blaðið - 14.03.2006, Side 12

12 I NEYTENDUR
ÞRIÐJUDAGUR 14. MARS 2006 blaðið
Mikilvœgt að grípa strax í taumana
Fríða Björk Elíasdóttir hefur lagt Vísakortinu ogsafnar núfyrir hlutunum eftir að hafa fengið fjármálaráðgjöf

Guiibyggð þjónusta!
Krokhálsi 4 • 110 Reykjavik • Simi 567 1010
www.parket.is
„í dag skulda ég sjö milljónir og
ég sé núna að ég greip allt of seint
í taumana á fjármálunum", segir
Fríða Björk Elíasdóttir sem fékk
ráðgjöf til að koma lagi á fjármál
sín.
Þegar ég lít til baka sé ég að það
byrjaði að síga á ógæfuhliðina í fjár-
málunum árið 1989 þegar ég kynnt-
ist manninum mínum og síðan
varð boltinn alltaf stærri og stærri.“
Fríða segir ástæðu þess að fjármálin
fóru svona illa vera þá að þau hjónin
voru bæði í láglaunastörfum og
vildu leyfa sér það sama og aðrir.
,Þegar ég skildi tók ég yfir hluta af
skuldum mannsins míns og þá sá ég
að dæmið myndi aldrei ganga upp.
Ég talaði við einstaklingssvið bank-
anna og hafði góðan útibússtjóra
þannig að ég fékk lán til að borga
niður hluta af skuldunum. Þetta
þýddi lægri greiðslubyrði og síðan
þá hefur að mestu leyti gengið vel að
borga niður skuldir.“
Hætt að nota kreditkort
Fríða þarf að sjá fyrir þremur
börnum sínum ásamt því að borga
niður neysluskuldir. „Núna er ég
hætt að nota Vísakortið og öll föt
sem ég versla á mig eru keypt á út-
sölum. Faðir barnanna er duglegur
að kaupa föt á þau en Fríða segir
þó gríðarlega erfitt að láta enda ná
saman. „Ég er með tvo unglinga og
það er dýrt, ég hef fengið styrki til
að leyfa þeim að stunda tómstunda-
starf yfir sumarið en barnabæt-
urnar fara allar í það að borga niður
skuldir. Ég er ekki útivinnandi sem
Það borgar sig að taka fjármálin föstum tökum áður en i óefni er komið
stendur vegna veikinda en vonast til
að geta farið að vinna úti hálfan dag-
inn fyrr en síðar.
Áður en ég skildi fór ég á fjármála-
námskeið og það var mjög gagnlegt.
Þar lærði ég að skipuleggja fjár-
málin og finna út hve miklu ég mátti
eyða. Ég sé það núna að ég hefði átt
að bremsa miklu fyrr en ég gerði.
Ég veit það líka núna að það borgar
sig að safna fyrir hlutunum áður en
Alþjóðadagur neytenda
Alþjóðadagur neytenda er haldinn
árlega þann 15. mars og er tilvist
þessa dags þekkt víða um heim.
Þetta sýnir að viðurkenning neyt-
endaverndar er mikilvæg og um leið
virtur mælikvarði á félagslegar- og
hagfræðilegar framfarir.
Á þessum degi er sögulegrar yfir-
lýsingar Johns F. Kennedy fyrrum
forseta Bandaríkjanna minnst um
grundvallarréttindi neytenda. Yf-
irlýsingin leiddi til alþjóðlegrar
viðurkenningar ríkisstjórna og
Sameinuðu þjóðanna, en árið 1985
samþykkti alsherjarþingið leiðbein-
ingar um neytendavernd. Þar segir
m.a. að allur almenningur, án til-
lits til tekna eða félagslegrar stöðu,
hafi ákveðin lágmarksréttindi sem
neytendur. I áranna rás hefur þessi
réttur verið aukinn í átta lágmarks-
reglur sem saman mynda grunn-
inn að vinnu neytendasamtaka um
allan heim. Þessar reglur eru réttur
til fullnægjandi grunnþarfa, réttur
til öryggis, réttur til upplýsinga,
réttur til að velja, réttur til áheyrna,
réttur til bóta, réttur til fræðslu og
réttur til heilbrigðs umhverfis.
AO Sprengisandur Kópavogsbraut Óseyrarbraut
110,30 kr. 110,30 kr. 110,30 kr.
C eco Vatnagarðar Fellsmúli Salavegur
111,80 kr. 111,80 kr. 111,80 kr.

eru ódýrastir?
Samanburður á verði 95 oktana be
1 bensíns
ORKAN
Ægissföa
112,20 kr.
Eiðistorg
110,20 kr.
Arnarsmári
110,30 kr.
Gylfaflöt
112,70 kr.

Ananaust Gullinbrú
112,20 kr. 112,80 kr.
Ananaustum Skemmuvegur
110,20 kr. 110,20 kr.
Starengi Snorrabraut
110,30 kr. 110,30 kr.

Bæjarbraut Bústaðarvegur
113,20 kr. 112,90 kr.
99...................
„Krakkarnir sýna þessu
ástandi ekki alltaf
skilning og það eru
miklar kröfur í kringum
okkur að kaupa dýra
hluti. Helst vildi ég
flytja upp í sveit til að
losna við þrýstinginn
um að kaupa alla
skapaða hluti. Það er
mjög dýrt að lifa og
matar- og bensínverð
er sérstaklega hátt."
þeir eru keyptir í stað þess að taka
bankalán fyrir þeim. Yfirdrættir og
lán sem boðið er upp á í bönkunum
leiða bara til vítahrings sem maður
kemst ekki út úr.“
Byrjuð að leggja fyrir
Fríða býr í félagslegri þjónustuibúð
og rekur bíl sem hún hefur að láni.
„Ég er búin að reikna út að það tekur
mig 13 ár að borga skuldina niður.
Alla matvöru kaupi ég í stórmörk-
uðum og þegar ég er búin að kaupa
í matinn á ég aðeins ákveðna upp-
hæð eftir sem verður að duga. Ég
er að ferma eitt barna minna eftir
ár og er byrjuð að leggja fyrir til að
eiga fyrir útgjöldunum."
Fríða segir að hún eigi eftir að
lifa á þeim ráðum sem hún fékk á
fjármálanámskeiðinu til æviloka.
„Þarna fékk ég gott spark en ég er
ekki sú eina sem hef lent í erfiðri
fjárhagsstöðu og ég þekki fólk sem
hefur verið á leið með að missa allt
sitt. Krakkarnir sýna þessu ástandi
ekki alltaf skilning og það eru
miklar kröfur í kringum okkur að
kaupa dýra hluti. Helst vildi ég fly tja
upp í sveit til að losna við þrýsting-
inn um að kaupa alla skapaða hluti.
Það er mjög dýrt að lifa og matar- og
bensínverð er sérstaklega hátt.“
Fríða vildi ekki koma fram undir
mynd en var tilbúin til að deila
með öðrum þessari reynslu sinni í
von um að einhverjir gætu lært af
henni.
hugrun@bladid.net
Ekki vitað hver kostnað-
ur viðskiptavina verður
í Blaðinu í gær var sagt frá því að
nýr öryggisbúnaður fyrir tölvu-
notendur verður tekinn upp af
íslenskum fjármálafyrirtækjum
á næstu mánuðum. Búnaðurinn
mun auka verulega öryggi í net-
viðskiptum en hvað skildi þetta
kosta fyrir neytendur?
„Við vitum ekki nákvæmlega hvað
öryggisbúnaðurinn mun kosta né
heldur hve stóran hluta viðskipta-
vinir bankans koma til með að
greiðá', segir Guðmundur Guð-
mundsson framkvæmdastjóri upp-
lýsingasviðs Landsbankans. „Það er
verið að móta þessar hugmyndir og
ljóst að kerfið fer í almenna dreifingu
í sumar. Það er hugsanlegt að þegar
auðkennið verður komið í almenna
notkun verði notkun netbankanna
takmörkuð þannig að þeir sem ekki
eru með auðkenni geti séð yfirlitið
í netbankanum en ekki framkvæmt
neinar aðgerðir. Auðkenninu verður
dreift til fólks en samskonar bún-
aður hefur m.a. verið tekinn upp í
Bretlandi og Skandinavíu."
Guðmundur segir að erlendis
séu dæmi um að bankarnir hafi
látið viðskiptavini sína borga fyrir
auðkennið en einnig eru dæmi um
að þau séu notendum að kostnaðar-
lausu. „Árásir tölvuþrjóta hafa verið
að brey tast á undanförnum árum og
nú er farið að ráðast meira á einstak-
linga svo það er tímabært að taka
kerfið upp. Kostnaður auðkennisins
er 500-1000 krónur en tölvubúnað-
urinn sem liggur að baki kemur til
með að kosta tugi milljóna." Bankar
og sparisjóðir á íslandi munu taka
þennan nýja öryggisbúnað upp á
næstu mánuðum og hver og einn
mun ganga frá kostnaði með sínum
hætti. Óvíst er hvar kostnaður
vegna þessara nýju öryggisráðstaf-
ana lendir.
hugrun@bladid.net