Neytendablaðið - 01.05.1993, Qupperneq 13

Þjóðlífsmál
Stefnur eru ekkert spaug
■^jóðlífsmálið er enn til meðferðar hjá okkur og
■^mér virðist að málið muni ekki leysast endan-
lega í bráð. Mér finnst mikilvægt að við neytendur
drögum ákveðinn lærdóm af þessu máli, segir
Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasam-
takanna, í samtali við Neytendablaðið.
-1 fyrsta lagi minnir þetta mál
okkur á mikilvægi þess að
geyma kvittanir fyrir greiðsl-
um. I öðm lagi að við ættum
að fara fram á skriflega stað-
festingu á uppsögn áskrifta. I
þriðja lagi höfum við nokkur
dæmi um að fólk hafi hunsað
áskorunarstefnur, ýmist vegna
þess að það hafði þegar greitt
Svörin við þessum spurning-
um og ótal öðrum er að finna
í bók sem Rannsóknastofnun
landbúnaðarins og Náms-
gagnastofnun hafa gefið út
um næringargildi matvæla. I
bókinni eru næringarefnatöfl-
ur þar sem birtar eru upplýs-
ingar um rúmlega 600 fæðu-
tegundir. Bókin er sögð henta
öllum þeim sem vilja kynna
sér næringargildi matvæla og
á að nýtast jafnt nemendum
sem almenningi.
í næringarefnatöflunum er
að finna upplýsingar um 18
eða taldi sig aldrei hafa keypt
áskrift. Það ætti enginn að
gera. Askorunarstefnur eru
ekkert spaug. Við þekkjum
dæmi þess að fólk hafi fengið á
sig dóm sem það hefði getað
komið í veg fyrir með því að
mæta fyrir dómi. Nú vofir yfir
þessu fólki hótun um nauðung-
arsölu eigna, segir Jóhannes.
næringarefni, auk vatns, kól-
esteróls og orku. Fjallað er
um ávexti og ber, drykki, egg,
feitmeti, fisk og fiskafurðir,
grænmeti og kartöflur, kjöt og
kjötafurðir, kornmat, krydd
og hjálparefni, mjólk og
mjólkurafurðir, rétti svo sem
súpur, sósur og fleira og syk-
ur og sælgæti. I viðaukum er
að finna upplýsingar um
skammtastærðir og þyngd
matvæla, ráðlagða dag-
skammta ýmissa efna og
alkóhól.
Þjóðlífsmálið vakti á sínum
tíma mikið uppnám í samfélag-
inu. Neytendasamtökin hafa
haft mikil afskipti af málinu
fyrir hönd félagsmanna sinna
sem telja sig hafa verið órétti
beittir. Auk þess er kæra Neyt-
endasamtakanna vegna málsins
í rannsókn hjá Rannsóknarlög-
reglu ríkisins. Fyrir nokkru var
ákveðið að rannsókninni yrði
hraðað en henni er ekki lokið
þegar þetta er skrifað.
Upphaf málsins varð þegar
eigendur tímaritsins Þjóðlífs
seldu fyrirtækinu Utey
ógreiddar kröfur vegna
áskrifta. Þegar kaupandi krafn-
anna hófst handa við innheimt-
ur (innheimtur og ráðgjöf)
kom í ljós að enginn fótur var
fyrir sumum krafnanna. Dæmi
voru um kröfur á hendur fólki
sem aldrei kvaðst hafa keypt
áskrift. Sumir gátu sýnt fram á
að þeir hefðu þegar greitt.
Neytendur hafa lent í ýms-
um hremmingum vegna þess-
ara viðskipta með innheimtu-
kröfur. Sumum tókst að kæfa
málið í fæðingu með því að
sýna greiðslukvittun. Aðrir em
enn að berjast við þennan
draug úr fortíðinni.
Eins og kemur fram í máli
Jóhannesar Gunnarssonar em
dæmi um að fólk hafi hunsað
áskomnarstefnur vegna
meintra vangoldinna krafna.
Sumir þessara aðila hefðu get-
að sannað sakleysi sitt fyrir
dómi með því að sýna
greiðslukvittun. Það létu þeir
hjá líða og eiga nú yfir höfði
sér ijárnám.
Aðrir mættu ekki fyrir dómi
vegna þess að þeir töldu sig
aldrei hafa gerst áskrifendur
nema tímabundið og greitt að
fullu fyrir þá áskrift. Nöfn
þeirra voru þó áfram á áskrif-
endalistum Þjóðlffs og til varð
greiðslukrafa. Erfitt er að færa
sönnur á málsatvik í tilvikum
sem þessum.
Enn aðrir brenndu sig á því
að hafa samband við Þjóðlíf
þegar innheimtubréf barst frá
innheimtufyrirtækinu. Dæmi
eru um að Þjóðlíf hafi fengið
greitt fyrir kröfur sem það
hafði selt öðrum. Önnur dæmi
em um að Þjóðlíf hafi fullviss-
að viðkomandi um að ekki
þyrfti að hafa áhyggjur af mál-
inu, því yrði kippt í lag. Hið
næsta sem gerðist í málinu var
að þessu fólki var stefnt fyrir
dóm.
Kröfur af þessu tagi safna
gríðarlega miklum kostnaði,
þeim mun meiri eftir því sem
lengra líður. í einu tilviki sem
er til umfjöllunar hjá Neyt-
endasamtökunum var upphaf-
lega um að ræða skuld uppá
2.960 krónur. Með öllum
kostnaði er þessi skuld nú orð-
in nær 47 þúsund krónur og
safnar dráttarvöxtum þar tií
greitt verður. Verði krafan ekki
greidd, kemur til nauðungar-
sölu á fasteign viðkomandi.
Þessi fyrrverandi áskrifandi
mætti fyrir dómi, en hafði ekki
greiðslukvittun.
Metár hjá
siðanefnd
blaðamanna
Siðanefnd Blaðamanna-
félags íslands hefur
aldrei fjallað um jafn marg-
ar kærur á einu ári og í
fyrra. Alls tjallaði nefndin
um 13 kærur í fyrra, en áður
hafa nefndinni að jafnaði
borist sex til sjö mál á ári.
Siðanefnd fjallar um
skriflegar kærur vegna
meintra brota á siðareglum
Blaðamannafélagsins. Sam-
kvæmt reglunum ber kær-
anda að leita leiðréttingar
sinna mála hjá viðkomandi
fjölmiðli áður en hann
sendir siðanefnd kæru sína.
Þeim sem vilja kynna sér
siðareglurnar er bent á að
þær birtust í Neytendablað-
inu fyrir tveimur árum (3.
tbl. 1991), en þær má einnig
fá hjá Blaðamannafélagi ís-
lands, Síðumúla 23,
s. 39155.

NÆRINGARGILDI
MATVÆ LA
NÆRI NGAREFNATÖFLUR.
NÁMSGAGNASTOrNUN
RANNSÓKNASTOINUN IANDRUNADARINS
Næringargildi fæðunnar
Hversu margar kaloríur eru í hundrað grömmum af
aðalbláberjasultu? Er kínakál ríkt að steinefnum?
Hvaða vítamín er helst að finna í hvítlauk? Hvernig
breytist næringargildi lauks við steikingu? Eru
kartöflur trefjaríkari en annað grænmeti?
NEYTENDABLAÐIÐ - Maí 1993
13