Fréttablaðið - 10.05.2012, Blaðsíða 21

FIMMTUDAGUR 10. maí 2012 21
Tugþúsundir húseigenda um allt land fengu fjármuni frá
ríkissjóði inn á bankareikninga
sína nú um síðustu mánaðamót.
Mörgum í þeim hópi hefur eflaust
komið þetta ánægjulega á óvart.
Eðli málsins samkvæmt er fólk
vanara því að meira fari út af
reikningunum vegna íbúðarlána
en að eitthvað skili sér inn á þá.
Hvaða greiðsla er þetta? Hverjir
fengu hana og hvers vegna? Hér
er um að ræða greiðslu frá ríkis-
sjóði Íslands til fasteignaeigenda
í formi sérstakra vaxtaniður-
greiðslna vegna áhvílandi lána á
íbúðarhúsnæði viðkomandi. Ríkis-
sjóður greiddi að þessu sinni alls
2.648 milljarða króna og fengu
90.477 húseigendur sérstaka
vaxtaniðurgreiðslu að þessu sinni.
Meðalgreiðsla á mann var tæpar
30.000 krónur og um var að ræða
helming áætlaðrar niðurgreiðslu
ársins. Við útreikning á fyrir-
framgreiðslunni 1. maí 2012 var
höfð hliðsjón af skattframtali 2012
og fyrirliggjandi upplýsingum
um tekjur, eignir og skuldir. Hinn
helmingur niðurgreiðslunnar
verður greiddur út til húseigenda
við álagningu opinberra gjalda
þann 1. ágúst næstkomandi.
Á sama tíma í fyrra nam
heildar greiðsla ríkissjóðs til sér-
stakrar vaxtaniðurgreiðslu alls
2,9 milljörðum króna og var greitt
út til 96.812 heimila. Ástæða
þess að fleiri fengu sambærilega
greiðslu á síðasta ári en nú og
hærri fjárhæð er að þá var stofn-
inn sem skapar rétt til greiðslna
hærri. Með öðrum orðum; lægri
fjárhæð nú og færri móttakendur
endurspeglar lækkun skulda og/
eða aukna eignamyndun heimila.
Staða húseigenda með áhvílandi
lán hefur sem sagt batnað.
Sérstaka vaxtaniðurgreiðslan er
nefnilega 0,6% af skuldum vegna
íbúðarhúsnæðis til eigin nota
eins og þær eru í árslok 2010 og
2011 samkvæmt skattframtölum
2011 og 2012. Greiðslan getur að
hámarki orðið 200.000 kr. hjá ein-
hleypingi og 300.000 kr. hjá hjón-
um, sambúðarfólki og einstæðum
foreldrum. Vaxtaniðurgreiðslan
er ekki tekjutengd en skerðist ef
hrein eign (eignir að frádregnum
skuldum) fer umfram ákveðin
mörk. Þessi mörk byrja hjá ein-
staklingi við nettóeign 10.000.000
kr. og fellur niður þegar eignin
nær 20.000.000 kr. Skerðing hjá
hjónum, sambúðarfólki og ein-
stæðum foreldrum byrjar við
nettóeign 15.000.000 kr. og fellur
niður þegar eignin nær 30.000.000
kr. Þess má líka geta að þessi sér-
staka vaxtaniðurgreiðsla sem um
ræðir telst ekki til skattskyldra
tekna þess sem hana fær.
Vaxtaniðurgreiðslan er hrein
viðbót við hefðbundnar vaxta-
bætur sem ríkissjóður greiðir og
hefur gert lengi. Þær voru reynd-
ar hækkaðar um á þriðja milljarð
króna á fyrrihluta árs 2009 og
hefur sú hækkun haldist síðan.
Ríkið hefur því varið um eða yfir
18 milljörðum króna í vaxta-
bætur og í sérstaka vaxtaniður-
greiðslu árlega á árunum 2011 og
2012. Það er nálægt þriðjungur
af öllum vaxtakostnaði heimil-
anna vegna íbúðarlána. Í kjölfar
hinnar miklu niðursveiflu í kjöl-
far efnahagshrunsins, myndaðist
mikil gjá á milli greiðslubyrði og
greiðslugetu heimilanna í landinu
sem flestir, ef ekki allir, fundu
fyrir. Stjórnvöld hafa glímt við
þann vanda sem þá skapaðist með
margvíslegum hætti og ávallt
haft að leiðarljósi að aðstoða
eftir föngum þá sem mesta hafa
þörfina, en með aðferðum sem
ekki yrðu ríkissjóði ofviða.
Fjölmargar leiðir hafa verið
farnar með þetta markmið að leið-
arljósi. Fjölmennur hópur hefur
nýtt sér greiðslujöfnun, lán hafa
verið afskrifuð hjá um fimmtungi
heimila í landinu, komið var í veg
fyrir að fólk missti heimili sín
vegna vanskila eða nauðungar-
sölu, lán voru fryst og heimilum
með slík lán auðveldað að fara í
skuldaaðlögun. Á seinni stigum
aðstoðaði embætti Umboðsmanns
skuldara heimili við að endur-
skipuleggja lán sín við lánar-
drottna sína. Til að hraða ferlinu
við endurskipulagningu skulda
heimilanna var gripið til 110 pró-
senta leiðarinnar en með henni
eru afskrifuð lán af yfirveð settum
eignum niður að 110 prósenta
markinu. Þá má nefna sértæka
skuldaaðlögun sem miðar að því
að laga greiðslubyrði að greiðslu-
getu. Til að gæta samræmis
og sanngirni í þessum málum,
starfar á vegum efnahags- og við-
skiptaráðuneytis sérstök nefnd
með víðtækt umboð, svokölluð
eftirlitsnefnd um sértæka skulda-
aðlögun. Um þessar og fleiri
aðgerðir í þágu heimilanna má
meðal annars lesa í nýútkominni
skýrslu AGS. Í skýrslunni segir
efnislega að hér á landi hafi tekist
að afstýra fjöldanauðungarsölum
íslenskra heimila með tímabundn-
um greiðslufresti og samræmdum
aðgerðum til að finna varan legar
lausnir fyrir heimili í skulda-
vanda. Það hefur verið gert með
því að lækka skuldir heimilanna
og draga úr greiðslubyrði þeirra.
Vaxtabætur og umræddar sér-
stakar vaxtaniðurgreiðslur, sem
greiddar voru út að helmingi nú
um síðastliðin mánaðamót, eru
því í fullkomnu samræmi við yfir-
lýst markmið núverandi ríkis-
stjórnar um að styðja við heimilin
í landinu. Þær eru hluti víðtækra
aðgerða sem óumdeilanlega skipta
máli og hafa hjálpað í glímunni
við þann þungbæra vanda
sem hrunið skóp skuldsettum
heimilum. Þeirri glímu er engan
veginn lokið og skuldsett heimili
munu áfram þurfa á stuðningi að
halda. Áframhaldandi efnahags-
bati og hagvöxtur, aukin atvinna
og vaxandi kaupmáttur munu hins
vegar gera eftirleikinn auðveldari
fyrir okkur og tryggja öruggari
afkomu allra heimila í landinu.
Tveir og hálfur millj-
arður í sérstakar
vaxtaniðurgreiðslur –
það munar um minna Þegar ég reyndi að sigrast á nánast óyfirstíganlegu þvotta-
fjalli heima hjá mér fór ég að
hugsa. Ég er ótrúlega heppin. Þrátt
fyrir allt er ég í besta starfinu, ég
er leikskólakennari.
Þegar ég horfi framhjá launum
og aðbúnaði og lít að kjarna máls-
ins fullyrði ég að mitt starf er
best í heimi, meira að segja betra
í heimi en Ísland. Ég fæ að hlúa að
og eiga samskipti við 18 dásamleg
börn, frábæru foreldrana þeirra
og yndislega starfsfólkið mitt
fimm daga vikunnar.
Það er ástæða fyrir því að ég
kalla þessi börn gjarnan börnin
mín. Mér finnst ég eiga pínu-
lítið í hverju og einu þeirra. Ég
veit hvaða börn vilja alltaf vera
á tásunum og ég veit hvaða börn
vilja alltaf sjá fiskfatið til að full-
vissa sig um að maturinn sé búinn.
Ég veit líka hvernig ég á að hugga
börnin og ná til þeirra, þau vilja
nefnilega ekki öll sömu nálgun. Ég
þekki þau og þau þekkja mig. Þetta
eru forréttindi.
Í síðustu viku var opið hús í
leikskólanum mínum. Ég fyllist
alltaf gríðarlegu stolti og er ótrú-
lega meyr þegar ég horfi á flottu
börnin mín sýna foreldrum og
öðrum gestum þeirra verkin og
ljósmyndirnar sem tilheyra þeim
eftir veturinn. Við erum nefni-
lega flott. Við vinnum flott starf,
börnin mín, ég og starfsfólkið mitt.
Um daginn sagði einn lítill
drengur við mig: „Heiða, ég elska
alltaf þig“.
Er hægt að biðja um betra starf?
Ég held ekki.
Best í heimi
Menntamál
Heiða
Sigurjónsdóttir
deildarstjóri í
leikskólanum Jörfa
Fjármál
Oddný G.
Harðardóttir
fjármálaráðherra
Steingrímur J.
Sigfússon
efnahags- og
viðskiptaráðherra
Í skýrslunni segir efnislega að hér á landi
hafi tekist að afstýra fjöldanauðungar-
sölum íslenskra heimila með tímabundn-
um greiðslufresti og samræmdum aðgerðum til að
finna varanlegar lausnir fyrir heimili í skuldavanda.