Freyr - 01.05.2000, Side 45

Lagt til að draga úr
takmörkunum á slátrun lambhrúta
Inngangur
Undirritaður hefur lagt til að
dregið verði úr takmörkunum á
slátrun lambhrúta á haustin. Tillög-
umar byggja á niðurstöðum nokk-
urra rannFsóknaverkefna þ.á m. á
svokölluðu Evrópuverkefni um
lambakjöt og athugun sem gerð var
í sláturhúsi SS á Selfossi í haust.
Verkefnin vom kynnt á Ráðu-
nautafundi í febrúar á þessu ári.
Niðurstöður tilraunanna em að kjöt
af hrútlömbum sé þokkalegasta
kjöt. Munurinn á því og kjöti af
ungum sumarlömbum reyndist
ótrúlega lítill.
Flest bendir til þess að tegund
fóðurs, aldur og ástand lambanna
við slátmn ráði bragði og óbragði í
dilkakjöti. Hrútadagurinn 20. októ-
ber stenst ekki ef hann byggir ein-
göngu á rökum um hrútabragð. Þeg-
ar líður á haustið verða ýmsar breyt-
ingar sem vert er að huga að. Lömb-
in em á ræktuðu landi og stundum
em þau bötuð á öðm en grasi.
Aðstæður í fjárhúsum em misjafnar
hjá bændum. Hrútar fara að leggja
af þegar líður að fengitíð. Lömbin
em eldri þegar þeim er slátrað. Allar
þessar breytingar auka líkumar á
bragðgöllum í kjöti. Kjötið verður
bragðsterkara og lyktarmeira með
auknum aldri og þroska lambanna.
Kjöt af hrútlömbum verður
bragðsterkara en kjöt af gimbmm
eða geldingum. En munurinn er
ekki svo afgerandi að það réttlæti að
flokka kjöt af 6 mánaða gömlum
hrútlömbum með kjöti af
fullorðnum hrútum og verðleggja
það sem slíkt. Þótt lagt sé til að
breyta hrútadeginum er því enn
mælt með því að slátra hrútlömbum
eins snemma í sláturtíð og kostur er.
Tillögur að breytingum
I flestum löndum em ekki sér-
eftir
Guðjón
Þorkelsson,
Rannsókna-
stofnun
fisk-
iðnaðarins
stakir hrútadagar í reglum um
gæðamat á kindakjöti. Þá er heldur
ekki skylt að gelda öll hrútlömb
sem ætluð em til slátmnar. í Noregi
og á Grænland em sérstakir hrúta-
dagar eins og á Islandi. Á Græn-
landi er hrútadagurinn 25. október,
en í Noregi er hann 1. nóvember en
með ákveðnum sveigjanleika. í
Noregi em hrútlömb fram að 12
mánaða aldri, sem eru með lítil
hrútaeinkenni, enn flokkuð sem
lömb. Einnig er sérflokkur fyrir sér-
staklega fóðmð lömb sem em yngri
en fimm mánaða.
Þótt margt bendi til að leggja eigi
hrútadaginn niður þá em líka rök
fyrir því að takmarka slátmn hrút-
lamba yfir fengitímann. Lömbin
leggja af, vaxtarlag breytist mjög
mikið, þau flokkast illa og hættan á
óþrifum og streitu vex. En á meðan
bændur og sláturleyfishafar em enn
að ná tökum á vetrarslátmn og
gæðastýringu, sem henni tengist, er
rétt að vera með mjög ákveðnar
takmarkanir. Því er mjög eðlilegt að
taka upp norsku reglumar. Almennt
skal miða við 1. nóvember en vera
með sveigjanleika eftir 1. nóvem-
ber. Lömbin verða flokkuð sem
fullorðnir hrútar ef þau em með
greinilegt vaxtarlag þroskaðra
hrúta. Þá verður að taka hart á
flokknun lamba sem em í greini-
legri og mikilli aflögn. Þannig má
tryggja að eftir 1. nóvember komi
aðeins til slátmnar hrútlömb sem
gefa af sér svipað kjöt og gimbrar-
lömb og geldingar á sama aldri.
Miklu strangari reglur þarf einnig
að setja um ástand og þrifnað lamb-
anna við slátmn. Neita þarf slátmn
á lömbum sem em áberandi skítug
og bera merki þess að hafa verið í
miklum þrengslum og óþrifnaði.
Lýsing á norsku reglunum em í
meðfylgjandi töflu. Tveir flokkar
eru fyrir kjöt af lömbum. Lömb
sem eru yngri en fimm mánaða við
slátmn og hafa gengið undir eða
haft aðgang að mjólk og auk þess
fengið kjamfóður eða verið á beit
flokkast sem „dielam“. Á íslandi
myndu nánast öll lömb sem slátrað
er fyrir 1. oktober falla undir þenn-
an flokk. Gimbrarlömb og gelding-
ar sem em yngri en 12 mánaða,
hrútlömb sem slátrað er fyrir 1.
nóvember og eftir 31. mars, seint
borin lömb yngri en 7 mánaða og
seinþroska lömb með lambaein-
kenni flokkast sem „lam“. A.m.k.
einn mánuður verður að vera liðinn
frá geldingu. Öll gimbrarlömb og
geldingar sem slátrað er eftir 1.
október og öll hrúlömb sem slátrað
er fyrir 1. nóvember og hrútlömb
með lambaeinkenni sem slátrað er
eftir 1. nóvember falla undir þenn-
an flokk. Hér á landi er einn gmnn-
flokkur fyrir allt lambakjöt. Ekki er
lagt til að breyta því. Líta má á um-
fjöllun þessa sem innlegg í umræð-
una um gæðastýringu í sauðfjár-
rækt og þær sérstöku gæðamerk-
ingar sem henni hljóta að tengjast.
Næsti flokkur er „ungsau“. I
honum eru skrokkar af 12 - 30 mán-
aða gömlum kindum.
Skrokkar af fullorðnum ám, sem
em eldri en 30 mánaða, flokkast
sem „sau“. í hrútaflokknum em
skrokkar með greinleg hrútaein-
kenni, þar sem hætta er á hrúta-
FREYR 4-5/2000 - 45