Litli Bergþór - 01.07.1992, Qupperneq 16

s
Ur sögu Biskupstungnaafréttar
JJndir miðja 19. ölclfór að verða áluigi á að nýta afréttinn fyrir innan Hvítá til sumarbeitar
sauðfjár. Hérfer á eftir samningur, sem gerður var um leigu á honum. Hann mun aldrei hafa
verið notaður, og nokkrum árum síðar kaupir hreppurinn þetta land.
Samningurinn er hér skrifaður upp eftir samtíma eftirriti eins og það er í samantekt Magnúsar
Más Lárussonar á gögnum vegna markamálsins á Kili, enfœrður til nútíma stafsetningar.
A.K.
Ár 1848 þann 9. júní var sýsiumaðurinn í Árnessýslu,
kammeráð Melsteð til staðar á Torfastöðum til þess,
ásamt með eftirskrifuðum fjórum dánumönnum,
nefnilega hreppstjóra Agli Pálssyni í Múla og
bændunum Eyjólfi Guðmundssyni á Auðsholti,
Þorsteini Þorsteinssyni á Úthlíð og Sigurði Pálssyni á
Spóastöðum að samantaka frumvarp til reglugerðar
fyrir Biskupstungnahreppsmenn um það hvernig
hreppsmenn hér sem best og haganlegast notað geti
afréttarland það fyrir norðan Hvítárvatn, sem þær
fjórar kirkjur í Biskupstungum, Skálholts-, Torfastaða-
, Bræðratungu-, og Haukadalskirkjur, eftir máldögum
vilja eigna sér. Til þessarar samkomu voru af
kirkjueigenda og umráðamanna hálfu til staðar
presturinn, séra Björn Jónsson á Torfastöðum og
hreppsstjórinn, Magnús Jónsson á Austurhlíð, en af
hreppsbændum voru nálægir bændurnir Guðmundur
Guðmundsson á Króki, Jón Ólafsson á Bræðratungu,
Páll Guðmundsson á Gýgjarhóli og Eyvindur
Þorsteinsson á Fellskoti. Varð þá bæði álit
gjörðamanna og samkomulag annarra hlutaðeigandi
sem eftir fylgja:
1.
Biskupstungunamenn skulu mega fyrst um sinn,
uns nákvæmara verður útkljáð hvort
Ytrihreppsmenn eiga nokkurt tilkall til landsins fyrir
norðan eða innan Jökulkvísl eða ekki, mega nota
allt landið fyrir innan Hvítárvatn milli jökla norður að
fjórðungamótum og suður að Jökulkvísl til
trippagöngu, grasa- og rótatekju og allra annarra
nytja móti 4ra rbd. árlegu eftirgjaldi af sveitinni er
deilist til jafnaðar milli kirknanna.
2.
Gjald þetta niðurjafnast á alla Biskupsungna búandi
menn er búa fyrir ofan Hvítá, en hvort kirkjueigandi
innkallar sitt gjald frá svo mörgum sveitarbúum sem
ber að greiða þann honum tilkomandi part af
afgjaldinu.
3.
Eins og það áður ákveðna eftirgjald ei stendur
lengur en þangað til skorið er úr því hvort nokkuð
gengur undan kirkjunum af því áður tiltekna landi
þannig er það nú einnig umsamið af hér nálægum
kirkjueiganda og umsjónarmanni ásamt
sveitarmönnum að Biskupstunguansveit skuli fá til
kaups og frjálsrar brúkunar úr því þau afréttarlönd
sem kirkjunum annaðhvort eftir samningi eða dómi
verður tilheyrandi fyrir innan vötn fyrir sannsýnilega
borgun, og lofa kirkjuverjarar þeir er hér eru nú
nálægir að útvega hér til samþykki þeirra fráverandi
kirkjueiganda, og sýslumaðurinn lofar aðstoð sinni
til þess að útvega stjórnarinnar samþykki til
sölunnar.
4.
Sveirarmönnum skal vera boðið til þess að
undirskrifa þennan gjörning hið fyrsta skeð getur á
kirknafundum og mega allir búast við að engin trippi
verði liðin óátalin eða sektalaus í heimalöndum upp
héðan.
Til staðfestu þessum gjörningi undirskrifa, útsupra.
P. Melsted, E. Pálsson, E. Guðmundsson, Th.
THorsteinsson, S. Pálsson, B. Jónsson, TH.
Jónsson, T. Eiríksson, G. Guðmundsson,
Jón Ólafsson, Valgerður Jónsdóttir,
nafnið handsalað, handsalað,
Páll Guðmundsson, Eyvindur Þorsteinsson,
handsalað nafnið.
Rétt afskrifað eftir frumritinu vitum við undirskrifaðir,
St. Þorláksson, S. Pálsson.
Litli - Bergþór 16