Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.10.2004, Blaðsíða 23

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í október 2004
Saga silfurskeiðar
Ættargripir eru mörgum kærir og vegir þeirra geta ver-
ið órannsakanlegir og ótrúlegir eins og vegir silfur-
skeiðarinnar sem hér verður frá sagt. En skeiðin er
ættuð frá Guðrúnu Oddsdóttur Thorlacíus móðursyst-
ur Eiríks Hjörtssonar, sem um er fjallað hér að framan.
Þessa silfurskeið fékk Soffía Gestsdóttir, síðar
húsfrú á Staðarfelli, að gjöf frá Guðbrandi Stur-
laugssyni bónda í Hvítadal í Saurbæ um 1885 þegar
hún dvaldi hjá honum og konu hans Sigríði Guð-
brandsdóttur við hannyrðanám milli fermingar og
tvítugs, en Soffía var fædd 1866. Guðbrandur var
gildur bóndi og erfði auð eftir föður sinn. (Dalamenn
bls. 454).
Á skeiðina eru greiptir stafimir Ó Th og G Th sem
ég tel nokkuð víst að standi fyrir Ólafur Thorlacíus
og Guðrún Thorlacíus. Þau giftust 1788. Guðrún
Thorlacíus var dóttir Odds Hjaltalíns lögréttumanns
á Rauðará og langalangalangömmusystir mín. Þór
Magnússon þjóðminjavörður hefur skoðað skeiðina
og er sama sinnis um uppruna hennar.
Af stimplunum má ráða að skeiðin sé trúlega búin
til í upphafi árs árið 1815, sama ár og Ólafur
Thorlacíus dó. Sonur þeirra hjóna Ólafur f. 1804 d.
1837 varð bóndi í Innri-Fagradal í Saurbæ frá 1831-
1837 ásamt konu sinni Helgu Sigmundsdóttur úr
Akureyjum d. 1865. Ekki er ólíklegt að skeiðin
ásamt öðru hafi verið seld á uppboði eftir að Ólafur
yngri dó og skeiðin þá komist í hendur Guðbrands
Sturlaugssonar sveitunga hans en hann var fæddur
1820 og dó 1897.
Soffía Gestsdóttir og Sigurbjörg Guðbrandsdóttir
móðuramma mín voru systradætur og uppeldissystur
og hjá Soffíu og síðar Björg Magnúsdóttur ljós-
móður, dóttur hennar, ólst móðir mín, Björg Guð-
finnsdóttir, upp til 11 ára aldurs. Soffía gaf tengda-
móður sinni Björg Grímsdóttur skeiðina en hún var
móðir Magnúsar Friðrikssonar bónda og oddvita á
Staðarfelli á Fellsströnd.
Soffía veiktist af bamsfararsótt þegar Björg dóttir
hennar fæddist árið 1888 og annaðist þá amma hennar
Björg Grímsdóttir hana og var litla telpan því skírð
Björg. Björg Grímsdóttir gaf svo nöfnu sinni og
sonardóttur skeiðina en hún gaf síðar dóttur minni og
nöfnu Björg Soffíu skeiðina í skímargjöf árið 1972.
Þannig komst þessi gamla silfurskeið, ættuð úr
föðurætt minni, fyrir tæpum 200 árum, um langan
veg gegnum móðurætt mína til dóttur minnar.
Guðrún Thorlacíus var systir langalangalanga-
langömmu Bjargar Soffíu dóttur minnar!
Guðfinna Ragnarsdóttir.
Rafræna skráningin að hefjast
Fulltrúar Ættfræðifélagsins áttu fund með fulltrúum
Þjóðskjalasafns íslands fimmtudaginn 30. sept. um
rafræna skráningu ættfræðigagna.
Málið var rætt í vetur og í framhaldi af þeim við-
ræðum var Eiríkur Guðmundsson sagnfræðingur hjá
Þjóðskjalasafni íslands fenginn til að kynna málið á
félagsfundi hjá Ættfræðifélaginu í mars. Þessu var
síðan fylgt eftir með grein í fréttabréfinu sem kom út
í maí en þar var birtur útdráttur úr erindi Eiríks.
Á fundinum núna kom fram að Þjóðskjalasafn
íslands telur að vinna við verkefnið geti hafist eftir 2
til 3 mánuði eða jafnvel fyrr. Verkefnið felst í því að
slá inn í tölvu upplýsingar úr manntölum og
prófarkalesa innsláttinn og gera leiðréttingar.
Nú þegar hafa upplýsingar úr manntölum 1816,
1835, 1870 og 1880 verið slegnar inn. Það er því
næsta verkefni að prófarkalesa þennan innslátt áður
en gögnin verða gerð aðgengileg á vef Þjóðskjala-
safns Islands.
Þjóðskjalasafni íslands sýnist heppilegast að taka
allt landið frá einhverjum ákveðnum punkti og vinna
í samfellu og nota aðferð sem er vel þekkt hjá Þjóð-
skjalasafninu, þ.e. að byrja á Skeggjastaðasókn og
halda þaðan suður og vestur um landið þar til hringn-
um er lokað. Hugsanlegt er að þegar einni sýslu er
lokið verði hægt að gera þau gögn aðgengileg á vef
Þjóðskjalasafns Islands.
Hyggilegt þykir að dreifa aðeins einni sókn á mann
til að byrja með á meðan verið er að meta getu og
hæfni manna til að takast á við verkefnið. Hægt er að
fjölga sóknum í hverri afhendingu síðar meir, ef ástæða
er til. þ.e. þegar menn hafa sannað getu og hæfni.
Ættfræðifélagið hefur sent út tölvupóst til félaga
sinna til þess að kanna áhuga þeirra á að taka þátt í
þessu verkefni. Þeir sem hafa áhuga þurfa að hafa
samband við félagið annað hvort með tölvupósti, sem
er það auðveldasta, eða í síma til að láta skrá sig. Þeir
sem láta skrá sig munu síðan fá sendar nánari upp-
lýsingar um verklag og ljósrit af texta til yfirlestrar. Ef
einhverjir vildu taka að sér innslátt á leiðréttingum
væri gott að láta það koma fram við skráningu.
Með félagskveðju,
stjóm Ættfræðifélagsins
Ættfræðifélagið aett@vortex.is
Þórður Tyrfingsson gjaldkeri mitta@mmedia.is
http ://www.vortex. is/aett
23
aett@vortex.is