Litli Bergþór - 01.07.1998, Qupperneq 22

Prestur í Biskupstungum frh
hestamönnum hér í sveit, t.d. Þórami í Fellskoti, Erlendi
og Sigurði á Vatnsleysu, Bimi í Skálholti og fleirum. En
eflaust hefur einhverja vantað, sem erindi áttu á
stofnfundinn. Ég var kosinn formaður og var það í 10 ár.
Með mér í fyrstu stjóminni voru þeir Erlendur Bjömsson
á Vatnsleysu og Egill Geirsson í Múla. Við byrjuðum
m.a. að halda árshátíðir hestamannafélagsins, sem orðið
hafa allra samkoma vinsælastar.
L.-B: En nafnið áfélaginu ogfáninn?
Sr. Guðmundur:
Jú, ég stakk uppá
Loganafninu á
hestamannafélagið, það
er rétt, og það var
samþykkt. Ég hafði
mætur á nafninu, þó
ekki tækist að gefa
reiðhestinum mínum
það nafn eins og ég
nefndi áðan! Svo þegar
við fórum að taka þátt í
lands- og
fjórðungsmótum
þurftum við að hafa fána
og það varð til þess að
ég teiknaði þennan fána, sem hefur verið merki félagsins
síðan. Hann er nú frekar barnalegur finnst mér nú orðið,
og snýr reyndar ekki rétt eins og hann er hafður nú. Ég
skar líka út hún á gömlu fánastöngina, grófan hestshaus.
En hann er víst týndur.
L.-B: Þú teiknaðir líkafána Ungmennafélags
Biskupstungna.
Sr. Guðmundur: Jú, ég var beðinn um að gera það
og mér finnst hann enn táknrænn fyrir Biskupstungur,
með bók, glímukappa og Geysi, þótt hann sé ekki
móðins.
Árið eftir stofnun hestamannafélagsins rákum við
tamningastöð á Torfastöðum í eitt sumar og voru þrír
tamningamenn starfandi við stöðina það sumar, þeir
Hörður Ingvarsson frá Hvítárbakka, sem var allt sumarið
og Guðni Karlsson frá Gýgjarhólskoti og Sigurður
Erlendsson, sem skiptu sumrinu milli sín.
Ég fór að skrifa fréttapistla um Loga í tímaritið
Hestinn okkar og það leiddi til þess, að ég var beðinn um
að taka að mér ritstjórn blaðsins. Það mun hafa verið að
tillögu Jóns Pálssonar dýralæknis, að ég hygg, að ég var
beðinn um þetta. Ritstjóri var ég síðan árin 1963 - 70.
Fyrir það fékk ég um ein mánaðarlaun á ári, en þessu
fylgdi mikil vinna og ferðalög. Með mér í ritsjórn voru
Matthías Matthíasson, bróðir Louisu Matthíasdóttur
listmálara, en þau voru börn Matthíasar Einarssonar
læknis, sem þekktur var á sinni tíð í Reykjavík. Matthías
yngri var fáorður, skýrmæltur og ákveðinn, lét menn ekki
snúa sér. Þótti ekki gott að vera röngu megin við hann.
En hann var góður knapi og áhugasamur hestamaður.
Hann dó úr krabbameini fyrir aldur fram. Þriðji
maðurinn í ritstjóm var Einar Sæmundsen yngri,
skógræktarstjóri Reykjavíkur, mikill hestamaður. Hann
keypti Bergsstaði ásamt fleirum, en fórst í bílslysi fyrir
ofan Heiði, skömmu eftir að Matthías dó.
Sennilega hefur þetta starf okkar gömlu hestakarlanna
verið áhrifaríkara en við gerðum okkur grein fyrir.
Hestamannafélögin, landsmótið, sem var fyrst haldið á
Þingvöllum 1950, og tímaritið Hesturinn okkar, hafa
haft áhrif á þróunina í hestamennskunni og átt þátt í að
hefja hestamennskuna til þess vegs og virðingar, sem hún
skipar nú.
L.-B: Getur þú sagt okkur eitthvað afþínum eigin
hrossum ?
Sr. Guðmundur: Jú, við áttum ekki mikið þegar við
komum austur. Egill í Múla lánaði mér hross og reiðtygi
fyrst, meðan ég var fátækur og allslaus og Þórarinn í
Fellskoti gaf mér ístöð, sem ég á enn. Ég eignaðist þó
fljótlega hest, en Önnu vantaði reiðhest. Mér var sagt að
Sigurður Greipsson ætti stóð, og fór ég með Agli í Múla
inn á Haukadalsheiði að elta trippi. í framhaldi af því
eignaðist ég fola frá Sigurði, bleikálóttan, sem kallaður
var Dálkur. Hann var fyrsta kennarakaupið mitt. Egill
tók hann í tamningu, en sagði hann grófan, illgengan og
latan og stakk uppá hestakaupum við Jón Bjamason frá
Hlemmiskeiði. Fékk ég þar handa Önnu rauðnösóttan
hest frá Kirkjubæ, sem ég kallaði Hróa. Hann var undan
þekktri hryssu, Nös frá Svaðastöðum, en undan henni
vom tveir þekktir stóðhestar, Svaði og Randver frá
Kirkjubæ. Því miður var hann ekki gallalaus, bilaði
snemma í liðum. En hann var þægilegur, traustur og
ratvís.
Ég eignaðist hins vegar viljugan og fjörugan hest,
Blakk frá Gljákoti, sem ég keypti af Kjartani á
Hraðastöðum í Mosfellssveit. Hann var líka veill í fótum
og þurfti ég að fella hann aðeins 14 vetra.
Með okkur á Torfastöðum bjuggu fyrstu árin Ketill
Kristjánsson frá Felli og Ingibjörg kona hans frá
Kjamholtum. Kristján gamli á Felli vissi að mig vantaði
hest og sagði mér að Jón í Garðsauka ætti efnilega fola.
Við Kristján fórum því saman að heimsækja Jón.
Fundum við að lokum staðinn en leist ekki alveg á
blikuna, því allt virtist í eyði. Kristján tók lurk og barði
dyra og herti höggin þegar enginn kom. Eftir drjúga
stund kom Sóley, kona Jóns fyrir hom á bænum.
Höfðum við barið á rangar dyr og gat hún sagt okkur að
Jón væri ekki heima. Jón hafði sagt Kristjáni að
Þorvaldur Jónsson á Skúmsstöðum ætti 2-3 efnilega fola
á tamningaaldri og fyrst við vomm komnir austureftir
fórum við þangað. Þar hittum við fyrir Þorvald,
móðurbróður Jóns í Garðsauka, en hann var
ógleymanlegur maður. Stórbóndasonur, ættaður frá
Hemru í Skaftártungu. En ýmis áföll urðu þess valdandi
að hann lenti í fátækt og basli, varð ekkjumaður, en átti
nú komunga konu. Þorvaldur var ekki mildur við fyrstu
sýn. Hávaxinn, skarpleitur, mikilleitur, dökkur á brún og
brá. Talaði sem véfrétt. Hann fylgdi okkur þó í
hesthúsið og þar stóðu folamir, gljáandi og fallegir við
stallinn. Þá breyttist maðurinn allt í einu og varð allur
Litli - Bergþór 22