Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.09.2006, Blaðsíða 5

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í september 2006
Tjaldeyrar á Vindárdal í fjöllunum milli Hjaltadais og Út-Blönduhlíðar. Nafnið er talið runnið frá sumrinu 1551 þegar
Helga Sigurðardóttir fylgikona Jóns Arasonar biskups flúði þangað meðan dönsku herskipin voru hér við land. Hún
var þar í tjaldi með fylgdarkonu sinni en vegna hættu á mannaferðum fluttu þær sig fram í Húsgil sem er suðaustan
við Glóðafeyki og höfðust þar við þangað til hættan var liðin hjá.
(Ljósmynd Hjalti Pálsson)
sett með GPS-hnitum og hvert einasta fombýli og sel
hefur verið leitað uppi, skráð og staðsett á sama hátt.
Þar með er hverjum manni auðvelt að finna þessa
staði, hafi hann slíkt tæki við höndina. Þessi þáttur
verksins hefur reynst mjög fyrirhafnarsamur þar sem
sel og fornbýli eru gjama langt inn til dala og heiða,
en hann hefur um leið verið einn sá skemmtilegasti.
Við þá leit hefur ýmsum farartækjum verið beitt: bíl,
vélsleða, fjórhjóli, flugvél, hestum og að sjálfsögðu
tveimur jafnfljótum.
Góð héraðskynning
Byggðasagan hefur þegar komið að miklum notum í
kynningu á héraðinu, ferðaþjónustu og fornleifa-
skráningu. Þar eru saman komnar margvíslegar upp-
lýsingar sem áreiðanlega munu í framtíðinni nýtast
til ýmiss konar úrvinnslu sagnfræðinga. Útgáfa
Jarða- og búendatals í Skagafirði var brautryðjanda-
verk fyrir hálfri öld. A sama hátt má segja að
Byggðasaga Skagafjarðar sé brautryðjandaverk að
því leyti að hún markar nýja braut í byggðasöguritun
á Islandi. Ymislegt má vafalaust gagnrýna í efnis-
tökum og á komandi tímum verður vonandi bætt um
betur á vissum sviðum. Hins vegar er deginum ljós-
ara að í framtíðinni verður ekki byggt jafnmikið á
munnlegum upplýsingum staðkunnugra sem þrátt
fyrir allt hefur náðst í þessu riti.
Þriðja og síðasta bindi byggðasögunnar um
Lýtingsstaðahrepp kom út haustið 2004, 528
blaðsíðna rit í stóru broti með rúmlega 600 myndum
og teikningum. Fjórða bindi um Akrahrepp er
væntanlegt haustið 2007 og verður svipað að
umfangi. Það er Sögufélag Skagfirðinga sem gefur
Byggðasöguna út og hefur það aðstöðu sína og
heimili á Héraðsskjalasafninu í Safnahúsinu á
Sauðárkróki.
Hluti af erindi Hjalta Pálssonar fjallaði um
forna eyðibyggð í Vesturdal en hann hefur lagt
mikla vinnu og alúð í að kemba Vesturdalinn í
leit að fornum býlum. Komið hefur í Ijós að til
forna teygði byggðin í Vesturdal sig allt upp
undir Hofsjökul. Hjalti veltir fyrir sér ástœðum
þessarar byggðar og eyðingu, fólksfjölda,
jarðastœrðum, veðurfari og eldgosum. Við
munum í nœsta Fréttabréfi gera greinfyrir erindi
Hjalta Pálssonar um hina formt eyðibyggð í
Vesurdal og birta einstakar myndir hans af
hinum fornu bœjarstæðum sem mörg hver
fundust eftir endalausa leit þar sem notuð voru
bílar, vélsleðar, fjórhjól, flugvélar og hestar auk
tveggja jafnfljótra.
http://www.vortex.is/aett
5
aett@vortex.is