blaðið - 03.11.2005, Blaðsíða 23

blaöiö FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 2005
VIÐTAL I 31
markaðinn. Það er ekki verið að
leita nýrra leiða til að mæta þessum
breytingum heldur er haldið áfram
eins og ekkert hafi í skorist. Valdap-
ýramídinn er gamalt föðurveldis-
tákn. Sú var tíðin að konur höfnuðu
valdapíramídum, ekki bara konur í
Kvennalistanum heldur konur hvar
sem var í heiminum. Þær höfðu hug-
myndir um annars konar samfélags-
gerð. Nú gera konur of lítið af því að
hugsa um afbyggingu heldur vilja
klífa upp valdapýramídann. Það er
talað um að það vanti konur í stjórn-
unarstöður og konur inn á þing. Já,
vissulega, en það tal á að vera hluti
af hinni stóru heildarmynd. Það er
til dæmis allt of lítið talað um stór-
an hóp fátækra kvenna á íslandi.
Það er mikilvægt að kvennastörf
séu endurmetin. Þetta er ekki bara
spurning um launamun, heldur
líka spurningin um að færa stéttir
til í launastrúktúrnum.
Konur eru að taka á mörgum mik-
ilvægum málum í kvenréttindabar-
áttu sinni en það skortir þessa rót-
tæku grundvallarhugsun: Viljum
við óbreytt samfélag eða viljum við
annars konar samfélag? Munum við
einhvern tíma ná árangri í óbreyttu
ástandi? Eða þurfum við að breyta
öllu? Maður má aldrei telja eftir sér
að hafa markmið jafnvel þótt mað-
ur nái ekki árangri fyrr en eftir þús-
und ár. Einhvers staðar verður að
byrja.“
Nýjungagirni og frumleiki
Þú hefur mikið til starfað í lausa-
mennsku, fylgir því ekki mikið
óöryggi?
„Ég hef verið í lausamennsku
mestalla ævi. Því fylgja miklir kost-
ir því að þú veist að þegar þú færð
vinnu þá er það vegna þess að þín
er óskað en ekki vegna þess að ein-
hver er með þig á samningi og þarf
að nýta þig. 1 því er ákveðin staðfest-
ing sem er ágæt fyrir sjálfsmyndina.
Hinu neita ég ekki að þetta er oft
þreytandi og oft langar mig til að fá
launaumslag um hver mánaðamót.
Öll þessi ár mín í lausamennsku
hef ég starfað sem leikstjóri, sem er
nokkuð sérstakt því flestir leikstjór-
ar hafa fengið föst embætti og haft
þau sem bakhjarl. Aðrir heltast úr
lestinni, fólk sem hefði ekki átt að
gera það en er sett út á guð og gadd-
inn. Á þessu leikári er ég ekki bara
aldursforsetinn í leikstjórahópnum
heldur eru 25 ár milli mín og þess
leikstjóra sem er næstur mér í aldri.
Ég er eins og sýnishorn af einhverju
sem er annars útdautt.
Nýjungagirni, í ætt við tisku sem
breytist haust og vor, hefur lengi ver-
ið viðloðandi í leikhúsinu en aldrei
eins og undanfarin ár. Menn mega
aldrei rugla saman nýjungagirni
og frumleika. I íslensku leikhúsi
er nýjungagirnin notuð sem ein-
hvers konar hækja. Margt sem er
að gerast í íslensku leikhúsi eru ör-
væntingarfullar tilraunir til að vera
samkeppnisfær við eitthvað sem er
óskilgreindur smartness."
Éghefhitt marga sem bera þér mjög
vel söguna en Uka einhverja sem
segja aðþú sért erfið í samstarfi. Ertu
skapmikil?
„Allir hafa einhverja kosti og ég
hef ekki hitt margar manneskjur
á ævinni sem hafa ekki líka galla.
Kosti og galla er hægt að skilgreina
mismunandi út frá ástandi. Það
sem er kostur við einar aðstæður
getur verið galli við aðrar aðstæður -
og öfugt. Má ég frábiðja mér að vera
manneskja sem enginn vill setja út
á.
Listsköpun fylgja átök. Það er
bara eðlilegt. Að einhverju leyti rík-
ir háspennuástand en sem betur fer
líka oftast mikil glaðværð. Skoðana-
skipti eru nauðsynleg og oft verða
átök þegar þarf að ná einhverju
fram. Það er ekki alltaf þægilegt
fyrir umhverfið. En hver hefur sagt
að listsköpun eigi að vera þægileg?“
99...............................................
Ráðamenn Leikfélags Reykjavíkur verða að íhuga stöðu
mála því það er verið að brjóta niður starfsemina."
Leiksoppar stjórnmálamanna
Þú hefur í þessu viðtali verið að lýsa
áhyggjum þínum út af menningar-
ástandi. Nú ertu starfandi í Borgarleik-
húsinu, hefurðu áhyggjur afstöðu mála
þar?
„Vaxandi markaðssjónarmið ráða
menningunni og þess sjást glögg merki
í því sem er að gerast í Borgarleikhús-
inu. Þar ríkir ástand sem ekki verður
unað við lengi hjá leikhúsi sem ætlar að
rísa undir nafni. Búið er að segja flest-
um hstamönnum upp, örlítill hópur
er eftir. Þarna koma margir til starfa
á hverju ári en þegar sýningu þeirra
lýkur kveðja þeir og fara ekki aftur á
launaskrá fýrr en með næsta verkefni.
Þetta er gott ástand fyrir þá sem sjá allt
út frá peningasjónarmiði og vilja að hús-
ið beri sig. Leikhús verður hins vegar að
hafa leikhóp sem hann byggir upp, hlú-
ir að og annast. Öðruvísi eignumst við
ekki góða listamenn. Fólki sem þarna
vinnur fmnst því oft vera fyrir og þarf
að víkja vegna ákafa stjórnenda í að
leigja út sali Borgarleikhússins. Æfmg-
ar eru því haldnar í matsalnum eða í
anddyrinu. Leikararnir hafa á orði að
þeim líði eins og þeir séu að vinna í
sjoppu.
Askenazy hefur þegar haft uppi varn-
aðarorð í tengslum við tónlistarhúsið til-
vonandi; að það geti auðveldlega gerst
að rekstrasjónarmið nái yfirhöndinni
og að listin víki. Sama gamla sagan,
meira lagt í umbúðir en innihald
Menn verða að hugsa alvarlega sinn
gang. Ég held reyndar að ýmsir í valda-
geiranum hjá borginni sjái ekkert at-
hugavert við það að í Borgarleikhúsinu
ríki félagsheimihsstemmning og þang-
að komi frjálsir leikhópar og fái aðstöðu.
Þessir hópar verða að vera til en í þeim
endist enginn til lengdar. Ég hef sjálf
átt þátt í að stofna frjálsa leikhópa og
starfa í þeim. Ég veit hvað ég er að tala
um. Maður hefur lítil laun og stundum
engin og vinnur gríðarlega mikið, end-
ist einungis í stutta tíma. Ef frjálsir leik-
hópar eiga að vera uppistaðan í íslensku
leikhstarhfi þá erum við komin með
leikhús þar sem eru einungis starfandi
hstamenn upp að þrítugu. Þá eignumst
við aldrei þroskaða listamenn, heldur
ferska skemmtilega byrjendur. Leik-
hópurinn er hrygglengja hvers leikhúss
og auðhnd. Ef menn rækta ekki þessa
auðlind vel og fallega af umhyggju fyrir
leikhstinni þá eru þeir á vilhgötum.
Ráðamenn Leikfélags Reykjavíkur
verða að íhuga stöðu mála þvi það er
verið að brjóta niður starfsemina. Ég er
ekki að segja að það sé þeim að kenna
sem halda á málum innan leikfélagsins.
Ég held að þeir séu leiksoppar stjórn-
málamanna.“
kolbrun@vbl.is
TROCADERO
- fyrir fólk sem þarf að borða!
SUÐURLANDSBRAUT 12// sími:
535 1400