Litli Bergþór - 01.07.1992, Blaðsíða 13

1932.
Árferði og almenn afkoma.
Árið 1932 hefir verið óhagstætt afkomu héraðsbúa.
Verðfallið sem byrjaði árið fyrir hefur haldið áfram og
hefur nú vonandi náð hámarki sínu. Þrátt fyrir þessa
erfiðleika sem fólkið á við að stríða hefi ég hvergi orðið
var við skort allir hafa nægjanlegt að bíta og brenna og
er það vafalaust því að þakka að hér stunda allir
landbúnað um aðrar atvinnugreinar er ekki að ræða en
skuldir hafa vafalaust aukist að miklum mun.
Fólksfjöldi, barnkoma og manndauði.
Samkvæmt skýrslum prestanna hefir fólkinu fjögað í
héraðinu á árinu um 42. Lifandi fæddust 40 börn eða
20,3 0/00 . Dauðföll voru 26 eða 13,2 0/00 reiknað eftir
mannfjölda í ársbyrjun. Fólksfjögunin stafar sennilega
af því að aðstreymið til kaupstaðanna minnkaði í bili.
Sóttarfar og sjúkdómar.
Heilsufar héraðsbúa hefir mátt heita gott engar meiri
háttar farsóttir gengið á árinu.
Slysfarir.
Það kemur fyrir hér á haustin þegar menn eru að skjóta
féð að kúlan fer í gegnum höfuðið á kindinni og í fótinn
á manninum af því að hann stendurof nærri. Þetta kom
tvisvarfyrirhér íhaust íbæðiskipti varkúlan í ristinniog
náðist þegar búið var að staðdeyfa.
Ýms heilbrigðismál.
Þar sem jarðhiti er er hann víða notaður til að hita upp
bæina og er það ódýrt miðað við kolahitun þarsem
kolatonnið kostar 80 kr. Viðurværi almennings má heita
gott, þurrabúðarfólk ekki til, garðrækt töluverð en gæti
veriðmiklu meiri. Ýmisskonarkáltegundireru ræktaðar
en nokkuð skortir á að almenningur kunni að matreiða
þær ennþá.
Vínnautn er nokkur þó ekki geti hún talist mikil. Menn
drekka eingöngu heimabrugg “Höskuld” eða “Landa” er
það hvorutveggja hinn andstyggilegasti drykkur. Ég hef
bragðað tvær tegundir af slíkum varningi. Var önnur á
litinn sem jökulvatn og megn fýla af og er þeim mönnum
ekkiklígjugjarntsemgeta renntslíku niður. Hintegundin
var nokkru tærari en þó ill drekkandi.
1933.
Árferði og almenn afkoma.
Árferði í meðallagi. Afkoma almennings sæmileg, enginn
skortur fata né fæðis. Framfarir í jarðrækt töluverðar,
húsabætur minni.
Fólksfjöldi, barnkoma og manndauði.
Fólkinu hefur fækkað á árinu í héraðinu um 51.
Barnakoma og manndauði svipað og árið áður.
Sóttarfar og sjúkdómar.
Heilsufar hefur verið gott allt árið að undanteknum
mánuðunum mars, apríl og maí er influensa gekk hér.
Mátti hún þó teljast væg.
Ýms heilbrigðismál.
Húsakynnum fer lítið fram. Mér vitanlega hefur ekki
verið byggt neitt íbúðarhús í héraðinu á árinu.
Skeiðamenn hafa byggt mjög vandaðan
heimarvistarskóla með viðbyggðu leikfimishúsi, sem
jafnframt er notað sem samkomuhús hreppsins. Er
hvort tveggja prýðilega rúmgott og vandað.
Mataræði ersvipað og annarsstaðar í sveitum á landinu.
Garðrækt ertöluverð, flest allirframleiða nóg af kartöflum
fyrirsig, sumirmeira. Kartöflusýkin gerði þómikinn usla
hér síðastl. sumar, á mörgum bæjum eyðilagðist
uppskeran algjörlega.
Mjólkursala er almenn hér, einkum til mjólkurbúanna.
Að vetrinum selja engir mjólk beint til Reykjavíkur enda
bannað síðan mjólkurlögin tóku gildi. Um fjósin er það
að segja að þeim er víðast hvar ábótavant eins og
tíðkast hefur frá aldaöðli hjáokkur íslendingum. Þó eru
á nokkrum bæjum fjós úr steinsteypu með haughúsi og
safnþró, vatnsveitu og að öllu búin eins og best þekkist
hér á landi. í Hvammi í Hrunamannahreppi er fjósið
upphitað með hverahita. Ekki er mér kunnugt um að
fjós séu notuð hér sem salerni. Yfirleitt held ég að megi
segja að mjókurmeðferð sé viðunandi og fari batnandi.
Þó verð ég að játa að ég er ekki nógu kunnugur þessu
máli ennþá til þess að geta lagt fullnaðar dóm á það en
mun nú leggja kapp á kynnast því eftir föngum.
1934
Árferði og almenn afkoma
Fólkinu fækkar með hverju ári. Jarðirnar sem losna fara
flestar í eyði. í Biskupstungum hafa 4 jarðir farið í eyði
á þessu ári og svipaða sögu er segja úr hinum
hreppunum. Afkoma almennings er bærileg. En áhugi
manna á landbúnaði er ekki meiri en þetta að engir nýir
umsækjendur eru um jarðirnar.
Sóttarfar og sjúkdómar.
Heilsufar hefur verið ágætt allt árið nema hvað
skarlatssóttin hefur stungið sér niður á stöku stað en
hvergi þung.
Ýms heilbrigðismál.
Lítið hefur verið byggt á árinu, 2 steinhús hafa þó verið
byggð annað þeirra raflýst. Ennfremur hefur verið
raflýstur íþróttaskólinn ÍHaukadal. íþróttanámskeiðvar
haldið ívetur í Skeiðahreppi og var vel sótt. íþróttaáhugi
breiðist út frá skólunum á Laugarvatni og Haukadal.
Töluvert hefur borið á miðeyrabólgu hjá sundfólki á
þessum stöðum sem stafarsennilegafrá laugarvatninu.
Mjólkursala eralmenn hértil mjólkurbúanna. Um fjósin
er það að segja að þau fullnægja sumsstaðar ekki
lágmarkskröfum um hreinlæti, eru þannig byggð að
hreinsun er erfið. Óvíða held ég að fjósin fullnægi
kröfum hinnar nýju reglugerðar um meðferð mjókur og
rjóma, enda ekki ennþá unnist tími til að breyta þeim í
samræmi við hana.
Ekki er mér kunnugt um að veggjalús eða kakalakar
séu í húsum manna, nokkursstaðar í héraði mínu. Aftur
á móti eru rottur mjög útbreiddar hér, einkum á Skeiðum
og í Hreppum og eru hinir verstu vágestir.
1935.
Árferði og almenn afkoma.
Árferði hefur verið með betra móti, veturinn mildur vorið
kom snemma, grasvöxtur í meðallagi og heyskapartíð
fremur hagstæð hér sunnanlands. Afkoma manna ætti
Litli - Bergþór 13