Fréttablaðið - 14.04.2012, Blaðsíða 18

14. apríl 2012 LAUGARDAGUR18
D
o you know if
there‘s an apótek
nearby,“ spyr tón-
listarmaðurinn
John Grant þegar
blaðamaður hittir
hann á fremur köldum miðviku-
dagsmorgni í miðbæ Reykjavíkur.
Þegar inn á kaffihús er sest pantar
hann sér latté og grænmetissúpu
á íslensku. Grant hlustar grannt
á þjónustustúlkuna þylja upp
rétti dagsins, biður hana vinsam-
legast að endurtaka þau orð sem
hann skilur ekki í fyrstu tilraun
og spjallar loks í dágóða stund
við hana um fegurð Seyðisfjarðar
með samblandi ensku og íslensku.
Þjónustustúlkan segist hafa verið
viðstödd tónleika Bandaríkja-
mannsins eystra um síðustu helgi,
tónleika sem blaðamaður vissi
ekki af.
„Ég fór með hópi af fólki sem
hélt tónleika og ég spilaði nokkur
lög,“ útskýrir Grant og bætir
við að samferðarmennirnir hafi
flestir átt það sameiginlegt að
tengjast fjölskylduböndum og búa
yfir gríðarlegum hæfileikum: Tón-
listarparið Elín Ey og Þorsteinn
Einarsson (Steini í Hjálmum),
Ellen Kristjánsdóttir og Eyþór
Gunnarsson, foreldrar Elínar, KK,
bróðir Ellenar og fleiri. „Þetta var
frábær ferð og frábært fólk en tíu
tíma keyrslan til baka fór alveg
með bakið á mér,“ segir Grant og
þiggur eina íbúfen frá vel birgum
blaðamanni til að lina mestu
þjáningarnar.
Fyrsta sólóplatan sló í gegn
Þessi ríflega fertugi tónlistar-
maður, sem stendur fyllilega undir
titlinum Íslandsvinur, fæddist í
Michigan-fylki Bandaríkjanna
en fluttist á unglingsárum til
borgarinnar Denver í Colorado.
Eftir sex ára dvöl í Þýskalandi
þar sem hann reyndi fyrir sér sem
túlkur stofnaði Grant rokksveitina
The Czars árið 1994.
Sex breiðskífum síðar, og án
merkjanlegs árangurs í vin-
sældum og plötusölu, lagði sveitin
upp laupana árið 2005. Grant sagði
þá skilið við tónlistar bransann
um nokkurra ára skeið, flutti til
New York og starfaði sem rúss-
neskur túlkur á spítala og einnig
á veitinga húsum, en hann hefur
alla tíð haft mikinn áhuga á tungu-
málum og er fljótur að læra ný slík.
Hann hélt þó áfram að semja lög
og kunningjum hans í hinni kunnu
þjóðlagarokksveit Midlake tókst að
draga hann aftur inn á sviðið með
því að hvetja hann til dáða, leika
undir og aðstoða á allan hátt við
gerð fyrstu sólóplötu Grant, Queen
of Denmark, sem kom út árið 2010.
Queen of Denmark hlaut afar
góðar viðtökur, ekki síst í Bret-
landi þar sem tónlistarvefsíða
breska ríkisútvarpsins sagði
hana eina ánægjulegustu frum-
raun síðari ára. Þá kallaði Guardi-
an plötuna ferlíki í jákvæðustu
merkingu þess orðs, tónlistartíma-
ritið virta MOJO sæmdi hana sjald-
gæfri „instant classic“-nafnbót og
valdi í kjölfarið bestu plötu ársins.
Tónlistin á Queen of Denmark
einkenndist líklega öðru fremur
af mjúkrokkinu sem Grant ólst
upp við í Bandaríkjum áttunda
áratugarins, en líka hljóðgervlum
þess níunda og ótal fleiri þáttum.
Raunar taldist það plötunni víða
til tekna hversu fjölbreytt hún
er, en textarnir eru líka óvenju
persónu legir. Aðspurður segist
Grant með þeim hafa gert upp for-
tíðina, áralanga áfengis- og eitur-
lyfjafíkn sem hann vann sigur á,
röð misheppnaðra ástarsambanda
og erfið leika, áhyggjur og van-
líðan sem fylgdi því að vera sam-
kynhneigður í strangtrúaðri fjöl-
skyldu í Miðvesturríkjunum, þar
sem hann varð einnig ítrekað fyrir
árásum jafnaldra sinna.
Hægt að búa til nýjar minningar
Síðan hefur tónlistarmaðurinn
ferðast um heiminn og haldið tón-
leika, eins og gengur, en einnig
búið víða, meðal annars í Eng-
landi, Svíþjóð og Íslandi, en hér
vinnur hann þessa dagana að
nýrri plötu sem kemur út í janúar
á næsta ári. Á tónleikum Grant
á Iceland Airwaves-hátíðinni í
október síðast liðnum lýsti hann
landinu sem því allra fegursta sem
hann hefði nokkurn tíma séð.
Hvað var og er það sem heillar
svo mjög við Ísland?
„Þegar ég kom hingað í októ-
ber hafði ég aldrei séð annað eins.
Þetta er ótrúlegt land, fólkið er
frábært og mér líður vel hérna í
litlu og björtu kjallaraíbúðinni
minni við Laufásveginn. Ég hef
líka mjög gaman af því að læra
tungumálið. Nú hef ég búið hér
í rúma þrjá mánuði og er aðal-
lega að læra málfræði. Beyg-
ingarnar eru erfiðastar og ég á í
miklum erfið leikum með eintölu-
og fleirtölubeygingar á nokkrum
orðum. Orðið tré er til dæmis mjög
ruglandi. Þetta er erfitt tungu-
mál að læra, en það er líka það
sem mér finnst skemmti legast.
Áskorunin. Ég bjó ekki alveg
nógu lengi í Svíþjóð til að ná því
almennilega að tala hana, en ég
get lesið hana vel og líka dönsku
og norsku. Hollenska finnst mér
heillandi tungumál og get lesið
hana líka. Mér gengur ágætlega að
læra íslenskuna. Ég ætla að skrá
mig á íslenskunámskeið, því mig
langar afar mikið til að geta talað
tungumálið. Þannig kynnist maður
fólkinu. Stundum les ég dag blöðin
og fletti orðunum upp í orða-
bókinni minni, svo það tekur mig
dágóða stund að komast í gegnum
hverja grein.“
Gætirðu hugsað þér að búa á
Íslandi til frambúðar?
„Já, ég gæti vissulega hugsað
mér það. En ef ég á að vera hrein-
skilinn þá hef ég ekki hugmynd
um hvað gerist í framtíðinni. Innst
inni vonast maður alltaf til að hitta
einhvern, verða ástfanginn og að
sambandið muni þannig ráða því
hvar maður býr, en ég veit ekki
hvort hlutirnir ganga þannig fyrir
sig í alvörunni. Stundum sakna ég
Bandaríkjanna. Maður er alltaf
tengdur þeim stað sem maður elst
upp á, þótt stjórnmálin þar verði
andstyggilegri með hverjum
deginum. Sama má segja um fjöl-
skylduna mína, sem ég sakna
mikið. Stærstur hluti hennar býr
í Colorado og sá staður er tengdur
alls konar slæmum minningum,
meðal annars fíkn, ömurlegum
ástarsamböndum, stirðu sambandi
við fjölskyldumeðlimi og andláti
móður minnar fyrir sextán árum.
Ég hef þurft að vinna úr ýmsum
hlutum, en það er hægt að búa til
nýjar minningar.“
Gerði bara það sem mér var sagt
Á Queen of Denmark úthelltirðu
hjarta þínu og gerir iðulega slíkt
hið sama á tónleikum, eins og
hefur vakið athygli hér á landi. Þar
fjallarðu meðal annars um hversu
erfitt það reyndist þér að koma
út úr skápnum og hversu illa fjöl-
skylda þín brást við. Tekur svona
mikil hreinskilni og einlægni ekki
á?
„Ég veit bara það sem ég veit og
í tónlist kann ég ekki annað en að
tjá tilfinningar mínar. Þannig teng-
ist ég fólki. Ég þoli ekki hvers kyns
kurteisishjal og flest höfum við
aðgang að sömu til finningunum,
reiði, sorg, afbrýðisemi og svo
framvegis, þótt við bregðumst
öðruvísi við þeim. Lengi vel hélt
ég að ég myndi aldrei skipta mér
af reynslu annars samkynhneigðs
ungs fólks og ekkert hafa um hana
að segja, en nú til dags blöskrar
mér hversu vandamálin sem blasa
við þessum krökkum eru enn
þá stór og virðast ekki ætla að
minnka. Mjög margt ungt og sam-
kynhneigt fólk lendir í heljarinnar
baráttu við um hverfið, sérstaklega
í skólum, og íhuga jafnvel sjálfs-
morð. Það er fáránlegt og ætti ekki
að gerast. Samkvæmt trúuðum
hægri- hug sjónum eru þessir
krakkar að íhuga sjálfsmorð vegna
þess að þau vita að þau eru að gera
rangt. Auðvitað eyðileggur það fólk
þegar því er stanslaust sagt að það
sé veikt og ekki hluti af eðlilegu
samfélagi. Það kom fyrir mig,
svo ég hef mikla samúð og hlut-
tekningu með þessum krökkum.
Núna er ég að semja lag fyrir nýju
plötuna sem ég held að geti orðið
mjög áhrifamikið. Ég vonast til
þess að það hvetji ungt fólk sem á í
baráttu við umhverfi sitt að hlusta
ekki á það sem aðrir segja heldur
sjálft sig. Það þýðir ekki að vera
stöðugt með fokkputtann á lofti,
en véfengja hluti. Ef einhver segir
þér eitthvað áttu að spyrja sjálfan
þig hvað þér sjálfum finnst um það.
Ertu að gera einhverja hluti vegna
þess að foreldrar þínir segja þér
að gera þá? Lengi vel gerði ég bara
það sem mér var sagt að gera. Ég
held að margir eigi í erfið leikum
alla ævi vegna þess.“
Fleiri hljóðgervlar og „fuck you“-
lög
Er kominn titill á nýju plötuna sem
kemur út í janúar næstkomandi?
„Nei, ekki enn. Titillinn John
Grant kemur þó til greina. Þetta
gæti orðið sú plata. Og þó, mér
finnst plötutitlar skemmtilegir og
hefur alltaf þótt frekar pirrandi
þegar tónlistarmenn og hljóm-
sveitir nefna plötur eftir sjálfum
sér, eins og þeir nenni ekki að
finna upp á einhverjum góðum
titli. Það er full auðveld undan-
komuleið, en stundum virkar það
eins og yfirlýsing: „Svona er ég!“
Þessi plata verður mjög augljós-
lega ég. Ég held að hún verði mjög
góð, en núna er hún í vinnslu. Ekki
púsluspil í þúsund hlutum heldur
sex milljónum hluta. Ég er farinn
að greina myndina, en ekki mjög
skýrt.“
Og hvernig er að vinna með
Bigga Veiru [Birgi Þórarinssyni úr
GusGus], sem er upptökustjóri og
meðhöfundur á plötunni?
„Það að koma til Íslands og
vinna með Bigga er draumur sem
Hver einasti dagur
er barningur
Bandaríkjamaðurinn John Grant sendi frá sér eina af rómuðustu plötum
ársins 2010, Queen of Denmark, en býr nú á Laufásveginum, vinnur að nýrri
plötu og tileinkar sér íslenska málfræði. Hann hreifst af Íslandi við fyrstu
sýn og þótti veturinn fallegur en líka erfiður fyrir mann sem glímir við
þunglyndi. Kjartan Guðmundsson ræddi við tónlistarmanninn.
FÉLL FYRIR LANDI OG ÞJÓÐ Bandaríkjamaðurinn hefur búið víða um heim, meðal annars í Þýskalandi, Englandi og Svíþjóð. Hann
segist vel geta hugsað sér að vera á Íslandi til frambúðar, en erfitt sé að spá fyrir um framtíðina. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
FRAMHALD Á SÍÐU 20