Neytendablaðið - 01.05.1996, Blaðsíða 2

Leiðarinn
Rannsóknin sem aldrei var gerð
„Ég hugsa oft og skrifa stundum um hvemig
landbúnaður verði rekinn þannig á Islandi,
að ekki samsvari hálfgildíngsatvinnuleysi
fyrir þá sem hann stunda. Einkum lángar mig
til að láta rannsaka hvort það getur borgað
sig hér að hafa sauðfé. Sem stendur er til að-
eins ein örugg leið til algerðrar fátæktar á ís-
Iandi, og það er að hafa kindur. Ráðmenn
landsins horfa með sljóurn hundíngjahætti á
„eigendur" 5-6000 ögnsmárra undirkapítalí-
séraðra landbúnaðarfyrirtækja sveitast blóði
liggur mér við að segja, hlaupandi kríngum
örfáar sauðskepnur allan ársins hríng. Af
hverju er ekki gerð vísindaleg tilraun að reka
sauðbú á arðgæfan hátt, sauðbú sem þolir
fólkshald með því verði sem nú er á vinnu-
krafti? Slíkt virðist eingum á íslandi hugleik-
ið, og menn halda áfram að hlaupa á eftir
rollum samkvæmt því lögmáli einu, að það
sem þeir hafa ekki í höfðinu skuli þeir hafa í
fótunum.“
I blaðinu er að þessu sinni fjallað ítarlega
um landbúnað. Tilvitnunin hér að framan er
ekki ný af nálinni, þótt eflaust mætti halda
það miðað við umfjöllunina. Þar kemur enn
og aftur fram að auka þurfi hagræðingu og
hagkvæmni í landbúnaði. Svo er einnig í til-
vitnuninni. Hún er hins vegar skrifuð árið
1947 af nóbelskáldinu okkar góða Halldóri
Laxness. Yfirskriftin var „Rannsókn sem
þarf að gera“, en sú rannsókn sem Halldór
kallaði eftir var aldrei gerð. Því fór sem fór
og enn stöndum við í sömu sporum, með
óhagkvæman landbúnað sem framleiðir allt
of dýrar vörur á sama tíma og bændur hafa
vart ofan í sig né á miðað við þá framleiðslu
sem þeir mega hafa vegna framleiðslustýr-
ingar. Og eins og frem kemur í blaðinu er
því miður lítilla breytinga að vænta með ný-
gerðum búvörusamningi.
Og það er því miður svo, eins og skýrt
kemur fram í ályktun um lífræna framleiðslu
Jóhannes Gunnarsson
á þingi Neytendasamtakanna að forystan í
landbúnaði hér á landi hefur takmarkaðan
áhuga á nýsköpun innan landbúnaðar, a.m.k.
virðast allir á þeim bæ vera sammála um að
ekki skuli hlúð að þeim græðlingi sem reynt
hefur verið að gróðursetja og gæti orðið að
stóru tré ef rétt væri á málum haldið. Foryst-
an vill fremur halda áfram bullinu um „vist-
rænar" landbúnaðarvörur, hugtak sem t.d.
umboðsmaður neytenda í Danmörku hefur
bannað markaðsfærslu á. Neytendasamtökin
hafa af heilum hug tekið þátt í því starfí sem
ýmsir áhugamenn hafa komið á í sambandi
við lífræna landbúnaðarframleiðslu en því
miður hefur Iandbúnaðarforystan látið sem
það brautryðjendastarf sé nánast ekki til. Á
sama tíma og miklum ijármunum er varið úr
sameiginlegum sjóðum til misheppnaðrar
markaðsfærslu á „vistræna" kjötinu, fást
engir fjármunir úr sömu sjóðum til að koma
lífrænni framleiðslu á fót.
I lokin skal enn vitnað í nóbelskáldið:
„I blaði er nýlega haft eftir einum gáfað-
asta embættismanni landsins, Vilmundi land-
lækni, að þegar til hans kom bóndi að bera
sig undan læknisleysi í sveit hafí landlæknir
sagt hitt meira vandamál, hvemig þeir sem
enn væm eftir í sveitum ættu að komast það-
an. Slík orð em bersýnilega höfð skakt eftir
viljandi til að færa óvelkomið svar útí öfgar -
einsog þegar haft var eftir undirrituðum að
landbúnaður hveiju nafni sem hann nefnist
sé kjánalegt sport.“
Flestir Islendingar em sammála um að
hér skuli reka landbúnað en þá má ekki
gera það eins og „kjánalegt sport" heldur
sem alvömatvinnugrein. Til þess að svo
verði þurfa markaðslögmálin að fá að ráða.
Hagkvæmnin verður að vera í fyrirrúmi,
ella er íslenskur landbúnaður sjálfdauður í
þeirri vaxandi samkeppni sem framundan
er í alþjóðaviðskiptum með þessa vöm.
Jóhannes Gunnarsson
ritstjóri Neytendablaðsins
NEYTENDASKRIFSTOFUR -1ÞINA ÞAGU
Höfuðborgarsvæðið
Skúlagötu 26,101 Reykjavík
Opið virka daga kl. 9-16,
s. 562 5000 Fax 562 4666
Vesturland
Furugrund 17, s. 431 1402
og 431 3069 Fax 431 2841
Starfsmaður:
Árný Ármannsdóttir
Vestfirðir
Pólgötu 2, s. 456 5075
Fax. 456 5074
Starfsmaður:
Aðalheiður Steinsdóttir
Opið virka daga kl. 8-12
Norðurland
Glerárgötu 20, pósthólf 825,
Akureyri. Opið kl. 9-13 virka
daga, símatími kl. 11-13,
s. 461 1336 Fax 461 1332
Starfsmaður:
Vilhjálmur I. Árnason
Austur-Skaftafellssýsla
Víkurbraut 4, Höfn
s. 478 2295, fax 478 1538
Starfsmaður:
Birna Arnaldsdóttir
Opið 16-18.30 mánudaga
Suðurland
Eyrarvegi 29, Selfossi. Opið
þriðjudaga og fimmtudaga kl.
10-12, s. 482 2970
Fax. 482 2775
Starfsmaður:
Halldóra Jónsdóttir
Suðurnes
Hafnargötu 90,
pósth. 315, Keflavík.
Opið þriðjudaga og fimmtudaga
kl.10-12, s. 421 5234,
Fax. 421 5234
Starfsmaður:
Edda Kristjánsdóttir
Framkvæmdastjórn
Neytendasamtakanna
Drífa Sigfúsdóttir formaður
Jón Magnússon varaformaður
Ágúst Ómar Ágústson ritari
Einar Jón Ólafsson gjaldkeri
Hrönn Marinósdóttir
Mörður Árnason
Sverrir Arngrímsson
Þráinn Hallgrímsson
Formenn
neytendafélaga
Neytendafélag
höfuðborgarsvæðisins
Jón Magnússon
Neytendafélag Akraness
Ásdís Ragnarsdóttir
Neytendafélag Vestfjarða
Aðalheiður Steinsdóttir
Neytendafélag Akureyrar
og nágrennis
Vilhjálmur I. Árnason
Neytendafélag Fljótsdalshéraðs
Oddrún Sigurðardóttir
Neytendafélag
Austur-Skaftafellssýslu
Birna Arnaldsdóttir
Neytendafélag Suðurlands
Sigurbjörg Schiöth
Neytendafélag Suðurnesja
Halldór Levý Björnsson
Neytendasamtökin eru landssamtök neytendafélaga sem eru
starfandi víða um land. Þeim sem ekki eiga kost á þjónustu neyt-
endaskrifstofu í sínu héraði er bent á að leita til skrifstofu Neyt-
endasamtakanna að Skúlagötu 26 í Reykjavík. Skrifstofan er
opin virka daga klukkan 10-12:30 og 13-15. Sími 562 5000.
Grænt númer 800 6250 Netfang: neytenda @itn.is og heima-
síða á Internetinu: http://www.itn.is/neytenda
2
NEYTENDABLAÐIÐ - Maí 1996