Bændablaðið - 30.05.2000, Blaðsíða 20

20
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 30. maí2000
VMiiitiog atviimiilit
Umsjón Spáð er meiri hagvexti í OECD löndunum en áður hafði verið
Erna Bjarnadóttir vænst og einnig verði efnahagsbati í Suðaustur-Asíu,
__________________ Rússlandi og Brasilíu skjótari en búist hafði verið við.
Spá um þróun
heimsmarkaðs-
verðs á búvörum
flnsskýrsla Hag-
þjónustu land-
bánaðarins knmin út
í ársskýrslu Hagþjónustu
landbúnaðarins fyrir árið 1999
er greint frá niðurstöðum úr
samanburði á afkomu búa í
öðrum búgreinum en kinda-
kjöts- og mjólkurframleiðslu
fyrir árin 1997 og 1998 . Fram
kemur að afkoma svínabúa
batnaði umtalsvert milli áranna
og telst hagnaður 1998 16% af
heildartekjum en var 5% árið
áður. Afkoma kjúklingabúa
batnaði sömuleiðis verulega og
varð viðsnúningur úr tapi árið
1997 í 2% hagnað. Hagnaður á
eggjabúum lækkaði hins vegar
úr 7% í 3%. í blómaframleiðslu
var 4% tap 1997 en 5%
hagnaður 1998. Á grænmetis-
búum jókst hagnaður úr 3% í
10% en í kartöfluframleiðslu
var afkoma ársin 1998 ívið
lakari en árið áður, hagnaður
lækkaði úr því að vera 11% af
heildartekjum í 5%. Loðdýrabú
voru rekin með miklu tapi 1997
sem jókst enn á árinu 1998.
OECD spáir um horíur í land-
búnaði í heiminum 2000-2005
Því er spáð að verð á búvörum
muni smám saman rísa úr þeim
öldudal sem það hefur verið í nú
um hríð. Katinn verði þó hægur
og að teknu tilliti til verðbólgu
verði verðhækkanir litlar. Lyk-
illinn að batanum er aukin eftir-
spurn eftir búvörum. Spáð er
meiri hagvexti í OECD löndun-
um en áður hafði verið vænst og
einnig verði efnahagsbati í
Suðaustur-Asíu, Rússlandi og
Brasilíu skjótari en búist hafði
verið við. A móti því kemur að
sem viðbrögð við erfiðum
markaðsaðstæðum á und-
anförnum árum hafa mörg
OECD lönd aukið stuðning við
landbúnað með nýjum
aðferðum, sem ekki hafa alltaf
verið í samræmi við æskilega
langtímaþróun og geta tafið
nauðsynlegar endurbætur á
landbúnaðarstefnunni.
Viðræður um viðskipti með
búvörur innan WTO - einkum og
sérílagi hugsanleg aðild Kína að
WTO - býður upp á mikla mögu-
leika á að flýta þróun í átt til auk-
ins frjálsræðis í verlsun með
búvörur. Æskileg niðurstaða úr
þessum samningaviðræðum, að
mati OECD, væri að gefa
aukinni framleiðslu á búvörum í
heiminum á næstu 5 árum komi frá
þróunarlöndunum og að uppskeru-
og framleiðniauking muni vega
þyngra á næstu árum en stækkun
ræktunarlands. Einkum er það
vegna takmarkaðs ræktunarlands
og vatns í þróunarlöndum og
aðgerða til að taka land úr ræktun
og vemdunar lands í OECD
löndunum.
Eftirspum mun einnig aukast
mest í þróunarlöndunum þar sem
komrækt til fóðurs mun vaxa sem
og verslun með kjöt í kjölfar auk-
ins kaupmáttar og fólksfjölgunar í
borgunum, sem jafnframt mun
hafa áhrif á neyslumynstur.
Tækniþróun mun einnig hafa í för
með sér nýja möguleika í viðskipt-
um og hlutdeild unninna matvæla í
heildarviðskiptum muni fara vax-
andi í sumum afurðaflokkum í takt
við alþjóðavæðingu og sameining-
ar allra þátta framleiðslu,
úrvinnslu og sölu búvara á eina
hendi.
Ríkisstjómir OECD landanna
standa ennfremur andspænis
nýjum viðfangsefnum á búvöru-
markaðnum, ekki aðeins fyrir það
að neytendur em betur upplýstir
heldur og af vaxandi áhyggjum al-
mennings af framleiðsluaðferðum,
gæðum matvæla og öryggi þeirra,
velferð búfjár og umhverf-
ismálum. Þessi flóknu viðfangs-
efni þarf að takast á við á þann hátt
að tekið sé tillit til almennra
sjónarmiða neytenda og
þjóðfélagsins en um leið þarf að
komast hjá því að það verði á
kostnað endurbóta á búvöru-
markaðnum og aukins frelsis í
viðskiptum.
markaðsöflunum fijálsari taum og
skapa sterkara umhverfi fyrir
heimsviðskipti með búvörur og
tekjur framleiðenda. Aukið frelsi í
viðskiptum við Kína gæti boðið
upp á stóraukna eftirspurn eftir
búvörum, sérstaklega ef breytingar
innanlands fylgdu.
Búist er við litlum breytingum
á búvöruframleiðslu landa innan
OECD í náinni framtíð en að hún
muni aukast á ný með vaxandi
viðskiptum og hækkandi verði.
Reiknað er með að meirihluti af
Yfirlit um Meiðslu og sölu ýmissa búvara
BnáöabirgOatölup fyrir mars 2000
apr.00 feb.00 maí.99 Breyting frá fyrra tímabili, , % Hlutdeild %
Framleiösla 2000 apr.00 apr.00 apríl '99 3 mán. 12 mán. m.v. 12 mán.
Alifuglakjöt 256.311 780.058 3.250.744 19,0 25,1 16,0 15,3%
Hrossakjöt 63.034 174.187 1.090.082 21,3 0,3 25,7 5,1%
Kindakjöt* 56.695 72.476 8.676.892 3315,4 74,3 6,0 40,8%
Nautgripakjöt 232.933 870.254 3.633.521 -25,1 -2,5 2,3 17,1%
Svínakjöt 360.769 1.061.243 4.631.409 0,3 -7,6 12,3 21,8%
Samtals kjöt 969.742 2.958.218 21.282.648 3,2 2,8 9,0
Innvegin mjólk 8.662.311 27.087.109 105.975.541 -9,14 -4,24 -3,77
Egg 233.909 692.673 2.808.275 -8,5 -5,3 8,4
Sala innanlands
Alifuglakjöt 260.939 832.990 3.116.432 26,6 17,4 9,2 16,5%
Hrossakjöt 35.596 144.066 583.295 19,8 35,6 11,6 3,1%
Kindakjöt 474.613 1.504.133 6.952.930 16,2 0,9 2,7 36,7%
Nautgripakjöt 262.138 885.433 3.649.073 -14,1 -4,0 0,6 19,3%
Svínakjöt 366.204 1.078.786 4.632.562 -1,2 -7,3 12,7 24,5%
Samtals kjöt 1.399.490 4.445.408 18.934.292 6,00% 1,2 5,80%
Umreiknuð mjólk
Umr. m.v. fitu 7.573.360 24.225.014 98.542.733 2,68 -0,63 -0,48
Umr. m.v. prótein 8.170.218 26.306.614 104.250.038 -0,96 2,41 1,5
Egg 202435 605985 2519640 3,3 -5,6 14,1
’ Kindakjöt lagt inn samkv. útflutningsskyldu sem flutt skal á erlenda markaöi er meðtalið I framangreindri framleiðslu.
” Sala mjólkur og mjólkuafurða umreiknuð á fitugrunni með leiðréttum stuðlum Samtaka afurðast.í mjólkuriðnaði frá því í september 1998.
Framleiðsla og sala búvara í apríl
Þegar litið er á tölur um framleiðslu og sölu búvara undanfarna
mánuði er rétt að hafa í huga að í fyrra bar skírdag upp á fyrsta
apríl og því féll páskasalan að verulegu leyti inn í marsmánuð. í ár
voru páskarnir seinna á ferðinni og því er óraunhæft að bera saman
sölu í apríl nú og í fyrra. Þegar litið er á síðustu 12 mánuði sést að
9% aukning hefur orðið á kjötframleiðslunni. Á móti hefur sala
aukist um 5,8%. Birgðir kindakjöts voru tæplega 13% meiri í lok
aprfl en á sama tíma í fyrra. Sáralitlar birgðir eru af öðru kjöti. Eftir
lægð undanfarna mánuði virðist sala alifuglakjöts aftur fara vaxandi
og sala síðustu 12 mánuði er ívið meiri en á árinu 1999. Sala
kindakjöts var 2,7% meiri sl. 12 mánuði en á sama tíma í fyrra en
hafa verður í huga að sala allt árið 1999 var 6.913 eða áþekk síðustu
12 mánuðum. Sala á svína- og nautgripakjöti síðasta ársfjórðung var
heldur minni en á sama tíma í fyrra.
Sala mjólkur á próteingrunni losaði 104 milljónir lítra sl. 12 mánuði
og er það 1,5% aukning m.v. næstu 12 mánuði þar á undan. Smám
saman dregur hins vegar úr sölu mælt á fitugrunni og er salan sl. 12
mánuði um 98,5 milljónir lítra. Bilið milli sölu á prótein- og
fitugrunni fer þannig áfram vaxandi.