið í enda ræsisins í
upphafi eins og fyrr segir.
Samkvæmt nýjum jarðræktar-
lögum er veitt ríkisframlag á plóg-
ræsi sem nemur 70% af kostnaði,
þó að hámarki á 600 km á ári á
öllu landinu.
færir hann til hliðar undir jarð-
veginn sem lyft var. Eftir stendur
svo ferstrent ræsi.
Þar sem leggja á plógræsi verð-
ur jarðvegurinn að vera seigur,
þ.e. ekki of mikið rotnaður, helst
ekki mikið meira en hálfrotnaður.
Ekki þýðir að leggja ræsin í gegn-
um sendna bletti eða þar sem
jarðvegurinn er af öðrum ástæð-
um laus í sér. Þá þarf jarðvegurinn
að vera minnst 1,5—2ja m djúpur.
Vegna þess að aðalplógurinn lyftir
jarðveginum upp verður yfirborð
landsins ójafnt þar sem plægt er. í
túnum verður því að gera ráð fyrir
að endurvinna það land sem plóg-
ræst er. Þar sem ræsin koma út í
skurð eða affall ætti alltaf að setja
ógatað plaströr í enda þeirra, því
að mest hætta er á að ræsin gefi sig
í lausum skurðbökkum, þar sem
frosthreyfing, umferð búfjár o.fl.
veldur því að þau falla fyrst
saman.
Plógræsin þurfa að vera með
Mynd 4. Plógur Pálma Jónssonar.
Ljósm. Árni Snœbjörnsson.
662 Freyr