Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1925, Side 22

20
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISPÉLAGS ÍSLENDINGA
Fróðlegt og lmgðnæmt eins og
það er, að líta af þessari 50 ára
sjónarhæð yfir farinn veg, yfir ár-
in, sem nú liggja að baki manna,
þá er engu síður hugðnæmt og í
raun réttri engu síður áríðandi, að
líta fram, að skygnast svo vel sem
verður inn á svið ókomins tíma,
og reyna að gera sér hugmynd um
ástandið í lok þeirra 50 ára, sem
ganga í garð með nýja árinu 1926.
Verður Nýja ísland við lýði sem
íslenzk bygð árið 1975? Verðá ís-
lendingar eins mannmargir þar þá
eins og þeir eru nú, eða mannfleiri?
Verður íslenzkan eins vel lifandi
tungumál þá, og eins óblandað eins
og það er nú? Eða verða Islend-
ingar þá máske að mestu horfnir af
þeim svæðum? Hafa þeir flestir
látið hrekjast fyrir innstreymi ann-
ara aflmeiri og óvægnari þjóð-
flokka, og horfið svo, “einn í liópi
og tveir í lest’’, inn í 250 eða 300
miljóna þvöguna, sem þá verður
til heimilis í Bandaríkjum og Can-
ada?
Hver er svo skygn, að hann sjái
svo langt fram og kunni að svara
rétt upp á þessar spurningar, eða
aðrar áþekkar? Það er vitanlega
á einskis manns færi að sjá svo
lángt eða svara rétt; en sé reynsl-
an á liðnum 50 árum látin gilda sem
fyrirmynd, þá virðist ekki allsendis
ómögulegt að fara nokkuð nærri
um ástæður og útlit árið 1975.
Með útliti og ástæðum er hér alls
ekki átt við efnahag einstakling-
anna, samgöngufæri o. s. frv.
Efnahagurinn verður að öllu sjálf-
ráðu, stórum mun betri en hann
er nú. Hjá því getur ekki farið.
En svo verða nú lífskröfur allar
miklu meiri en þær eru nú, eins
víst eins og þær eru mun meiri nú
en árið 1875. Þær vaxa og þeim
fjölgar að sama skapi, ef ekki óð-
ar, en efnin til að fullnægja þeim;
en svo verður ætíð og alstaðar. Því
síður er tilgangurinn að gera áætl-
anir um samgöngufæri. Þau eru
góð nú, en miklum mun betri verðu
þau þá. Auk járnbrautanna verða
þá flestir, ef ekki allir, þjóðvegir,
sem til Winnipeg liggja, brúlagðir
á einn eða annan hátt, svo að eftir
þeim geti sveitamenn farið í mótor-
vögnum sínum 30—40 mílur á
klukkustund, eða meir. Það væri
lieimskulegt, enda vita gagnslaust,
að stara fram í ókominn tíma í
þeirri von, að geta séð og mælt
auðlegð eða ferðaþægindi, að hálfri
öld héðan, enda er það enganveg-
inn tilgangurinn.
Það eina, sem varðar og sem vit
er í fyrir íslenzku þjóðina að at-
huga, er þetta: Hvað mikill hluti
íslendinga í Ameríku, og fólks af
íslenzku bergi brotið, talar íslenzku
eftir 100 ára vist í landinu frá
stofnun Nýja íslands? Og að hvað
miklu leyti verður Is^enzkan þá
lifandi mál, sem talað er nær ein-
göngu dag frá degi, eins og nú ger-
ist, einkum í Nýja íslandi?
Úr þessu kann auðvitað enginn
að leysa. En sjáanlegt er þó, að
verði íslendingar eins ástundunar-
samir, og eins skrefdrjúgir við að
dieifa sér um þvera og endilanga
Norður-Ameríku, um næstu ára-
tugi, eins og að undanförnu, þá
þynnist íslenzku-mælandi fylkingin
talsvert fyr en íslenzku þjóðvinun-
um þykir æskilegt.
Sé það nú rótgróin skoðun fjöld-
ans, að það sé rétt gert og íslenzka
þjóðflokknum til heilla, að haldið