Freyr - 01.05.2000, Qupperneq 53

Um sauðfjárrækt
og rannsóknir á Nýja-Sjálandi
eftir
Emmu
Eyþórsdóttur
Rannsókna-
stofnun land-
búnaðarins
Aundanfömum tveimur vetr-
um bauðst mér tækifæri til
að dveljast við rannsóknar-
störf á Nýja-Sjálandi í u.þ.b. tvo
mánuði hvort ár. Þessar ferðir vom í
boði AgResearch á Nýja-Sjálandi,
sem er rannsóknastofnun á sviði bú-
íjárræktar og beitar og starfar um allt
landið. Stofnunin veitir sérstaka
styrki til heimsókna erlendra vís-
indamanna og var ég svo heppin að
verða þess aðnjótandi.
Land og þjóð
Töluvert hefur verið ritað áður í
Frey um aðstæður og búskap á Nýja-
Sjálandi og tæplega ástæða til að
endurtaka það en ég læt samt fljóta
með nokkur atriði til að setja það
sem á eftir kemur í samhengi.
Nýja-Sjáland er íjarlægt íslandi og
hggur við að ekki sé unntað komast
lengra ef hugmyndin er að heim-
sækja byggð ból á hnettinum. Land-
ið er á 34-47° suðlægrar breiddar og
168-178° austlægrar lengdar og
svæði á sambærilegri breiddargráðu
á norðurhveli jarðar em t. d. Suður-
Evrópa og norðurnki Bandaríkjanna.
Landið er tvær eyjar sem teygja sig
um 1600 km frá norðri til suðurs en
vegalengdir stranda á milli frá austri
til vesturs em mun styttri. Næsta
meginland er Ástralía í 2250 km íjar-
lægð til norðvesturs. Landslag er
ákaflega ijölbreytt, allt frá 3000 m
háum ijallgörðum til sléttlendis í
fárra metra hæð yfir sjávarmáli á
suðureynni og mikið er af hæðóttu
og bröttu landslagi víða á norður-
eynni. Loftslag er milt og temprað
eða heittemprað á norðureynni, yfir-
leitt ekki frost á láglendi á vetmm en
hörkur geta orðið á hálendi á suður-
eynni. Úrkoma er mjög breytileg
eftir landsvæðum en víðast hvar nóg
til að halda gróðri í nær stöðugri
sprettu árið um kring. Yfirleitt er
Útsýni yfir Canterbury slétturnar á suðurey Nýja Sjálands. Suður-Alparnir í
baksýn með snjó á Jjallstoppum.
mjög úrkomusamt á vesturströnd-
inni, þar sem há íjöll rísa sums staðar
beint úr hafi en hins vegar getur
verið þurrkasamt austan til vegna
ríkjandi vestanvinda. Á þessum
svæðum geta þurrkar valdið bænd-
um búsifjum seinni hluta sumars
þegar grasspretta stöðvast og sums
staðar verður nær því haglaust.
Ég dvaldist við AgResearch í
Lincoln, sem er lítið þorp rétt utan
við Christchurch, sem er stærsta borg
á suðureynni, með ríflega 300.000
íbúa, og er á austurströndinni.
Landsvæðið austan við Christchurch
nefnist Canterbury Plains og er
langstærsta samfellda sléttlendið á
Nýja Sjálandi og allt ræktað. í
Lincoln er háskóli, sem nokkrir fs-
lendingar hafa sótt, m.a. Valdimar
Einarsson, sem nú starfar á Nýja-Sjá-
landi og Guðrún Svavarsdóttir, sem
starfar hjá Landgræðslu ríkisins.
Nýsjálendingar hafa stundað bú-
fjárrækt sem aðalatvinnuveg allt frá
því landið byggðist Evrópubúum á
síðustu öld. Fyrir voru í landinu
frumbyggjar þess, Maorar, sem
komu frá Kyrrahafseyjum fyrir
u.þ.b. 1000 árum og lifðu á landsins
gæðum. Nú eru Maorar minnihluta-
hópur í eigin landi og yfirgnæfandi
meirihluti íbúanna er upprunninn á
Bretlandseyjum þó að hlutur annarra
þjóðema hafi farið vaxandi á seinni
ámm. Ibúaljöldinn er um 3,8 millj-
ónir og um 85 % íbúanna búa í þétt-
býli. Hlutur landbúnaðar er mjög
mikill í þjóðarframleiðslu og útflutn-
ingi, landbúnaðarvömr em um helm-
FREYR 4-5/2000 - 53