Foreldrablaðið - 15.12.1937, Síða 6

2
FÖRELDRABLAÐIÐ
þau skilyrði, þau tæki og þá tækni,
sem nútíminn hefir að bjóða. Lífskröf-
ur og menningarskilyrði eru mjög
önnur nú en var á 19. öld, hvað þá ef
vitnað er lengra aftur í tímann. En
starfsaðferðir skólanna eru mjög reist-
ar á erfðavenjum, eigi aðeins frá þeim
tímum, þegar eina ráð einstaklingsins
til að hafa almenna þekkingu á tak-
teinum var að muna hana. Þess vegna
lögðu skólarnir megináherzlu á það,
að festa nemöndum þekkingaratriði í
minni. Það gera skólarnir enn í dag,
þó að nú sé sú breyting á orðin, að
minni mannkynsins og einstakling-
anna er orðið margfalt víðáttumeira,
óskeikulia og tiltækilegra, en áður
var. Nú eru bækurnar minni manna
— minni einstaklings, en einkum hið
sameiginlega minni þjóðar og alls
mannkyns. Nú þurfum vér ekki, les-
endur góðir, að láta frumur heila vors
geyma fyrir oss nöfnin á stóru og smáu
spámönnunum, stærð og íbúatölu
landanna úti í heimi, nafn á þessari
eða hinni borg eða á, ártalið þegar
páfinn gerði þetta og kóngurinn hitt,
né önnur almenn fróðleiksatriði, sem
komið getur fyrir, að vér þurfum að
nota. Ef lífsþarfirnar kalla á þessa
eða aðra þekkingarmola, þá göngum
vér að bókaskápnum og flettum upp
á þeim í bókum.
Gömlu skólarnir, lexíuskólarnir,
eins og flestir skólar vorir íslendinga
eru enn í dag, og mikill þorri erlendra
skóla líka, leggja meginstund á það,
að festa einstök og almenn fræði-
atriði í minni nemenda sinna. Þeir
krefjast þess, að nemendur ,,læri“
kennslubækur kafla fyrir kafla, muni
efni þeirra og geti endursagt það,
annaðhvort sem heild, eða sem sund-
urlaus minnisatriði, þegar þess er kraf-
izt. Þetta er erfðavenja liðins tíma,
þrautvígð og helguð gömlum vana, en
ekki þörf líðandi stundar né heilbrigðr-
ar skynsemi.
Lífsþarfir nútímamanns kalla ekki
á hið mikla fróðleiksminni. Enda
gleymast og týnast fróðleiksspörðin,
sem skólarnir tína. Staglið á lexíunum
„héðan“ og ,,hingað“ er á kostnað lífs-
gleði og starfsgleði ungmennanna og
deyfir og bælir frjósemi þeirra og
sjálfstæði. Og tíminn, sem fer í allt
lexíustaglið og yfirheyrslurnar, er tek-
inn frá því, sem lífið og þarfirnar kalla
á nú, en það er leikni, tamning, vak-
andi hugsun. Ekki orðakunnátta, held-
ur geta í verki.
Nú skulum við fylgja 10 ára göml-
um drenghnokka í skólann — ein-
hvern almennan hversdagsskóla — og
taka eftir, hvað þar verður gert við
hann. Drengurinn hefir þegar lært að
Bifreþðastöðin
GEYSIR
1633 Sími 1633