Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1943, Side 143

Tuttugasta og fjórða ársþing Þjóðræknisfélags
íslendinga í Vesturheimi
var sett í Goodtemplarahúsinu á Sar-
gent Ave., í Winnipeg þriðjudaginn 23.
febrúar 1943, klukkan 10 f. h.; 92 manns
voru mœttir þegar þing var sett; fulltrú-
ar og gestir úr bænum og bygðum Is-
lendinga beggja megin landamæranna.
Þingið setti prófessor Richard Beck,
forseti félagsins, eftir að mynd hafði
verið tekin af stjórnarnefndinni fyrir
blaðið Tribune. Lét hann syngja sálm-
inn: “Faðir andanna”, en Gunnar Er-
iendsson lék á hljóðfærið. Að því búnu
flutti séra Philip M. Pétursson hjart-
næma bæn fyrir ættjörðinni, kjörlönd-
um vorum beggja megin landamær-
nnna og störfum þingsins.
Þá las forseti bréf og skeyti með
kveðjum og heillaóskum frá ýmsum
'Aönnum sumum privat en öðrum I em-
bættisnafni. Verða þau birt síðar í
Þingtiðindunum.
Næst flutti forseti langa ræðu og afar
snjalla, sem mikill rómur var gerður að.
Ávarp forseta
Góðir íslendingar, háttvirtu
Þingmenn og gestir!
‘Og lífsins kvöð og kjarni er það að líða
°g kenna til í stormum sinna tíða.”
Aldrei hafa þessar ljóðlínur Stephans
G. Stephanssonar verið sannari heldur
en á þeirri vargöld og víga, sem nú
Sengur yfir heiminn og sogað hefir mik-
lnn þorra menningarþjóðanna niður í
k^ngiðu tortímingar sinnar og ógna.
Grum vér öll, sem byggjum Vesturheim,
bæði í Canada og Bandaríkjunum, bein-
Ir eða óbeinir aðilar í þeirri úrslitabar-
affn, sem þjóðir vorar heyja nú við hlið
ennara lýðræðisþjóða, gegn hinni rót-
®kustu og illræmdustu ofbeldisstefnu,
er sögur fara af. Eru þeir þvi úr harla
skrítnum steini”, eða ennþá harðara
c^n* ~~ ef nokkrir eru, — sem ekki kenna
sárt til í þeim örlagastormum, sem nú
geisa um gjörvalla jörð og leggja í auðn
og rústir heila landshluta og stórborgir,
gera að engu þau menningarverðmæti,
sem keypt voru dýru verði svita, blóðs
og tára liðinna kynslóða.
Aldrei verður heldur of mikil áhersla
lögð á það, að lýðræðisþjóðirnar hafa
hafið upp sverð sitt til varnar dýrmæt-
ustu eign einstaklinga og þjóða, réttin-
um til sjálfsákvörðunar, einstaklings-
frelsinu, en án þess verður enginn mað-
ur að manni, né nokkur þjóð að þjóð, i
sönnustu merkingu orðsins. Sameinuðu
þjóðirnar (United Nations) heyja nú
veraldarviða mannréttinda-baráttu, því
er það, að vitrir og víðsýnir stjórnmála-
menn, lýðræðis- og friðarvinir, eins og
dr. C. J. Hambro, stórþingsforseti Norð-
manna, hafa látið svo um mælt, að
þetta heimsstrið væri “styrjöld fólksins.”
Þetta verður mönnum ljósara, er þeir
kryfja til mergjar rök ofbeldisstefnunn-
ar, sem lýðræðið á nú í höggi við, og
svifta grimunni af ásjónu hennar. Óvíða
veit eg það gert jafn eftirminnilega,
hvað þá betur, heldur en í hinni snjöllu
og tímabæru grein dr. Guðmundar Finn-
bogasonar, “Það, sem af andanum er
fætt”, í Skírni 1941, og farast honum
þar orð á þessa leið:
“Aldrei hefir visvitandi uppreisn gegn
andanum náð eins vítt yfir og værið eins
illvig og á síðustu tímum, þar sem ein-
ræðið og hernaðurinn rikir. Og vér sjá-
um, hvert stefnir. Einræði, herstjórn,
harðstjórn, leynilögregla vinnur alt vís-
vitandi að því að gera mann hræddan
við mann, frá hinum neðsta til hins
hæsta. Hver maður verður þræll þess,
sem yfir hann er settur, en harðstjóri
þess, sem undir hann er skipaður. Þeim,
sem óhlýðnast, er útrýmt eða hann er
einangraður og stundum kvalinn. Skoð-
anir eru búnar til eftir skipun foringj-
ans, án tillits til sannleikans, og þess-