Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1943, Page 150

126
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
(Office of War Information) gafst mér
einnig taskifæri til þess að senda
heimaþjóðinni jólakveðju símleiðis í
nafni félags vors; hefir hún þegar verið
birt hér í íslensku blöðunum, en mun
hafa verið útvarpað á Islandi. Hins er
þó jafnframt að minnast, að íslendingar
heima munu telja, að þá bregðumst vér
best við vináttumerkjum þeirra og
ræktarhug, ef vér berjumst svo þjóð-
ræknislegri baráttu vorri hérna megin
hafsins, að stofnþjóð vorri megi verða
til gagns og sæmdar. Vér megum vel
hafa það hugfast, að aldrei hefir þjóð-
efnislegri starfsemi vorri verið fylgt
með meiri athygli af heimaþjóðinni en
einmitt nú, er hún á sjálf um margt i
vök að verjast á þvi sviði.
Saga íslendinga i Vesturheimi
Ekki verður sagt, að mikið hafi gerst
i því máli á árinu. Söguritarinn, Þ. Þ.
Þorsteinsson, lauk við handrit sitt að 2.
bindi snemma á árinu; en komið var
langt fram á vor, þegar búið var að vél-
rita það og yfirfara að öðru leyti til
prentunar. Handritið var síðan sent til
Islands nálægt miðju sumri í umsjá
Soffoníasar Thorkelssonar verksmiðju-
stjóra og með góðri aðstoð dr. Helga P.
Briem, aðalræðismanns Islands í New
York. Komst það heilu og höldnu heim
um haf í hendur Mentamálaráðs, en
ekki eru enn neinar fullnaðarráðstafanir
gerðar viðvíkjandi útgáfu þessa bindis.
Að öðru leyti vísast til væntanlegrar
skýrslu sögunefndar, sem eigi getur þó
ítarleg orðið af fyrgreindum ástæðum.
Þá munu einnig koma fram á þing-
inu munnlegar eða skrifaðar skýrslur
frá minjasafnasnefnd, nefnd þeirri er .
safna skal þjóðlegum fróðleik, rithöf-
undarsjóðsnefnd og Leifsstyttu-nefnd-
inni.
Ingólfsmálið
Stjórnarnefndin hefir haft þetta mál
með höndum seinni helming ársins;
þykir mér því hlýða að skýra þingheimi
og félagsfólki í heild sinni, í megin-
dráttum frá því hversvegna það mál
hefir verið á starfsskrá nefndarinnar og
hverjar ákvarðanir hún hefir gert í því
sambandi.
Laust fyrir ágústlok barst nefndinni
bréf frá fangaverðinum í Prince Albert,
Sask., þar sem hann skýrði frá því, að
hann hefði heimild til að láta Ingólf
Ingólfsson lausan, ef einhver vildi taka
við honum og sjá honum farborða. —
Jafnframt gat hann þess, að Ingólfur
væri við slæma heilsu, hefði nýlega
sýkst af krabbameini. Ennfremur gerði
fangavörðurinn fyrirspurn því viðvíkj-
andi, hvort félagið hefði með höndum
fé, er nota mætti í þágu Ingólfs, ef hann
yrði látinn laus. Bréf þetta var tekið
til rækilegrar athugunar á stjórnar-
nefndarfundi seinni partinn í september,
en hafði áður verið svarað til bráða-
birgða. Urðu mjög skiftar skoðanir um
þetta mál á fundinum, en að lokum
var samþykt að skrifa fangaverðinum
á þá leið, að félagið hefði í vörslum
sínum afganginn af fé því, sem safnað
hafði verið Ingólfi til varnar (“Ingólfs-
sjóð”). Jafnframt bauðst stjórnarnefnd-
in til að greiða Ingólfi til framfærslu,
ef hann yrði laus látinn og hæfur sama-
staður fundinn fyrir hann, $25.00 mán-
aðarlega í tvö ár, eða þangað til dauða
hans bæri að höndum, ef það yrði
innan þeirrar tímalengdar.
Snemma í október þakkaði fanga-
vörðurinn þetta boð með vinsamlegu
bréfi fyrir sína eigin hönd og Ingólfs,
en mæltist um leið til þess, að stjórnar-
nefndin leitaði fyrir sér um dvalarstað
handa Ingólfi, ef hann yrði laus látinn,
meðan fangavörður væri sjálfur að leita
fyrir sér annarsstaðar. — Seinni partinn
í október svaraði stjórnarnefndin á þá
leið, að henni hefði eigi tekist að finna
slikan dvalarstað og bað um ítarlegri
upplýsingar viðvíkjandi aðhlynningu
sjúkra á fangahúsinu, heilsufari Ingólfs
og því, hvort hann myndi flutningsfser,
ef til kæmi. Fóru enn bréf milli fanga-
varðar og nefndarinnar í svipaða átt og
að ofan greinir, en fullnaðarsvar við
fyrgreindum spurningum, eftir ítrekaða
beiðni ritara, kom eigi fyr en seinustu
vikuna I janúar (dags. 20. þ. m.). Var
það á þá leið, að Ingólfur yrði að vera
á sjúkrahúsi, að gefa þyrfti honum