blaðið - 06.09.2006, Blaðsíða 20

28 MIÐVIKUDAGUR 6. SEPTEMBER 2006
blaöió
menning
menning@bladid.net
„Enginn getur verið alveg frjáls fyrr en allir eru
frjálsir, enginn getur verið alveg siðlegur fyrr
en allir eru siðlegir, enginn getur verið fullkom-
lega hamingjusamur fyrr en allir eru hamingju-
samir.
Herbet Spencer
Afmælisborn dagsins
ROGER WATERS TÓNLISTARMAÐUR 1944
ROZIE PEREZ LEIKKONA 1964
NINA PERSSON TÓNLISTARKONA 1974
PS ísland
Páll Stefánsson hefur sent
frá sér nýja Ijósmyndabók
og leggur nú aðaláherslu á
blæbrigði birtunnar í íslenskri
náttúru. Bókin heitir PS Island
og í henni eru áttatíu myndir
ásamt texta Páls við hverja og
eina mynd.
PS íslandi er lýst sem ferða-
sögu þar sem ferðalangurinn er
landkönnuður birtunnar. Þar er
að finna myndir teknar við hin
ýmsu birtuskilyrði og veðurað-
stæður.
Páll hefur sent frá sér fjölda Ijós-
myndabóka, þeirra á meðal má
nefna Reykjavík, Light, Panor-
ama og LAND.
Styrkur
ElfaRún Kristinsdóttir hlaut
hálfrar milljónar króna styrk úr
Styrktarsjóði önnu Karólínu
Nordal þegar hann var veittur
á dögunum. Þetta er í fimmta
sinn sem styrkurinn er veittur en
hann hefur verið veittur árlega
frá árinu 2002.
Elfa Rún fær styrkinn til náms í
fiðluleik. Hún stundar nám við
Tónlistarháskólann í Freiburg í
Þýskalandi undir handleiðslu
prófessors Rainers Kussmaul.
Endurskoöaöur
nautnastuldur
Rúnar Helgi Vignisson vinnur nú
að endurskoðun á skáldsögu
sinni Nautnastuldi sem kom
fyrst út árið 1990 og var þá
tilnefnd til íslensku bókmennta-
verðlaunanna.
Nautnastuldur er fyrri bókin
sem Rúnar Helgi hefur skrifað
um Egil Grímsson en hin síðari
var Feigðarflan sem kom út fyrir
síðustu jól og var nýlega end-
urútgefin í kilju. Nautnastuldur
hefur verið uppseldur um nokk-
urt skeið og ákvað Rúnar Helgi
að nota tækifærið þegar hann
bjó söguna til nýrrar útgáfu og
fara yfir hana og umskrifa á
köflum. Hann segir þó ekki mik-
illa breytinga að vænta.
Annað verk sem Rúnar Helgi
vinnur að er þýðing á bókinni
Sólvængur. Hún er framhald
barnabókarinnar Silfurvængur
eftir Kenneth Opþel sem kom
út fyrir síðustu jól. Sólvængur
kemur út fyrir næstu jól.
r.
f r
Bt kntenntagrein í vanda
Dúndur í rassgat smásögunnar
vað hefur komið fyrir
íslensku smásöguna?
Hvers vegna hafa les-
endur gefið henni
dúndur í rassgatið?”
spyr Ólafur Gunnarsson rithöfund-
ur í nýlegum pistli á vef JPV útgáf-
unnar. Þar furðar hann sig á því
hversu lítið fer fyrir smásögum um
þessar stundir og finnst fall hennar
mikið. „Smásagan ferðaðist einu
sinni um í limmum og var við op-
inberar móttökur en nú hefur hún
verið hirt af götunum. Og líklega
komið á hæli í löggubíl.”
Þó ýmsir höfundar hafi lagt smá-
söguna fyrir sig, ýmist með öðru
eða einbeitt sér að henni, hefur út-
gáfa smásagnasafna almennt vakið
litla athygli undanfarin ár. Sala hef-
ur verið treg og útbreiðsla lítil.
Það er helst að námsmenn hafi les-
ið smásögur hin síðari ár og kann
það að vera helsti markaðurinn fyr-
ir smásögur. Undir það tekur Rúnar
Helgi Vignisson, rithöfundur, þýð-
andi og útgefandi. Hann segirþetta
þó ekki einvörðungu eiga við um
Island. „Það er gríðarlegur mark-
aður fyrir smásöguna í háskólum
í Bandaríkjunum, þess vegna eru
Bandaríkjamenn svo framarlega í
smásagnagerð,” segir Rúnar Helgi.
Hann segir eina ástæðuna þá að
smásagnaformið henti mjög vel í
skólaumhverfinu. Þetta hefur hann
sjálfur reynt, hvort tveggja með út-
gáfu smásagnasafnsins Uppspuna
og við kennslu í Háskóla Islands.
Spurningin er bara hvernig sé hægt
að koma smásögunni út úr skólun-
um og fyrir sjónir fleiri lesenda.
Ólafur veltir því fyrir sér í pistli
sínum hvers vegna smásagan njóti
svona lítilla vinsælda. Hann sækir
líkingar í tónlistina og segir smá-
sögu eins og lag. Smásagnasafn
sé því eins og geisladiskur þar
sem hvert lagið tekur við af öðru
frekar en að sama lagið sé leikið
aftur og aftur. „Það væri gaman
ef íslenskir rithöfundar færu aftur
að djamma og setja saman þessi
stuttu lög. Kannski útgefendur
yrðu þá fáanlegir til þess að leigja
hljóðver og Ríkisútvarpið að spila
afraksturinn eða þá að smásagan
héldi hljómleika og arkaði fram á
sviðið í öllu sínu demóníska veldi.
Og hver veit? Kannski yrði löggan
þá að opna allar dyr í Egilshöll til
þess að áhorfendur næðu andan-
»
Þó Ólafur ljúki máli sínu á bjart-
sýnum nótum er pistill hans held-
ur dimm sýn á stöðu smásögunn-
ar. Þetta telur Rúnar Helgi óþarfa
svartsýni. Hann ritaði einnig pist-
il um smásöguna sem birtist á vef
Græna hússins, útgáfufélags hans.
Þar segir hann að margir góðir rit-
höfundar fáist við smásagnasmíð
þó sjaldnast seljist bækur þeirra
fyrir kostnaði. „Hitt er annað að
smásagan nýtur ekki þeirrar virð-
ingar sem hún á skilið með þeim
afleiðingum að ýmsir rembast við
að skrifa skáldsögur sem ættu frek-
ar að einbeita sér að smásögum.
Að okkar mati er smásagan eitt flott-
asta bókmenntaformið, hnitmiðað
og afar áhrifamikið þegar vel tekst
til. Smásagan er bókmenntaleg full-
næging.”
menníngarmolinn
Bökkuðu yfir
Bandaríkin
Bílar og flugvélar áttu hug og
hjörtu almennings framan af síð-
ustu öld en þegar nokkrir áratugir
voru liðnir af henni var búið að slá
flest þau met sem menn gátu ímynd-
að sér, og þá fóru þeir að Ieita að nýj-
um afrekum.
Þannig var með félagana Charles
Creighton og James Hargis sem voru
staðráðnir í að koma nöfnum sín-
um á síður dagblaðanna og spjcld
sögunnar. Á þessum degi árið 1930
luku þeir yfirreið sinni stranda á
milli í Bandaríkjunum. Þeir höfðu
keyrt alla vegaíengdina frá New
York á austurströnd Bandaríkjanna
til Los Angeles á vesturströndinni
og til baka á 42 dögum. Aðrir höfðu
reynt þetta fyrir þeirra tíma og tek-
ist. Það sem Chreighton og Hargis
gerðu sem var ólíkt forverum þeirra
var að þeir bökkuðu alla leiðina.