Neytendablaðið - 01.02.1996, Blaðsíða 13

Fjármál heimilanna
laráður en
Fjárhagserfiðleikar aukast efekkert
er að gert og á endanum getur allt
farið í óefni, segir Sólrún meðal annars.
Hvert á að leita?
Þegar í fjárhagserfiðleika er komið er oft
erfitt að gera sér grein fyrir vandamálinu
og ákvarðanir einkennast af bráðabirgða-
úrræðum. Mjög algengt er einnig að fólk
missi alla yfirsýn yfir fjármálin.
Það er því skynsamlegt að leita til ut-
anaðkomandi aðila til að hjálpa sér að
finna lausn á vandanum ásamt því að fá
hjálp við að öðlast yfirsýn yfir fjárhags-
stöðuna.
Þessi utanaðkomandi aðili er oftast
fjárhagsráðgjafi hjá bankanum þínum.
Einnig getur þú leitað til ráðgjafa hjá
í óefni fer
Sólrún Halldórsdóttir
hagfræðingur skrifar
Hvað gerist síðan er auðvitað mis-
munandi frá einni fjölskyldu til annarrar.
Fáir komast út úr erfiðleikunum með því
að spila í happdrætti. Eina raunhæfa leið-
in til þess að koma í veg fyrir verulega
fjárhagserfiðleika er að taka á vandamál-
inu með því að setjast yfir reikninga og
gera áætlun um tekjur, framfærslukostn-
að og hvemig þið ætlið að komast aftur á
„núllið“. En það er ástand þar sem íjöl-
skyldan á fyrir öllum reikningum, þarf
ekki að slá neinum afborgunum á frest
og á einnig fyrir nauðsynlegri fram-
færslu.
Ef ykkur reynist erfitt að gera slíka
áætlun sjálf þá leitið strax til ráðgjafa.
Byrjið alltaf á að leita til ráðgjafa í bank-
anum ykkar. Hann getur hjálpað ykkur
að gera greiðsluáætlun, útgjaldadreifingu
og ef nauðsyn krefur skuldbreytt lánum
hjá bankanum. Því lengur sem þið dragið
að taka á fjárhagsvandamálum því erfið-
ara verður að finna viðunandi lausn.
Húsnæðisstofnun, ef erfiðleikarnir eru
fyrst og fremst vegna húsnæðiskaupa.
Hvað ertil ráða?
Byrjaðu alltaf á að leita allra leiða til að
draga úr útgjöldum og mundu að margt
smátt gerir eitt stórt. Ef fjárhagsvandinn
er ekki mjög mikill reynist oft nægjan-
legt að dreifa útgjöldum og vanskilum.
Þetta er gert með útgjaldadreifingu hjá
bankanum. Þetta hefur reynst vel fyrir
minni háttar vanskil og skammtíma erf-
iðleika. Oft er talað um skammtíma erf-
iðleika ef vanskil hafa staðið skemur en
þrjá mánuði og sýnt er að fjölskyldan
hefur nægjanlega greiðslugetu í framtíð-
inni til að geta staðið í skilum. Ef vanda-
málið er meira en það er oftast nauðsyn-
legt að sækja um skuldbreytingu á lán-
um. Skuldbreytingin felst þá í lengingu
lánstíma, þannig að greiðslubyrðin verði
léttari og sé í samræmi við greiðslugetu
fjölskyldunnar. Dæmi eru um að hægt sé
að fá skammtímalán lengd til allt að tíu
til fimmtán ára.
Ef viðskiptabankinn þinn getur ekki
boðið þér upp á lán til nægjanlega langs
tíma til að greiðslubyrðin verði í sam-
ræmi við greiðslugetuna er rétt að athuga
vel með aðra lánsmöguleika. Skuld-
breyttu aldrei láni nema það leysi vanda-
mál þín. Ef skuldbreytt er til að fá stund-
arfrið koma erfiðleikarnir bara harðar
niður á fjölskyldunni síðar meir.
Ef fjárhagserfiðleikar eru einkum hjá
Húsnæðisstofnun ríkisins vegna húsnæð-
iskaupa er rétt að leita ráðgjafar þar. A
síðustu misserum hefur meirihluti þeirra
sem leitað hafa eftir aðstoð fengið úr-
Nokkrar
staðreyndir
um fjárhags-
erfiðleika
Vandamálin leysast ekki af sjálfu
sér.
Verið óhrædd við að leita eftir að-
stoð. Þið eruð ekki eina fólkið sem
lent hefur í fjárhagserfiðleikum.
Margir eru í sömu sporum.
Ráðgjafar eru til að hjálpa ykkur að
finna lausn. Það er ykkar að ákveða
hvað gera skal.
Fjárhagserfiðleikar aukast ef ekkert
erað gert.
lausn. I sumum tilfellum hefur þó reynst
nauðsynlegt að selja fasteign og kaupa
aðra ódýrari, en þegar slíkt leysir fjár-
hagserfiðleika er auðvitað um úrlausn að
ræða.
Ef fjárhagserfiðleikar eru verulegir og
hætta er yfirvofandi á að þið missið hús-
næðið á nauðungaruppboði er rétt að
reyna alltaf að selja á frjálsum markaði
heldur en að missa húsnæðið við nauð-
ungarsölu. Undantekningarlaust fæst
hærra verð fyrir fasteign á frjálsum
markaði.
Samstarf banka og sparisjóða
Allt frá árinu 1993 hafa bankar og spari-
sjóðir og nokkrir lífeyrissjóðir haft með
sér samstarf um að leysa úr fjárhagserfið-
leikum fólks með skuldbreytingum. Þetta
samstarf hefur þróast á undanfömum
misserum og nú stendur til að útvflcka
það, bæði hvað varðar samstarfsaðila og
úrræði.
Þann 23. febrúar verður opnuð ráð-
gjafarstofa að Lækjargötu 4 í Reykjavík
sem fólk af öllu landinu getur leitað til ef
það er í verulegum fjárhagserfiðleikum.
Neytendasamtökin vom fmmkvöðull í
því að koma ráðgjafarstofunni á laggirn-
ar og er von okkar sú að hér sé kominn
sá aðili sem vinna muni að víðtækari úr-
lausnum fyrir fólk í fjárhagserfiðleikum,
ásamt því að beita sér fyrir fræðslu og
lagabreytingum til að fyrirbyggja að fólk
lendi í erfiðleikum.
Hægt er að fá upplýsingar um ráðgjaf-
arstofuna í þínum viðskiptabanka, hjá
Húsnæðisstofnun eða hjá félagsmála-
ráðuneytinu.
NEYTENDABLAÐIÐ - Febrúar 1996
13