Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.06.1925, Page 132

130
TlMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
lagiS boriö part af kostnaöinum vig um-
ferðakensluna, móti deildinni "Frón”, í
sömu hlutföllum og undanfa.randi ár.
Árangurinn af þessari kenslu hefir oröi'ö
góöur, þótt nemendur hafi veriö eitt-
hvaö færri en síöastliðið ár. Verður
væntanlega lögö fyrir yöur greinileg
skýrsla í því máli síðar á þinginu.
'Eitt allra stærsta máliö, sem Þjóö-
ræknisfélagið hefir , hreyft, er málið um
þaö, aö fá Islenzkuna viöurkenda sem
námsgrein viö miöskóla og háskóla fylk-
isins. Hefir málið veriö rætt á hverju
ársþingi, en engar framkvæmdir orðið fyr
en þetta ár. Ef gamla máltækiö : “Hálfn-
að er verk þá hafið er”, er rétt, þá er nú
þetta verk ihálfnað. Snemma á þessu ári
tók nefndin að íhuga málið, og komst að
þeirri niöurstöðu, aö fel.a forseta til-
raunir til framkvæmda í því. Sökum
anna og erfiðrar aðstöðu, gat eg ekki snú-
ist við því fyr en komið var fram á
haust. En síðan hefi eg eytt í það tölu-
verðum tírna, bæði með bréfaviöskiftum
og persónulegu viötali viö mentamála-
ráðherrann og nokkra af meðl. menta-
málaráðsins (Advisory Board). Helztir
þeirr.a er eg talaði við, eru aðstoðar-
mentamálaráðherrann og forseti háskól-
ans. Hefi eg lagt málið fyrir mentamála-
ráöiö bréflega, og hafa þeir haft þa.ö
ti! meðferðar á tveim fundum, en ekkert
ákvæöi tekið í þvi. Hefi eg nú samið um
að fá aö koma meö sendinefnd á fund
ráðsins, þann 27. þ. m., til að flytj.a. þetta
mál. Hefi eg valið til þessarar farar
'hæfustu mennina, sem eg þekti og vona
f.a.stlega, að þetta mál nái fram að ganga.
Engin ákveðin andúð gegu málinu i
sjálfu sér er í ráðinu, og er þvi ástæða
til að ætla, að manni takist með tíman-
um að l.a.ga þá smá agnúa, senr þeim
kann að virðast á því vera. En því meg-
um vér aklrei gleyma, í sambandi við
þetta mál, að engu verulegu takmarki er
náö, fyr en vér höfum fengið fullkominn
kennara við háskólann og framtíð þess
embættis trygða. Það krefur rnáske erf-
iöis og tíma, og ef til vill fjárframlaga.;
en þetta er það mál, sem öll vor þjóð-
ræknisviðleitni í þessu landi hvílir á, þeg-
ar fram líða stundir. Vér megum því
ekki láta það falla niður. Vér höfum
þegar hafiö gönguna að settu marki og
megum aldrei lita um öxl, fyr en tak-
markinu er náð. Eg geri ráð fyrir, a.ö
málið komi til umræöu síðar, og get eg
þá gefið nákvæmari upplýsingar í þvi,
ef æskt er.
I útbreiðslumálunum áleit nefndin að
ekki væri hyggilegt að verja neinu fé i
feröalög þetta ár, enda ekki úr miklu að
dreifa.
Þá er eftir að geta þess máls, er nefnd-
in hefir haft einna mestar áhyggjur af,
eu það er mál Ingólfs Ingólfssonar. A-
hyggjurnar stöfuðu af því, hve málið
var hryggilegt í eðli sínu; (,að það skyldi
vera til Islendingur, sem hægt væri að
.saka um þenna höfuð-glæp — morö) ,
óefni þaö, sem málið var komið i, þegar
það kom til nefndarinnar, og í þriöja lagi
var nefndinni þa,ð ljóst frá byrjun, að
félaginu gat stafað hætta af þessu máli,
ef ógiftusamlega tækist til um meðferð
þess á einhvern hátt. En gifta íslenzks
þjóðernis hefir nú reynst drýgri en lán-
Ieysi þessa einstaklings, og þau málalok
hafa fengist, sem beztra mátti vænta úr
því sem komið var. Sökum íslenzku bl.a.ð-
■a.nna var hægt að ná sambandi við alla
íslendinga vestan hafs. Lögmaðurinn
sem ráðinn var í málið, hr. Hjálmar A.
Bergmann, hefir sýnt frábærann dugna.ð
og skarpskygni í allri meðferð málsins.
og á hann 'heiður skilið fyrir starf sitt
í því sambandi. En það sem mest heill-
ar huga minn og hlýj.a.r mér um hjarta-
ræturriar, er hin almenna þátttaka Islend-
inga í rnálinu. Sú drenglund, ræktarsemi,