blaðið - 05.09.2006, Side 19

blaöið
ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 2006 19
Kveikjari
ABor búðir
Alvöru leiðari um
nútíma þrælahald
Davíð A. Stefánsson skrifar
Ég vil þakka kærlega fyrir frá-
bæran leiðara Gunnhildar Örnu
Gunnarsdóttur í Blaðinu þann 2.
september síðastliðinn. Það var
mjög hressandi að lesa leiðara sem
ræðst beint að kjarna málsins og
gerir það án þess að vefja hann í
mjúkar refjar eins og tíðkast í leið-
urum dagblaðanna (svona almennt
séð). Blaðið, sem hingað til héfur
hvorki vakið áhuga minn né virð-
ingu, lyftist upp um allmörg stig við
lesturinn og gefur mér von um að
þarna sé dagblað að fæðast sem gæti
haft eitthvað markvert að segja.
í leiðaranum er fjallað um að-
búnað erlendra verkamanna á ís-
landi og hvernig vinnuveitendum
þeirra finnst meira en sjálfsagt að
stjórna frítíma þeirra, t.d. með út-
göngubanni og banni gegn áfeng-
isneyslu. Vitnað er í Svein Ingvar
Hilmarsson, framkvæmdastjóra HB
innflutninga: „Ég tók þá ákvörðun
að vera ekki að bjóða mönnum upp
á gáma til að búa í.“
Auðvitað er málið einmitt jafn ein-
falt og leiðarahöfundur heldur fram:
meðferð á erlendum verkamönnum
er í grunninn ekkert annað en nú-
tímaþrælahald. Sama hvernig á það
er litið. Og stjórnvöld virðast lítið
geta gert - þau eru a.m.k. ekki að
gera mikið. Það eru grundvallarrétt-
indi í samfélagi á við okkar að mann-
eskjan ræður algerlega sínum eigin
frítíma. Og að fela sig á bakvið rök-
semdaröddina sem segir „það sem
við erum að bjóða þeim er miklu
betra en þeir eru vanir“ er hreinn
og klár viðbjóður sem felur í sér af-
stætt siðferði. Ef við stærum okkur
af frjálsu og siðmenntuðu samfélagi
þýðir það einfaldlega að ALLIR sem
taka þátt í samfélaginu eigi að njóta
sömu réttinda - sama hvaða rétti eða
órétti þeir eru vanir í heimalöndum
sínum. Og frítíminn í vestrænu
samfélagi hefur jú hingað til verið
ansi heilagur tími: „Þessir menn
eru komnir hingað til að vinna og
við þurfum að hafa skýrar reglur
varðandi félagslíf þeirra.“ Segir
Sveinn framkvæmdastjóri, og þætti
mér gaman að heyra hann útskýra
þennan siðferðisvinkil fyrir börn-
unum sínum. Og jafn gaman þætti
mér að sjá hann ráða sig í vinnu hjá
yfirmanni sem ætlaði að skipta sér
af félagslífi hans og frítíma.
Þetta heitir einfaldlega að græða á
eymd annarra og skorti fólks á raun-
verulegum valkostum; að fela sig á
bakvið lífsval hvers einstaklings
- verkamaðurinn sem er geymdur í
gamla LA Café og má ekki drekka
áfengi eftir miðnætti velur þetta
vissulega, alveg eins og konur velja
á einhvern hátt að gerast fatafellur
eða vændiskonur, hafandi engra
annara kosta völ. Nákvæmlega sama
prinsipp býr að baki því að ungir,
bandarískir menn með vídeómynda-
vélar bjóða tveimur rónum að græða
nokkra dollara gegn því að slást við
hvorn annan - allt saman tekið upp
á teip, sett á netið og hlegið dátt að.
„Bum Fight“ er sannkallað raunveru-
leikasjónvarp ogþar kristallast raun-
verulega rotin siðferðiskenndin í
samfélagi þar sem kapítalismi og
einstaklingshyggja tröllríður öllu.
Sama prinsipp: einfaldur kapítal-
ismi og frjálst val einstaklingsins
- rónanum er boðið að velja að gang-
ast inn á einfaldan samninginn, sem
hljóðar upp á tíu dollara gegn þvi að
slást við annan róna. Mannleg reisn
er engin, hvorki fyrir framan né
aftan myndavélina.
Ég geng með hundraðþúsundkall
niður á Austurvöll einn af þessum
sólskins sumardögum og býð róna
af handahófi alla summuna ef hann
brýtUr tíu bjórflöskur á hausnum
á sér. Hann gerir það. Ég firri mig
auðvitað allri ábyrgð á málinu - „ég
gerði ekki neitt, það var róninn sem
valdi og sagði já takk. Auk þess var
ég að bjóða honum eitthvað miklu
betra en hann er-vanur...“
Og að lokum: „Ég er þó ekki að
lemja hana eins og pabbi hennar
gerði“ segir eiginmaðurinn sem
beitir eiginkonu sína andlegu of-
beldi og fjölbreytilegum kúgunarað-
ferðum sem skilja ekki eftir sig mar-
bletti. „Nú, ef hún vill þetta ekki, þá
getur hún alltaf valið að fara..
Höfundur er Ijóðskáld og
bókmenntafrœðingur.

meo
hle&slu-
rafhlöftu
2690,-
1900,-
Led vinnuljós
7900,-
497-
199
Toppasett
Skjár í bíla
Aöetm Bildshöföa
Grilláhöld
ABarbúðir
Afior búoir
AlJar búoir
.ftM-.æ
6390;
299,-
290
Þráölaus heymat.
ASeim Bílckhöföa
17900,-
Rúöuvökvi 2,51.
Ailar bú&ir
299
Bílskúrsopnari
ASeins Bikkhöföa
Bílasápa 1,01.
Aöar búSir
Flísvetttingar
AUarbúSir
naust
^Bildshöfó^^
Reykjavík 535 9000
Akureyri - Egilsstöðum • Hafnarfirði • Höfn • Keflavík • Kópavogi • Reykjavík • Selfossi