Neytendablaðið - 01.04.2003, Qupperneq 29

• Setja til dæmis allar innkaupanótur
á blaðaprjón eða í dollur og taka það
svo saman með ákveðnu millibili.
• Safna reikningum saman í möppu.
• Skráning daglegra útgjalda.
• Skráning mánaðarlegra útgjalda.
• Deila niður á mánuði útgjöldum sem
koma sjaldnar, svo sem tryggingum og
fleiru.
Þegar fólk er komið með stöðuna er hægt
að fara út í að vinna að skipulagningu fjár-
málanna, svo og að setja sér markmið. Á
heimasíðu Ráðgjafarstofu um fjármál
heimilanna, slóðin er: www.rad.is, er til
dæmis hægt að prenta út fjárhagsyfirlit
sem gefur heildarmynd af fjárhagsstöð-
unni. Einnig er öllum velkomið að hafa
samband við Ráðgjafarstofu um fjármál
heimilanna í síma 551 4485 frá kl. 9-12
og 13-15 alla virka daga, ef það vantar
nánari leiðbeiningar við útfyllingu fjár-
hagsyfirlitsins.
Skipulagning fjármála
Til að geta skipulagt fjármálin vel þarf
að vera til staðar gott heimilisbókhald.
í heimilisbókhaldi er hægt að fylgjast
með hvar hægt er að draga saman í
framfærslu og auka sparnað, til að ná
settu markmiði. Skipulag í fjármálum er
nauðsynlegt hvernig sem fjárhagsstaðan
er. Þær grundvallarspurningar sem ber
að spyrja sjálfan sig áður en lagt er í slíka
skipulagningu eru:
Hverjar er tekjurnar?
Hver eru útgjöldin?
Er afgangur eða er verið að safna skuld-
um?
Við gerð þessarar upplýsingavinnu er
gott að nota fjárhagsyfirlitið frá Ráðgjafa-
stofunni sem hjálpartæki. Þegar það er
búið verður eftirleikurinn auðveldur. Að
þvf loknu er komið að því að fara yfir
markmið og hvernig hægt er að nálgast
þau, þá er mun auðveldara að finna út
hvar hægt er að spara útgjöld og leggja
til hliðar, án þess að það skerði neysluna
og lífsgæðin svo um munar. Það mætti
því segja að sú upphæð sem sparast
með þessum hætti verði ósýnileg, þ.e.
það sem maður ekki sér og veit ekki af er
ólíklegt að maður sakni. Það er aldrei of
seint að byrja, heldur verður það of seint
að byrja ekki.
Setja markmið í samræmi við tekjur
og eignir
Samhliða því að reyna að hafa fyrir dag-
legri framfærslu og húsnæði þurfa flestar
fjölskyldur að kaupa bíl, borga niður
skuldir, leggja til hliðar til elliáranna,
greiða tómstunda- og skólakostnað barna
sinna og greiða fyrir ýmis tilfallandi til-
efni, stórar veislur og fleira. Þessi atriði
eru þau sem flestir stefna að og hafa
þegar skuldbundið sig af þeim sökum.
Það er hins vegar Ijóst að ekki eru allir
eins og ekki hafa allir sömu þarfir. Það er
því gott að gera einhvers konar ,óskalista'
yfir markmiðin. Það er gott að skipta
þeim niður í tvo lista. Annars vegar þau
markmið sem ætlunin er að ná innan til
dæmis 5 ára, og hins vegar markmiðin
sem stefnt er að til lengri tíma. Markmið-
in gætu til dæmis verið að:
• Lækka skuldir
• Eignast öryggissjóð
• Eignast íbúð/hús
• Stækka við sig húsnæði
• Stofna fjölskyldu
• Kaupa heimilistæki eða húsgögn
• Spara fyrir framtíð barna sinna
Eftir að hafa sett þetta niður á blað er
nauðsynlegt að huga að því hvað fólk
vill leggja á sig til að ná þessum mark-
miðum. Þá koma upp spurningar eins
og: Hvernig á ég að eiga fyrir þeim? Ætti
ég að auka við mig vinnu? Hef ég kost
á því? Er ég tilbúinn að fórna til dæmis
frítímanum með barninu? Þessara spurn-
inga verður fólk að spyrja sig og meta
stöðuna út frá svörunum, þ.e. að leggja
áherslu á að ná þeim markmiðum sem
eru mikilvæg. Það sem eftir situr er svo
hægt að láta vera áfram á óskalistanum
og sjá til hvað framtíðin ber í skauti sér,
því enginn veit sína ævina fyrr en öll er.
Heimildir: www.cfp.com/cons_main.htmi,
www.iandsbanki.is/index.asp?gr=8829,
www.napfa.com/ConsumerServices/consum-
ertips.html, www.namsmenn.is/fjarmal.html,
Neytendasamtökin.
Ólöglegt efni í hárlitunarvörum
Samkvæmt reglum Evrópusambandsins
er efnið m-PD, sem aðallega finnst í
svörtum háralit, bannað í snyrtivörum.
Það er einungis leyft í þeim tilfellum
þar sem öruggt er að einungis fagfólk
meðhöndli efnið. í Danmörku er þetta
efni algerlega bannað en samt sem áður
fundu blaðamenn danska neytenda-
blaðsins Tænk+Test nokkrar hárgreiðslu-
stofur sem notuðu háralit með þessu
tiltekna efni.
Ekki nóg með að ólögleg efni sé að
finna í háralit. Tænk+Test hefur líka
skrifað um ólögleg efni í augnháralit sem
seldur hefur verið í Danmörku en síðan
fjarlægður úr hillunum eftir uppljóstranir
danska neytendablaðsins.
I Danmörku og reyndar víðar í Evrópu
hefur orðið vart við mikla aukningu of-
næmiseinkenna samfara hárlitun. Fjöldi
fólks sem leitar læknis vegna ofnæmis-
einkenna fer stöðugt vaxandi, og dæmi
eru um alvarleg einkenni á borð við
bólgur, hárlos, höfuðverk, útbrot og
kláða. í Englandi lést 38 ára þriggja
barna móðir þegar hún var að lita hár
sitt svart. Ofnæmiseinkennin voru slík
að hún bólgnaði upp og lést úr andnauð.
Neytendasamtök um allan heim hafa
áhyggjur af þessari þróun, sérstaklega í
Ijósi þess að sífellt fleiri lita hár sitt.
Ekki alls fyrir löngu sendi Samband
evrópskra neytendasamtaka (BEUC)
frá sér áskorun til framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins um að grípa til
aðgerða vegna hættu við hárlitunarefni.
Vísindaleg ráðgjafanefnd framkvæmda-
stjórnar ESB komst að þeirri niðurstöðu
fyrir um tveimur árum að konur sem
nota háralit að staðaldri ættu frekar á
hættu að fá krabbamein í blöðru. Sam-
tökin hafa áhyggjur af því hvað viðbrögð
hafa verið lítil og sein og hversu slælega
það gengur að meta áhættuna af þeim
aragrúa kemískra efna sem notuð eru í
háralit.
Talsmenn iðnaðarins gera lítið úr
áhættu samfara hárlitun og benda á að
mikilvægt sé að fylgja leiðbeiningum
nákvæmlega. Á fundi í Austurríki um
öryggi snyrtivara var fjallað sérstaklega
um alvarlegar afleiðingar hárlitunar. Þar
lét yfirmaður Colipa, samtaka evrópska
snyrtivöruiðnaðarins, hafa þetta eftir sér:
„Ef fólk er of heimskt til að nota háralit
ætti það að sleppa því."
NEYTENDABLAÐIÐ 1.TBL. 2003 29