Neytendablaðið - 01.05.1996, Blaðsíða 32

Verum
mjúk við umhverfið
Oft berjum við íslendingar okkur á brjóst og fuliyrðum að við
búum í heimsins hreinasta landi. Þó eru margir sem vita að
ekki er allt sem sýnist. Til dæmist losum við okkur við allt skólp
óhreinsað, nema hvað Reykjavíkurborg grófhreinsar skólpið. Það
hefur loðað við okkur að segja að lengi taki sjórinn við og vissulega
er það rétt, að minnsta kosti að hluta.
Við þurfum þó að hafa hugfast að til að
geta selt útlendingum þá ímynd að ís-
land sé hreint land verðum við að hafa
hlutina í lagi - og kannski ekki síður að
við lifum á auðlindum hafsins. Því hljót-
um við að leggja áherslu á að mengun í
sjónum sé í lágmarki og til að geta gert
slíka kröfu hljótum við að ganga á undan
með góðu fordæmi. Eftirfarandi pistill
um mýkingarefni kemur frá dönsku
neytendastofnuninni og er ætlaður þeim
sem vilja taka tillit til umhverfísins í
sinni daglegu neyslu. Um leið er ástæða
til að minna á að mestur hluti þeirra
hreinlætisvara sem við notum innihalda
efni sem menga umhverfið.
Mýkingarefni menga, þau kosta pen-
inga, þau geta verið erfið að burðast með
heim, þau draga úr rakadrægni, þau geta
safnast upp í efninu og þau geta orsakað
bletti í fötunum. Vissulega fjarlæga þau
rafmagn úr þvottinum og geta auðveldað
straujun eitthvað. Og hægt væri að
minnka mengandi, katjónísk, yfírborðs-
virk efni (tensíðar) um allt að 40% ef
mýkingarefni væru alls ekki notuð. Þetta
eru niðurstöður úr rannsókn dönsku
neytendastofnunarinnar á mýkingarefn-
um. Rannsökuð voru 28 mýkingarefni,
sem sum eru á markaði hér.
Þvotturinn verður mýkri
Ástæða þess að svo margir nota mýking-
arefni er að þvotturinn verður mýkri. En
um leið er dregið mjög úr hæfileika
þvottarins til að draga í sig vökva og það
getur skipt verulegu máli, til dæmis hvað
varðar handkiæði og margnota bleiur.
Dæmi voru jafnvel um að rakadrægni
færi niður í 0% og þar af leiðandi voru
til dæmis handklæðin með öllu ónothæf
til síns brúks.
Rannsóknin leiddi einnig í ljós að
mýkst urðu frottéhandklæði með því að
láta þau í þurrkara og ekki með því að
nota mýkingarefni, en vissulega þarf að
nota rafmagn við þurrkunina. Þegar
handklæði eru hengd upp til þerris án
þess að mýkingarefni hafi verið notað
verða þau stíf séu þau þurrkuð við stofu-
hita. Þau verða mýkri ef þau eru hengd
upp í röku herbergi og einnig ef þau eru
hengd upp utandyra þegar vindur er.
Bómullarefni eru mjög þægileg í
notkun þar sem rakadrægni þeirra er
mikil. En þegar mýkingarefni eru notuð
við þvottinn hrinda þau frá sér vatni í
meira eða minna mæli. Handklæði voru
sérstaklega rannsökuð og kom í ljós að
þegar mýkingarefni voru notuð gátu þau
einfaldlega „synt ofan á vatninu“ og
rakadrægnin var í sumum tilvikum eng-
in.
Mýkingarefni menga
Mýkingarefni hafa verið undir smásjá
umhverfisyfirvalda í nágrannalöndum
okkar vegna þess að þau efni sem mýkja
þvottinn eru mjög mengandi og brotna
mjög erfiðlega niður í náttúrunni. Þess
vegna er mælt með því að neytendur
noti þau í eins litlum mæli og mögulegt
er og eingöngu þegar vandamál með raf-
magn í fötum verður verulegt.
Þetta hefur leitt til þess að framleið-
endur hafa á síðustu árum fundið önnur
efni til að nota í mýkingarefni. Þó að þau
séu ekki hættulaus gagnvart umhverfinu
eru þau stórt skref í rétta átt. Samkvæmt
upplýsingum sem Neytendablaðið hefur
aflað sér hefur þessi þróun enn ekki átt
sér stað hérlendis en menn eru að íhuga
málin. Og vilji neytendur vera umhverf-
isvænir hikar danska neytendastofnunin
ekki við að mæla með því þeir sleppi
einfaldlega mýkingarefninu.