Fréttablaðið - 02.05.2012, Síða 15

MIÐVIKUDAGUR 2. maí 2012 15
Í greinarkorni eftir mig sem birtist í Fréttablaðinu 26. apríl sl. gagn-
rýndi ég íslenzka umræðumenn-
ingu fyrir það, hvernig rökum sé
beitt gegn mönnum en ekki mál-
efnum, enda er það gjarnan tekið
sem dæmi um rökþrot. Daginn eftir
fékk ég svo staðfestingu ummæla
minna í grein eftir Þorvald Gylfa-
son sem birtist í helgarblaði DV (27.-
29. apríl). Þar ræðir hann sjálfstæði
Hæstaréttar og Landsdóms og til-
efnið er dómurinn yfir Geir Haarde
og þá sérstaklega þau ummæli
Geirs að dómurinn sé pólitískur.
Fyrst víkur hann máli sínu að
sjálfstæði dómstóla og segir að
fáheyrt sé í lýðræðisríkjum sem
vilja rísa undir nafni að dómstólar
sæti afskiptum eða árásum af hálfu
stjórnmálamanna, hvorki þegar mál
séu fyrir dómi né eftir að dómur sé
fallinn. En því sé ekki að treysta
lengur og til stuðnings tekur hann
eftirfarandi tvö dæmi. Hann segir:
„Árið 1998 bar þó svo við, að
Hæstiréttur úrskurðaði, að fisk-
veiðistjórnarkerfið bryti í bága við
stjórnarskrána“ og þar átti hann
við mál sem Valdimar Jóhann-
esson höfðaði gegn ríkinu. Síðan
bætir hann við: „Oddvitar ríkis-
stjórnarinnar brugðust ókvæða við
dóminum og réðust gegn réttinum,
og lýsti forsætisráðherrann þeirri
skoðun, að landið myndi tæmast af
fólki fengi dómurinn að standa.“
Og áfram var haldið:
„Og viti menn: hálfu öðru ári síðar
sneri Hæstiréttur við blaðinu,
þegar svipað mál (Vatneyrar-
málið) kom til kasta réttarins. Nú
sá Hæstiréttur ekkert athugavert
við þá mismunun sem bjó að baki
fyrri dóminum 1998.“
Og niðurstaðan er þessi: „Hæsti-
réttur hafði verið barinn til hlýðni í
augnsýn allrar þjóðarinnar.“ Vitnað
er til tímaritsins Mannlífs sem
aðalheimildar, nánar tiltekið „sem
birtir samantekt um málið.“
Hér er rökum – reyndar órök-
studdum fullyrðingum – beint gegn
mönnum – dómendum – en ekki
gegn röksemdum í dómunum – eða
með öðrum orðum rökin beinast
gegn manni en ekki málefni sem
sýnir að höfundur er uppiskroppa
með rök. Við könnun á forsendum
dómanna hefði hann séð að mála-
vextir voru ekki þeir sömu og það
skýrir ólíkar niðurstöður.
Þá víkur hann að dómi Lands-
dóms og áðurnefndum viðbrögðum
Geirs og er niðurstaða hans þessi:
„Virðingarleysi gagnvart lögum og
rétti virðist landlægt í Sjálfstæðis-
flokknum.“ Og því til stuðnings
vitnar hann í fyrirsögn forystu-
greinar í Fréttablaðinu: „Fæddist
lítil mús“. Ég vissi reyndar ekki
að ritstjórar Fréttablaðsins væru
sérstakir talsmenn Sjálfstæðis-
flokksins. Í framhaldi af því víkur
hann að málflutningi „tveggja þjóð-
kunnra prófessora“ sem vitni „um
sams konar virðingarleysi.“
Þessir „þjóðkunnu prófessorar“
eru Þráinn Eggertsson og sá sem
þetta ritar. Heimildin er viðtal við
Þráin sem birtist í Morgunblaðinu
20. apríl sl. og Þorvaldur fullyrð-
ir að við segjum „fullum fetum að
lögbrot geri lagabætur óþarfar.“
Nú stendur upp á Þorvald að finna
þessum orðum stað í texta sem
hann styður fullyrðingu sína við.
Þá fyrst getur rökræða hafizt.
Síðan heldur hann áfram og segir
að við viðurkennum ekki stjórnar-
skrárbrotið sem Mannréttinda-
nefnd Sameinuðu þjóðanna hafi
látið til sín taka með bindandi
áliti. Fyrst skal leiðrétt að álit
nefndarinnar eru ekki bindandi.
Þegar efni þess er metið kemur í
ljós að hún reisir álit sitt á röngum
forsendum með því að leggja til
grundvallar að veiðireynsla 1980-
83 hafi ráðið úthlutun aflaheim-
ilda. Þá vitnar hún ranglega í lögin
um stjórn fiskveiða þegar í áliti
hennar stendur að „fiskimiðin“ í
stað „nytja stofnarnir“ séu sameign
þjóðarinnar. Loks byggir hún niður-
stöðu sína á framangreindum laga-
texta um sameign þjóðarinnar sem
hefur enga merkingu í skilningi
eignarréttar, en er þó í umræðum
skilin þeim skilningi.
Loks segir hann: „Annar [væntan-
lega Þráinn Eggertsson] bætir við
„… nær engin tengsl eru milli lög-
hlýðni þjóða og lögbókanna sem
þær nota. Menn fara sínu fram.“ Og
útlegging Þorvalds á þessum texta,
sem mér hefur reyndar ekki tekizt
að finna í Morgunblaðsviðtalinu, er
á þessa leið: „Eftir þessari kenningu
er lögbrjótum einum treystandi til
að setja lög og semja stjórnarskrá.“
Við þessari útleggingu er ekki nema
eitt svar: Ætla mætti að Þorvaldur
hafi ekki lesið viðtalið, þar sem orð-
ræðan snýst að mestu leyti um það
sem Þráinn kallaði nafngildi laga
og raungildi sem felur í sér að bók-
stafur laganna segi einatt lítt til
um raunverulega stjórnarhætti, og
gjarnan hefði mátt rökræða. Hitt er
þó líklegra að hann hafi talið kapp-
ræðu á grundvelli tilbúinna for-
sendna líklegri til að styðja skoðanir
sínar en rökræðu sem afhjúpaði
merkingarlausan málstað.
Maður gegn málefni
Landsdómur
Sigurður
Líndal
prófessor við Háskólann
á Bifröst
*M.v. vaxtatöflu Íslandsbanka 13.04 2012
islandsbanki.is | Sími 440 4000
Við bjóðum
góða þjónustu
Íslandsbanki býður hagstæð framkvæmdalán
til endurbóta á húsnæði. Lánin eru óverðtryggð
skuldabréfalán með breytilegum vaxtakjörum
samkvæmt vaxtatöflu bankans hverju sinni.
Framkvæmdalán geta numið allt að 1,5 milljónum
gegn veði og allt að 750.000 kr. án veðs.
Kynntu þér framkvæmdalán á
www.islandsbanki.is eða í næsta útibúi
Íslandsbanka.

Stjórnvöld hafa framlengt átakið ALLIR VINNA
til 1. janúar 2013
Þú getur fengið endurgreiðslu á virðisaukaskatti
fyrir framkvæmdir á árinu 2012.
Kynntu þér málið á www.allirvinna.is.
6,25% óverðtryggðir vextir*
og engin lántökugjöld
Við bjóðum
framkvæmdalán
Öll viljum við forsetafram-bjóðendurnir sameina
þjóðina eða þá leiða þjóðina
saman. Öll erum við með þetta á
stefnuskrá okkar í einu eða öðru
formi. Fagurt og háleitt markmið
í sjálfu sér og eitthvað sem við
sjálfsagt höldum að hljómi vel í
eyrum þjóðarinnar. En er þetta
eitthvað annað en frasi sem við,
forsetaframbjóðendurnir, æfum
inn og sláum bæði til hægri og
vinstri með? Get bara svarað því
fyrir sjálfan mig en tel mig þó á
engan hátt vera svo frábrugðinn
hinum forsetaefnunum þegar allt
kemur til alls.
Ég lagði upp í ferð um landið
fullur af eldmóði og taldi mig
svo sem vita ýmislegt um ýmis-
legt. Þar á meðal hafði ég hug-
myndir í farteskinu um hvað
ég vildi leitast við að sameina í
fari þjóðarinnar eða þá hvernig
ég myndi vilja leiða þjóðina
saman. Varla var ég kominn út
af Reykja víkur svæðinu þegar ég
hnaut um fyrstu steinvöluna. Tók
fólk tali og hlustaði á það sem það
hafði að segja. Af því réð ég fljótt
að öll þau stóru orð og viska sem
ég hafði tileinkað mér voru lítið
annað en frasi án innihalds.
Hinar gömlu átakalínur eiga
sér lengri sögu en svo að við
getum kennt efnahagshruninu
um. Þær hafa lifað í þjóðinni í
áratugi og hafa birst í margri
mynd gegnum árin. Stundum
eru það pólitískar umræður sem
valda sárindum, stundum birtast
átakalínurnar í líki lands byggðar
og þéttbýlis, stundum birtast
átakalínurnar fjölskyldna á milli.
Margfeldið er svo óendanlegt.
Vissulega er það rétt að
sundur leitir hópar standa hver á
sínu og virðast afleiðingar þessa
vera sár sem aldrei fá frið til að
gróa – og kannski er það einmitt
meiningin. Vissulega er það rétt
að við verðum að bera virðingu
hvert fyrir öðru og ekki minnst
okkur sjálfum. Og vissulega er
það rétt að við verðum að vinna
að jöfnuði og virðingu okkar á
milli. En umfram allt verðum
við að tala saman og leggja okkur
fram við það að læra um og skilja
sjónarmið hvert annars. Viður-
kenning á mismunandi sjónar-
miðum og skilningur á því að
við þurfum ekki öll að vera eins,
hugsa eins eða haga okkur eins.
Það er grunnsteinn sterkrar
þjóðar sálar, þjóðar sálar sem
getur lifað í sátt og samlyndi við
sjálfa sig og aðra.
Í hringferð minni um landið
hef ég komist að því að ýmislegt
veit ég – en mest á ég eftir ólært!
Frasinn „leiða
þjóðina saman –
sameina þjóðina“
Forseta-
embættið
Hannes
Bjarnason
forsetaframbjóðandi