Neytendablaðið - 01.06.1998, Blaðsíða 19

Framtíðin
Flýttu þér ekki um of
Stafræna sjónvarpsbylting-
in hefst fyrir alvöru síðar
á þessu ári. Flestir neytendur
standa ekki frammi fyrir því
hvort heldur hvenær þeir baeta
og endurnýja búnað sinn.
Stafrænar útsendingar ís-
lenskra sjónvarpsstöðva eru
ekki fyrirhugaðar á næstunni
en slíkar útsendingar hafa far-
ið fram í tilraunaskyni á meg-
inlandi Evrópu um nokkurt
skeið. Síðar á þessu ári mun
BSkyB, stærsta gervihnatta-
sjónvarpsstöð Bretlands, hefja
slíkar gervihnattasendingar í
áskrift í stórum stíl og verður
hægt að ná þeim víða. BBC
og ITV hefja fljótlega staf-
rænar sendingar á jörðu niðri.
Breiðbandssendingar eins og
þær sem Landssíminn annast
eru ekki stafrænar með sama
hætti.
í marshefti breska neyt-
endablaðsins Which var fólki
ráðlagt að kaupa ekki endi-
lega fyrsta stafræna búnaðinn
sem kemur á markaðinn.
Varla verði um svo miklar
breytingar að ræða til að byrja
með að þær réttlæti veruleg
útgjöld. Hins vegar eru fram-
tíðarkostirnir margir eins og
segir í þeirri grein blaðsins
sem hér er stuðst við.
Hvað breytist?
Aðalbreytingin felst í mögu-
leikunum á miklum fjölda
rása. Innan fárra ára verður
hægt að velja um mörghund-
ruð stafrænar rásir. Þær verð-
ur hægt að nýta jafnt fyrir
sjónvarp og ýmsa margmiðl-
un sem hingað til hefur farið
fram í tölvum. í framhaldinu
breytast líka möguleikar not-
andans, hann verður ekki
lengur hlutlaus móttakandi,
heldur þátttakandi sem getur
ráðið dagskrá, verslað og
fengið persónulega sérþjón-
ustu.
Þótt stafræna sjónvarpið
bæti ekki sjónvarpsefnið sjálft
er vert að hafa í huga að með
þessum búnaði getur notand-
inn tekið á langtum móti fjöl-
breyttara efni og honum verð-
ur því trúlega auðveldara að
finna eitthvað við sitt hæfi.
Landamæri, fjarlægðir og tími
verða enn áhrifaminni en
áður, unnt verður í auknum
mæli að sjá og nota efni frá
fjarlægum slóðum og mynd-
bönkum, á þeim tíma sem
notandinn sjálfur óskar. Gæði
myndar, hljóms og dagskrár-
efnis munu hins vegar ekki
endilega aukast.
Hvað þarf til?
Til þess að ná stafrænum
sjónvarpssendingum þarf ekki
nýtt sjónvarpstæki heldur sér-
stakan móttakara sem tengist
tækinu og verður líklega víð-
ast tyllt ofan á það eða í hillu
í byrjun. Reiknað er með að
gripurinn muni kosta í Bret-
landi sem svarar 20-30 þús-
und krónum, en þetta byrjun-
arverð er stórlega niðurgreitt
af sjónvarpsstöðvunum til að
geta aflað hratt sem flestra
áskrifenda. Sjónvarpstæki
verða í framtíðinni með slík-
um búnaði. Einn ókosturinn
við nýju móttakarana er að
þeir verða stöðugt að vera
virkir (á „standby") sem þýðir
að þeir nota þrisvar sinnum
meira rafmagn en venjulegt
sjónvarp.
Sömu gervihnattadiskar og
áður nýtast í flestum tilvikum
til að taka á móti stafrænum
sjónvarpssendingum en hins
vegar duga smærri diskar en
hingað til. Sumum diskum
þarf að beina að öðrum gervi-
tunglum en nú. Ekki þarf að
skipta um loftnet („greiðu")
til að ná stafrænum sending-
um frá jarðstöðvum. Líklega
verður þó að koma upp nýjum
formagnara.
Til þess að njóta sem best
móttökunnar á stafrænum
sendingum er sennilegt að
flestir áhorfendur muni í
framtíðinni fjárfesta í breið-
skjássjónvarpi (með mynd-
hlutfallinu 16:9 í stað 3:4 sem
tíðkast hefur). Sendingar
verða að yfirgnæfandi hluta í
breiðskjásforminu, sem ekki
er hvað síst heppilegt til að
horfa á bíómyndir.
Gæðin
Ekki er víst að mynd- og
hljómgæði aukist hjá notend-
um með stafrænan móttöku-
búnað. Þótt tæknin leyfí það
verður nýtingin ekki miðuð
við þetta fyrsta kastið.
Sendendur ætla fyrst og
fremst að koma sem flestum
rásum að svo stafræna merk-
inu verður „þjappað“. I stöku
tilvikum kann þetta að draga
úr myndgæðum þegar
myndefni hreyfist hratt eða er
smágert. Myndgæði verða
áfram takmörkuð við 625
þverlínur á skjá og sendur
verður sami myndafjöldi á
sekúndu. Hljómgæðin breyt-
ast ekkert hjá mörgum not-
endum því hljóðrásin í hefð-
bundnum útsendingum er
víða þegar stafræn (Nicam).
Hins vegar munu hljómgæði
gervihnattasendinga aukast
nokkuð og notendur með tví-
óms-tæki (stereo) og „heima-
bíó“ munu verða varir við
það.
Stafræna sjónvarpið
I Rásum fjölgar og nýtingarmöguleikar aukast
» Útsendingarmöguleikar veröa hnattrænir
I Notendur velja hvenær þeir sjá og nota etni
» Notendur breytast úr móttakendum í þátttakendur
NEYtENDABLAÐIÐ - júní 1998
19