blaðið - 18.03.2006, Qupperneq 24

24 I VÍSINDI
LAUGARDAGUR 18. MARS 2006 bla6Í6
Danskunnátta gegndi mikilvœgu
hlutverki í lifsbaráttu formanna
Þeirsem hafa hœfileika á danssviðinu eru félagslyndari að eðlisfari
og það kemur þeim til góða í samskiptum og makaleit og hefur að
öllum líkindum skipt máli frá forsögulegum tímum.
Danskunnátta gegndi að öllum
líkindum mikilvægu hlutverki í
lífsbaráttu forfeðra mannkyns sem
beittu hreyfingum til samskipta og
makaleitar.
Ný erfðafræðirannsókn leiðir
að því líkum að dansarar á okkar
tímum eigi tvö tiltekin gen sameig-
inleg sem bæði tengjast hæfni fólks
til mannlegra samskipta. Vísinda-
menn telja að þetta hafi gefið for-
mönnum sem höfðu til að bera sam-
hæfingu og rytma vissa yfirburði í
þróunarsögunni.
Dansarar félagslyndari að eðlisfari
„Líkt og tónlist er dans athöfn sem á
rætur sínar að rekja aftur til forsögu-
legra tíma og var í sumum tilfellum
hluti af helgiathöfn, stundum sam-
skiptaaðferð og stundum mikilvæg
leið til makaleitar," segir í grein
vísindamanna við Háskólann í
Jerúsalem.
Erfðaefni úr 85 úrvalsdönsurum
og foreldrum þeirra var borið saman
við tvo hópa, annars vegar fólks sem
ekki hafði neina sérstaka eiginleika
að bera og hins vegar við hóp íþrótta-
manna. Genin sem voru rannsökuð
hafa ekki áhrif á tiltekna líkamlega
getu en stjórna tveimur efnum sem
hafa áhrif á hegðun fólks og félags-
lyndi. Eins og vísindamennina
renndi í grun fundust bæði efnin
í miklu magni meðal dansaranna.
Með öðrum orðum, þó að ekki væri
hægt að setja dansarana í annan
flokk en hina vegna líkamlegra eig-
inleika áttu þeir sameiginleg gen
sem gerðu þá félagslyndari.
Mikilvægur hæfileiki
til að komast af
Þessi meðfæddi hæfileiki var mik-
ilvægur á forsögulegum tímum að
mati Steven J. Mitchen, fornleifa-
fræðings við Háskólann í Reading á
Englandi.
„Samvinna var mikilvæg til að
komast af á síðustu isöld og liðkað
hefur verið fyrir henni með þeim
mannlegu tengslum sem þróast
fyrir tilstilli dans og söngs,“ sagði
hann.
1 nýrri bók Mitchen heldur hann
því fram að vegna áhrifa dans og
söngs á samskipti manna hafi hvort
tveggja gegnt mikilvægu hlutverki í
félagslegum samskiptum um leið og
menn fóru að ganga og tala.
Mitchen einblíndi á Neanderthals-
manninn í rannsókn sinni en hann
telur engu að síður að dans hafi víða
gegnt mikilvægu hlutverki og forn-
menn hafi lagt stund á hann fyrir
allt að 1,5 milljónum ára.
Rétt eins og á dansgólfum okkar
tíma stigu fornmenn dans til að ná
sér í maka.
„í mörgum samfélögum á okkar
dögum beita menn dansi til að laða
að sér maka,“ segir Mitchen. „Dans-
inn er leið til að láta í ljósi líkamlegt
ástand manns og samhæfingu en
þeir eiginleikar hefðu komið að
góðum notum í samfélögum veiði-
manna og safnara," segir hann.
Danskunnátta skipti sköpum í lífsbaráttu fornmanna aö mati vísindamanna viö Háskói-
ann í Jerúsalem.
Nýjar rannsóknir á loftslagsbreytingum leiða í Ijós aö þær hafa náð mjög alvarlegu stigi og brýnt er aö stjórnvöld og atvinnulifið reyni
að stemma stigu við henni. Talið er að hlýnun jarðar muni halda áfram þótt allri losun gróðuhúsalofttegunda yrði hætt nú þegar.
Hlýnun jardar hefur
náð alvarlegu stigi
Hlýnun jarðar af mannavöldum
hefur náð alvarlegu stigi samkvæmt
nýrri skýrslu vísindamanna sem
kynnt var í vikunni. Niðurstöður
rannsókna vísindamannanna leiða
í ljós að hlýnunin muni halda áfram
jafnvel þó að losun gróðurhúsaloft-
tegunda yrði hætt með öllu núna.
„Hlýnunin myndi halda áfram
jafnvel þó að við kæmum í veg fyrir
uppsprettu hennar sem er losun
gróðurhúsalofttegunda sem verða
til við brennslu jarðefnaeldsneytis,“
sagði David Jhirad hjá Alþjóðlegu
auðlindastofnuninni (World Reso-
urces Institute) í Washington fyrr
í vikunni. Jhirad sagði að hægja
myndi á hlýnuninni en af eðlisfræði-
legum orsökum myndi hitastig í
heiminum halda áfram að hækka.
Vísaði hann þar til skýrslu sem
stofnunin gaf út í vikunni sem unnin
er upp úr rannsóknarskýrslum um
loftslagsbreytingar á síðasta ári.
Þarf að grípa tafarlaust til aðgerða
Jhirad sagði að enginn vafi léki
lengur á þvi að hlýnun jarðar væri
af mannavöldum og að merki þess
kæmu æ betur í ljós.
Skýrsluhöfundar sögðu einnig að
áhrif loftslagsbreytinga væru það al-
varleg að þau ættu að hvetja heims-
byggðina til þess að grípa tafarlaust
til aðgerða til að koma í veg fyrir
frekara tjón og reyna að bæta það
tjón sem þegar hefði orðið.
„Við getum ekki gert ráð fyrir því
að þessar brey tingar komi til með að
eiga sér stað eftir það langan tíma að
við höfum efni á því að bíða,“ sagði
Jhirad.
Alþjóða auðlindastofnunin veitir
ráðgjöf í umhverfismálum og hefur
unnið með iðnfyrirtækjum og um-
hverfisverndarsamtökum um heim
allan.
Þarf að þróa tækni sem
dregur úr loftmengun
Jhirad telur að stjórnvöld eigi að
marka sér stefnu sem hvetji fýrir-
tæki til að vinna að tæknilegum
framförum sem miði að því að draga
úr loftmengun. Hann bætti við að
hann væri gáttaður á frammistöðu
bandarískra stjórnvalda í þessum
málaflokki. Árið 2001 dró George
Bush, Bandaríkjaforseti, Bandaríkin
út úr Kyoto-samkomulaginu sem
ætlað er að draga úr hlýnun jarðar.
Forsetinn hafnaði samkomulaginu
sem efnahagslegri spennutreyju
sem myndi kosta Bandaríkjamenn
störf auk þess sem hann var ósáttur
við að samkomulagið náði ekki til
þróunarlanda.
Samkvæmt Kyoto-samkomulag-
inu skuldbinda um 40 iðnríki sig til
að draga verulega úr losun varma-
bindandi lofttegunda frá 2008 til
2012.
Myndavélasmiðir
skapa sér sérstöðu
Sala á stafrænum myndavélum hefur
aukist í Bandaríkjunum þrjú ár í
röð og spá sérfræðingar hjá markaðs-
rannsóknafyrirtækinu InfoTrends
því að hún nái hámarki á þessu ári.
Eftir því sem salan minnkar munu
framleiðendur þurfa að finna nýjar
leiðir til að skapa framleiðsluvörum
sínum meiri sérstöðu á markað-
inum. Sumir gera það með hönnun,
aðrir með nýjum tæknieiginleikum.
Ekki þýðir lengur að reyna að skapa
sér sérstöðu með fjölda megapixla
að mati sérfræðinga.
Myndavélaframleiðendur virð-
ast í auknum mæli skapa sér sér-
stöðu með því að búa vélarnar inn-
byggðum stillingum sem ætlað er
að spara fólki ómakið að hugsa um
myndatöku og myndauppbyggingu.
Sérstakar stillingar fyrir mis-
munandi myndatökur
Sem dæmi má nefna að nýleg
myndavél frá Canon er búin 21 still-
ingarmöguleika þar á meðal einum
sem ætlaður er fyrir myndatökur af
blómskrúði og öðrum fyrir flugelda-
myndir. Nikon framleiðir vélar með
stillingu fyrir myndatöku skjala-
texta eða safngripi og Casio býður
upp á sérstaka eBay-stillingu sem
gerir það að verkum að auðveldara
er að hlaða myndum úr vélinni inn
á þekktan uppboðsvef með sama
nafni. Þá býður Panasonic-fyrir-
tækið, sem er tiltölulega nýbúið að
hasla sér völl á markaði stafrænna
myndavéla, upp á sérstaka stillingu
fyrir matarmyndatökur og aðra sem
ætlað er að eyða hrukkum úr andliti
þess sem myndaður er.
Sérfræðingar telja að sala á stafrænum myndavélum muni há hámarki á þessu ári og
framleiðendur muni þurfa að skapa vörum sínum meiri sérstöðu á markaðinum.
Svíar berjast gegn offitu ungra barna
Sænsk heilbrigðisyfirvöld hafa í
hyggju að kanna offitu meðal allra
fjögurra ára barna í því skyni að
stemma stigu við heilsufarsvanda
sem aukin offituvandi ungra barna
hefur í för með sér.
„Það er nú mælt með því að allir
barnalæknar skrái líkamsmassa
fjögurra ára barna,“ sagði Claude
Marcus, yfirmaður rannsóknarmið-
stöðvar í offitu barna við Karólínska
sjúkrahúsið í Stokkhólmi i viðtali við
AFP-fréttastofuna í byrjun vikunnar.
„Batahorfur barna sem eiga við offitu-
vandamál að stríða verða minni og
minni. Þeim reynist æ erfiðara að
grennast eftir að þau hafa fitnað á
annað borð þannig að það er mikil-
vægt að koma auga á vandann eins
fljótt og auðið er,“ bætti hann við.