Bændablaðið - 17.10.2000, Blaðsíða 16

16
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 17. október 2000
Bændasamtökin lýsa yfir áhyggjunt
vegna hækkunar á eldsneyti
„Bændasamtök Islands lýsa
þungum áhyggjum af hækkunum á
eldsneyti, nú síðast þegar olíufé-
lögin tilkynntu um mikla hækkun
á díselolíu. Arið 1999 voru
meðalútgjöld kúabús vegna kaupa
á díselolíu fyrir dráttarvélar
99.445 kr. Miðað við það verð sem
olíufélögin hafa nú auglýst verða
útgjöld til díselolíukaupa 188.100
kr. næstu 12 mánuði, sem svarar til
89,2% hækkunar, miðað við árið
1999. Sambærilegar tölur fyrir
meðalstórt sauðljárbú voru 60.942
á síðasta ári en 115.300 kr. eftir
hækkunina. Þá er ótalinn aukinn
kostnaður við rekstur bifreiða, og
útgjöld vegna aðkeyptra flutninga
aukast að sama skapi, bæði
flutningar á afurðum og að-
föngum. Með hliðsjón af afkomu
bænda er ljóst, að verði þessar
hækkanir viðvarandi geta bændur
ekki tekið þær á sig og því hljóta
þær á endanum að koma fram í
verðlagi landbúnaðarafurða.
Bændasamtök Islands skora á
stjómvöld og olíusölufyrirtæki að
leita allra leiða til að lækka verð á
eldsneyti og koma með því í veg
fyrir að holskefla keðjuverkandi
verðhækkana fari af stað í þjóðfé-
laginu." Þannig hljóðar fréttatil-
kynning sem Bændasamtök Is-
lands sendu frá sér fyrir skömmu.
Verðhækkun á eldsneyd
í byrjnn nktóber
Um síðustu mánaðamót
hækkaði verð á gasolíu um
13,9% og 95 oktana bensíni um
2,1%. í fréttatilkynningu sem
Bændasamtökin sendu olíufélög-
unum, fjármálaráðherra og
fjölmiðlum, lýstu þau þungum
áhyggjum af þessum hækk-
unum. í samtali við Bænda-
blaðið sagði Erna Bjarnadóttir,
að hún hefði í framhaldi af
þessu, farið til fundar hjá olíu-
söluaðilum, sem fóru yfir
verðmyndun á eldsneyti og lýstu
Bændasamtök íslands, Lands-
samtök sláturleyfishafa og Lands-
samtök sauðfjárbænda hafa geng-
ið frá samkomulagi um greiðslu
vaxta- og geymslugjalds á tíma-
bilinu 1. september 2000 til 31.
ágúst 2001. Bændur sem geyma
dilka og slátra þeim frá 1.
nóvember 2000 til 31. maí 2001 til
ferskkjötsölu og flokkist þeir í
gæðaflokka sem falla undir hold-
fyllingarflokka E, U, R og O og
fituflokka 1, 2, 3 og 3+ skulu eftir
slátrun fá geymslugjald kr. 11 á
framleitt kg (í fyrra kr. 14 á
framleitt kg) og að auki kr. 3,00 á
kg fyrir hvem byrjaðan mánuð frá
og með nóvember til slaátur-
mánaðar (óbreytt frá fyrra ári).
Vísltala neysluverðs
Vísitala neysluverðs miðuð við
verðlag í októberbyrjun 2000 var
201,5 stig (maí 1988=100) og
hækkaði um 1,0% frá fyrra mán-
uði. Vísitala neysluverðs án hús-
næðis var 200,1 stig og hækkaði
um 1,1% frá september. Þessi
hækkun á vísitölu neysluverðs
svarar til 12,7% hækkunar á árs-
grundvelli. Lækkun gengis á
íslensku krónunni að undanfömu
kemur nú fram í hækkandi verði á
innfluttum vömm s.s. mat- og
drykkjarvörurm og fatnaði. Geng-
islækkun krónunnar gagnvart
dollar er einnig ein skýring á
hækkkuði verði á eldsneyti. Mikil
hækkun á fatnaði á skóm á einnig
að nokkm rætur að rekja til þess
að áhrif af útsölulokum koma nú
inn að fullu.
Heimild: Hagstofa íslands
í grófum dráttum heimsmarkaði
íyrir hráolíu og afurðir hennar.
I máli þeirra kom fram að
verðbreytingar á heimsmarkaði
ásamt mikilli hækkun á gengi
bandaríkjadollars að undan-
förnu, hefðu leitt til hækkana á
innkaupsverði sem kölluðu á
hækkanir til neytenda hér á
landi.. Sölu- og dreifingarkostn-
aður er hins vegar óbreyttur í
krónum talinn. Engin opinber
gjöld eru lögð á gasolíu önnur en
hafnargjald og síðan virðisauka-
skattur sem verður hærri í
krónum talið eftir en áður.
Á esso.is er sl. miðvikudag
(11. október) sagt frá því að miklar
hækkanir kunni að vera
yfirvofandi á heimsmarkaðsverði.
Orðrétt segir í fréttinni:
„Samkvæmt upplýsingum um
birgðastöðu í Bandaríkjunum, sem
birtar voru í gærkvöldi minnkuðu
birgðir af hráolíu, gasolíu og
bensíni í sl. viku. Sl. daga hefur
verð á unnum olíuvörum hækkað
nokkuð í kjölfar hækkandi hrá-
olíuverðs og jafnvel gæti svo farið,
að þjóðir heims stæðu frammi fyrir
nýju tíu ára meti í olíuverði.
Kuldakast er nú á austurströnd
Bandaríkjanna og má búast við
aukinni eftirspurn eftir húshitunar-
olíu af þeim sökum, fyrr en búist
var við, en nú þegar er um 40%
minna af birgðum til þar af gasolíu
til húshitunar, en á sama tíma á sl.
ári. Afleiðing ókyrrðarinnar á
olíumörkuðum núna er sú, að
heimsmarkaðsverð hækkaði tals-
vert í gær og hefur haldið áfram að
hækka í dag, miðvikudag. Þrátt
fyrir væntingar um meiri fram-
leiðslu OPEC og sölu af vara-
birgðum Bandaríkjanna hefur
ókyrrð á olíumörkuðum aukist.
Til viðbótar þessu virðist sem
viðsjár í Miðausturlöndum hafi
einnig leitt inn á olíumarkaðinn og
olíuframleiðsluþjóðir þar kunni að
blandast þar inn þau mál. I skýrslu
Alþjóða orkumálastofnunarinnar
segir, að olíumarkaðurinn sé svo
óstöðugur þessar vikumar, að
minnstu hreyfingar komi ókyrrð á
markaðinn, með ófyrirsjáanlegri
þróun olíuverðs.
Stofnunin telur, að um þijár
milljónir tunna þurfi inn á
markaðinn af hráolíu til að anna
eftirspurn."
Stöðugt er verið að kanna markaði fyrir íslenskt lambakjöt og hér má sjá
fjóra kappa sem héldu til Bandaríkjanna fyrir skömmu. Erindið var að
heimsækja verslanir og verslanir og kjötkaupmenn í Minneappolis,
Baltimore og Washington. Özur Láruson, framkvæmdastjóri Landssam-
taka sauðfjárbænda sagði að gaman hefði verið að sjá hve góð skil
verslanir gerðu íslenska lambakjötinu. „Þetta kjöt er ferskt og sérstaklega
unnið fyrir Ameríkumarkað og þrátt fyri rað verðið sé hátt er eftirspurnin
meiri en framboðið. Ef vel er á málum haldið þá tel ég að þetta sé
markaður sem á eftir að stækka og gefa vel af sér.“ Þess má geta að þeir
félagar skoðuðu matvæla sýningu í Baltimore, „Natural Expo East“ en sú
hugmynd hefur skotið upp kollinum að íslendingar taki þátt í henni næsta
haust. „Þetta er stór og myndaleg sýning þar sem mikil áhersla er lögð á
sérstakar gæðavörur og nýjungar sem eru að koma á markað í Banda-
ríkjunum,“ sagði Özur. Á myndinni eru þeir Heimir Már Helgason,
útflutningsstjóra Goða, Valdimar Grímsson, framkvæmdastjóri Goða,
Baldvin Jónsson hjá Áformi og Özur Lárusson.
Yfirlit um framleiðslu og sölu ýmissa búvara
Ágúst-00 Júní -00 Sept-99 Breyting frá fyrra tímabili, % Hlutdeild %
Framleiðsla 2000 Aug-00 Aug-00 July '99 3 mán. 12 mán. m.v. 12 mán.
Alifuglakjöt 235,786 739,904 3,152,652 -15.0 -15.4 5.1 14.9
Hrossakjöt 73,676 189,996 1,078,942 -19.2 -1.4 6.7 5.1
Kindakjöt* 183,434 193,775 8,660,087 -5.6 -9.8 6.2 40.9
Nautgripakjöt 304,453 911,998 3,645,615 4.3 -3.0 -1.4 17.2
Svínakjöt 409,452 1,194,002 4,642,229 2.4 -0.4 3.4 21.9
Samtals kjöt 1,206,801 3,229,675 21,179,525 -3.8 -5.6 4.1
Innvegin mjólk 7,198,253 24,631,263 103,951,066 -10 -6.8 -4.3
Sala innanlands
Alifuglakjöt 268,159 766,327 3,114,301 17.2 -2.8 1.3 16.2
Hrossakjöt 62,209 149,736 666,308 152.2 82.2 33.2 3.5
Kindakjöt 779,949 2,130,692 7,192,696 18.2 15.5 5.5 37.3
Nautgripakjöt 284,513 913,032 3,650,445 -0.4 -1.7 0.1 18.9
Svínakjöt 421,466 1,196,425 4,658,144 2.4 0.0 3.9 24.2
Samtals kjöt 1,816,296 5,156,212 19,281,894 12.8 6.5 4.1
Umrelknuð mjólk
Umr. m.v. fitu 8,515,955 24,632,453 98,630,269 4.25 -1.63 -0.17
Umr. m.v. prótein 9,051,931 26,434,043 105,586,125 7.17 0.66 2.48
Kindakjöt lagt inn samkv. útflutningsskyldu sem flutt skal á erlenda markaði er meðtalið í framangreindri framleiðslu.
Sala mjólkur og mjólkuafurða umreiknuð á fitugrunni með leiðréttum stuðlum Samtaka afurðast.í mjólkuriðnaði frá því í september 1998.
VMiimogatvinnulíf
Umsjón
Erna Bjarnadóttir
Það verður sífellt dýrara að nota vélar og tæki. Þess vegna verða menn að leita allra leiða til að spara.