Neytendablaðið - 01.05.1993, Qupperneq 8

Seljendur eru yfirleitt ekki að
flíka kostnaði við afborgunar-
kaup, en auglýsa svonefnt af-
borgunarverð sem í raun er
fjarri þeim kostnaði sem neyt-
andinn ber vegna kaupanna.
Búast má við að hug-
takið afborgunarverð
muni öðlast nýja merk-
ingu við gildistöku laga
um neytendalán sem Al-
þingi samþykkti nýlega.
Því hefur verið spáð að
lögin muni draga úr lán-
tökum neytenda, enda
kveða þau á um að lán-
veitendum beri að upp-
lýsa neytendur um allan
kostnað af láninu, bæði í
auglýsingum og í tilboð-
um sem veitt eru á sölu-
staðnum.
Lögin eiga einnig að tryggja
að neytendur geti borið saman
Viðmiðunarverð á lánum
með auðveldum hætti hin
ýmsu tilboð um lánskjör.
Uppfrá því verður hægt að
ræða um “kílóverð” eða við-
miðunarverð á lánum. Lög
um neytendalán eru meðal
þeirra laga sem Alþingi af-
greiðir í tengslum við samn-
inginn um evrópskt efnahags-
svæði. Lögin taka gildi 1.
október næst komandi.
Neytendasamtökin hafa
fagnað tilkomu laganna þar
eð þeim er ætlað að auðvelda
neytendum mjög að gera sér
grein fyrir raunverulegum
kostnaði við lán og afborgun-
arkaup, sem og samanburð á
mismunandi tilboðum um lán-
veitingar.
í auglýsingum seljenda er
gjarna talað um afborgunar-
verð, sem þó er í raun fjarri
því að samsvara kostnaði
neytenda við kaupin. Ef við
gefum okkur að auglýst af-
borgunarverð í núverandi
merkingu sé 100 þúsund
krónur, má gera ráð fyrir að
kostnaður neytenda við kaup-
in verði um það bil 10 prósent
meiri, eða um 110 þúsund
krónur, sé miðað við 12 af-
borganir. Þar er komið hið
raunverulega afborgunarverð.
Eitt mikilvægasta ákvæði
nýju laganna kveður á um að í
auglýsingum og tilboðum sem
liggja frammi á sölustað skuli
tilgreina vexti, lántökukostn-
að og árlega hlutfallstölu
kostnaðar. Sé lánveitandi
jafnframt seljandi vöru eða
þjónustu skal hann einnig
gefa upp staðgreiðsluverð.
Árleg hlutfallstala kostnað-
ar er það sem nefna má við-
miðunarverð á lánum. Þar er
átt við heildarlántökukostnað,
lýst sem árlegri hlutfallstölu
höfuðstólsins, reiknuð út sam-
kvæmt aðferð sem kveðið
verður á um í reglugerð. Þetta
nýmæli á að gera neytendum
kleift að bera saman hin ýmsu
tilboð en við núverandi að-
stæður hefur það jafnvel
reynst viðskiptafræðingum
örðugt að bera saman tilboð
um lán.
í lögunum er einnig að
finna þá nýjung að neytandi
getur krafist lækkunar á láns-
kostnaði, greiði hann fyrir
umsamdan gjalddaga. Lækk-
unin nemur þá þeim vöxtum
eða öðrum kostnaði sem
greiða átti eftir greiðsludag.
Til þessa hefur lánveitandi
haft einhliða heimild til þess
að hækka kostnað þegar drátt-
ur verður á greiðslu. Með
nýju lögunum myndast meira
jafnræði með aðilum.
í lögunum segir að láns-
samningur skuli vera skrifleg-
ur og að við gerð samningsins
skuli lánveitandi veita neyt-
anda upplýsingar um:
AHöfuðstól, það er lánsfjár-
hæð án nokkurs kostnaðar.
AFjárhæð útborgunar, það er
höfuðstól að frádregnum
lánskostnaði.
AÁrlega nafnvexti.
ALántökukostnað í krónum.
AÁrlega hlutfallstölu
kostnaðar.
AHeildarupphæð þá sem
greiða skal, það er samtölu
höfuðstóls, vaxta og láns-
kostnaðar.
AFjölda einstakra greiðslna,
fjárhæð þeirra og gjalddaga.
AGildistíma samningsins og
skilyrði uppsagnar hans.
Við þessar upplýsingar
verður lánveitandinn að
standa, enda þótt of lágt sé
reiknað.
Lögin gilda ekki um
eftirtalda lánssamninga:
ASamninga sem giida
skemmri tíma en þrjá
mánuði.
ASamninga sem fela í sér
endurgreiðslur án vaxta og
kostnaðar.
ALeigusamninga, nema
eignarleigusamninga.
ASamninga að lægri fjárhæð
en 15.000 kr. eða hærri en
1.500.000.
ASamninga sem tryggðir eru
með veði í fasteign.
ASamninga í formi yfirdrátt-
arheimildar af tékka-
reikningi.
ASamninga sem gerðir eru í
því skyni að kaupa eða við-
halda fasteignum, eða til
þess að reisa, endurnýja eða
endurbæta byggingu.
8
NEYTENDABLAÐIÐ - Maí 1993