Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.10.2004, Blaðsíða 4

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í október 2004
Fyrsti náttúru-
verndarsinninn
Sigríði frá Brattholti má kalla fyrsta íslenska
náttúruverndar- eða umhverfissinnann.
Hún var fædd í Brattholti 1874 og bjó þar allt
sitt líf, bærinn var nokkuð afskekktur, en þangað
komu engu að síður gestir langt að til að skoða
náttúruperluna Gullfoss. Sigríður og systur henn-
ar þekktu fossinn vel og var umhugað um hann,
þær vísuðu gestum gjaman til vegar og lögðu
m.a. fyrsta göngustíginn á svæðinu. Sigríður
hafði ekki tækifæri til skólagöngu en var vel
lesin og listræn, mikil hannyrðakona og teiknari.
Um aldamótin 1900 fengu fjársterkir erlendir
aðilar áhuga á virkjanaframkvæmdum á íslandi.
Breskur maður hafði augastað á Gullfossi og
bauð föður Sigríðar 50.000 krónur fyrir fossinn
en hann sagði: „Ég sel ekki vin minn“. Seinna
komst Gullfoss í hendur aðila sem vildu virkja og
hóf þá Sigríður baráttu sína fyrir friðun fossins.
Hún barðist við marga af valdamestu og ríkustu
mönnum landsins, lagði á sig langferðir við
erfiðar aðstæður og gekk á milli valdhafa í
Reykjavík. Þegar illa gekk og málið virtist tapað
hótaði Sigríður að henda sér í fossinn. Til þess
kom sem betur fer ekki því með aðstoð lögfræð-
ings síns Sveins Björnssonar, síðar forseta, fékk
hún samningnum rift um síðir þegar leigugjald
barst ekki á réttum tíma og Gullfoss komst þá í
eigu ríkisins.
Sigríður lést árið 1957 og var jarðsett í Hauka-
dal. Hennar verður ávallt minnst fyrir að hafa
komið í veg fyrir virkjun Gullfoss. Lágmynd af
Sigríði, gerð af Ríkharði Jónssyni, var reist við
Gullfoss og sérstök stofa, Sigríðarstofa, er í
þjónustumiðstöðinni við Gullfoss.
3. Einar Gunnarsson bóndi Auðsholti svo Syðra-
Langholti.
f. 1766 Litla-Fljóti Bisk. d. 28. apr. 1829 Syðra-
Langholti.
~ Katrín Gunnarsdóttir. 7-3
4. Gunnar Egilsson bóndi Litla-Fljóti, Múla,
Hrosshaga, Spóastöðum, síðast Auðsholti.
f. 1731 d. 1794 (Esph. 6464)
~ Sigríður Einarsdóttir 11-4.
I riti Hannesar Finnssonar biskups, „Mannfækkun
af hallærum á Islandi“, segir svo um Biskupstungur
árið 1784:
Þá var í allri sveitinni einn einasti skattbóndi,
forstands og sómamaðurinn Gunnar Egilsson, sem
strax um haustið skar meira af heyum en nokkur
annar, og síðan aptur með góu, áður en hannfór til
vers, gjörði aðra gángskör að fjárskurði af heyum,
hvar með hann héltfleiru kvikfjár eptir um vorið og
hafði meiri not, bœði af því, er frálagðist, og hinu
sem aflifði, en aðrir. Hann var líka sá eini í þeirri
sveit, er í miklu haustrigníngunum 1780 hélt heyum
sínum að öllu óskemmdum í garði, með því að hann
í tíma bar ofan á þau mykju úrfjósi.
5. Egill Gissurarson bóndi Bergsstöðum Bisk.
1729 - 1735, Halakoti Bisk. (Stgr. 2271)
f. 1686
~ s.k. Halldóra Gunnarsdóttir. 19-5
6. Gissur Jónsson bóndi Efra-Langholti Ytrahreppi
1703.
f. 1656
~ Guðrún Egilsdóttir f. 1661, búandi ekkja Efra-
Langholti 1709.
4. grein
2. Helga Jónsdóttir hfr Gýgjarhólskoti svo
Bryggju.
f. 21.apr. 1815 Króki Bisk. d. 31. maí 1860
Bryggju.
~ Þórður Jónsson 2-2
3. Jón Jónsson bóndi Króki 1801 - 1835.
f. 1761 Lambhúskoti Bisk. d. 22. des. 1839
Einholti.
~ Sigríður Jónsdóttir 8-3
4. Jón Guðmundsson bóndi Lambhúskoti 1755 -
1778, Króki 1791 - 1792.
f. 1720 d. 23. okt. 1792 Króki.
~ Sesselja Jónsdóttir. 12-4
5. Guðmundur Jónsson bóndi Bræðratunguhjáleigu
1729.
f. 1683
~ Þorgerður Einarsdóttir. 20-5
5. grein
3. Elín Jónsdóttir hfr. Helludal 1801-1816.
f. 1767 Hvammi Landmannhreppi d. 27. febr,
1830 Helludal.
~ Tómas Sæmundsson. 1 - 3
http://www.vortex.is/aett
4
aett@vortex.is