Fréttablaðið - 10.05.2012, Blaðsíða 20

20 10. maí 2012 FIMMTUDAGUR
Allt frá því að smálánafyrirtæki hófu innreið sína á íslenskan lánamarkað
höfum við leitað leiða til að koma böndum
á starfsemi þeirra og skapa henni eðlileg
mörk. Í fyrra lagði ég fram frumvarp
þess efnis, sem dagaði uppi á Alþingi. Þá
hófst í efnahags- og viðskiptaráðuneytinu
undirbúningur að því að regla starfsemi
smálánafyrirtækjanna innan ramma
nýrra laga um neytendalán, eins og nú er
lagt til í nýju frumvarpi.
Það er mikilvægt að muna hvers vegna
ástæða er til að setja hömlur á umsvif
smálánafyrirtækja. Lærdómur okkar af
nýafstöðnu hruni og útlánabólu í aðdrag-
anda þess á að vera sá að við krefjum
fjármálafyrirtæki um ábyrga viðskipta-
hætti. Við viljum ekki að fólk sé hvatt
til ofskuldsetningar. Við viljum að lán
séu einungis veitt þeim sem gerir sér
glögga grein fyrir ábyrgðinni sem í lán-
tökunni felst og að vaxtakjör og skilmál-
ar séu öllum ljósir. Við vitum nefnilega af
fenginni reynslu að lán getur verið bölvað
ólán.
Smálánafyrirtækin gera ekkert af
þessu. Þau lána ekki til verðmæta-
myndunar, heldur til að bjarga neyslu-
þörf fyrir horn. Lánað er til stutts tíma
með gríðarlegum okurvöxtum. Ekki er
kannaður bakgrunnur lántaka og í aug-
lýsingum er lögð áhersla á einfaldleika og
tafarlausa afgreiðslu allan sólar hringinn.
Beint er þannig höfðað til þeirra sem
ekki hafa forsendur til að meta afleið-
ingar lántökunnar og til þeirra sem eru
orðnir uppiskroppa með skotsilfur á
öldurhúsi um miðja nótt. Hámarksupp-
hæð sem veitt er að láni í hvert skipti er
svo lág að allar líkur eru á að foreldrar
og aðstandendur hlaupi undir bagga með
skuldurum, ef þeir eru ekki í færum til
að standa skil á okurvöxtunum. Þannig
getur svikamyllan haldið áfram.
Nú reynir á að Alþingi stemmi þessa á
að ósi.
Hámarksupphæð sem
veitt er að láni í hvert
skipti er svo lág að allar líkur
eru á að foreldrar og aðstand-
endur hlaupi undir bagga...
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Um smálán
Fjármál
Árni Páll
Árnason
alþingismaður
V
anskil ársreikninga til réttra yfirvalda virðast land-
lægur vandi á Íslandi. Fréttablaðið sagði frá því á
þriðjudaginn að vel á fjórða þúsund félaga hefðu ekki
skilað ársreikningi fyrir árið 2010 til ríkisskattstjóra,
eins og þeim ber lögum samkvæmt. Málum sex félaga
hefur verið vísað til skattrannsóknarstjóra af þessum völdum.
Þetta er vandamál af mörgum ástæðum. Skattayfirvöld geta
ekki haft nauðsynlegt eftirlit með því að fyrirtækin standi skil
á sköttum og skyldum. Trassa-
skapurinn kemur sömuleiðis
niður á gegnsæi í viðskipta-
lífinu; um eignarhald, umsvif,
skuldastöðu og margt annað.
Að skila ekki ársreikningi
á réttum tíma er að sjálfsögðu
klárt brot á lögum, sem Alþingi
hefur sett. Enda setti þingið í
lögin um ársreikninga ákvæði um viðurlög í formi fésekta.
En hvernig fyrirmynd eru þá stjórnmálaflokkarnir, sem stóðu
að því að setja lögin? Í fyrradag kom út skýrsla Ríkisendur-
skoðunar um starfsemina á síðasta ári. Í formála að henni gagn-
rýnir Sveinn Arason ríkisendurskoðandi stjórnmálaflokkana
harðlega fyrir að skila ekki ársreikningum sínum til Ríkisendur-
skoðunar á réttum tíma.
„Ítrekað kemur fyrir að flokkar og frambjóðendur skila ekki
upplýsingum til stofnunarinnar innan settra tímafresta. Til
dæmis höfðu fjórir flokkar ekki skilað reikningum sínum vegna
ársins 2010 fyrir 1. október 2011. Ég tel ámælisvert að flokkar
sem eiga fulltrúa á Alþingi skuli ekki virða þau tímamörk sem
þingið hefur sjálft sett þeim með lögum,“ segir ríkisendur-
skoðandi.
Þetta er alveg laukrétt hjá Sveini Arasyni. Lögin um fjár-
reiður stjórnmálaflokka voru samþykkt með öllum greiddum
atkvæðum á Alþingi, af þingmönnum allra flokka sem þá áttu
þar sæti. Í þeim eru svipuð ákvæði og í lögunum um ársreikn-
inga, um að lagðar skuli fésektir á þá sem uppfylla ekki skilyrði
þeirra. Þingmenn eru formenn flestra flokkanna og bera ábyrgð
á starfsemi þeirra. Af hverju ætli þeim þyki svona erfitt að fara
eftir lögum sem þeir settu sjálfir?
Auðvitað hefur ekki staðið á afsökunum og útskýringum þegar
spurt hefur verið af hverju flokkar skili ekki ársreikningum á
réttum tíma. Annir, handvömm, erfitt að safna saman upp lýs-
ingunum. Þetta eru sömu afsakanirnar og koma frá fyrirtækjum
sem einhverra hluta vegna lenda í fréttum fyrir að skila ekki
reikningum.
Grundvallarspurningin er auðvitað þessi: Hvernig í ósköp-
unum geta alþingismenn ætlazt til þess að aðrir fari eftir lögum
sem Alþingi setur ef þeir treysta sér ekki til þess sjálfir? Stjórn-
málaflokkarnir þurfa að hysja upp um sig og koma þessum
málum í lag.
Fyrirtæki og flokkar trassa að
skila ársreikningum á réttum tíma:
Vondar fyrir-
myndir á Alþingi
Ungmenni sem koma úr me›fer›
flurfa öfluga endurhæfingu og
virknifljálfun svo flau nái sem fyrst
a› fóta sig í samfélaginu
ÁLFASALAN 2012
Létt skotið
„Yfirleitt hafa stofnanir tekið vel í
ábendingar Ríkisendurskoðunar
um innkaupamál en þó eru undan-
tekningar á því.“ Svo segir í formála
Sveins Arasonar ríkisendurskoðanda
að nýútkominni ársskýrslu stofnunar-
innar. Þarna er Sveinn augljós-
lega að vísa til þess þegar
Haraldur Johannessen ríkis-
lögreglustjóri brást hinn allra
versti við gagnrýni Sveins á
viðskipti lögreglunnar við
fyrirtæki starfsmanna
sinna í fyrra. Sveinn er
hófstilltur embættis-
maður og skotið ber
þess merki.
Áreiti
Síðar í sama formála segir: „Vera
má að einhverjum ráðuneytum
finnist nóg um og að áreiti af hendi
stofnunarinnar sé of mikið.“ Þetta er
líka yfirmáta kurteisleg gagnrýni á við-
brögð stjórnsýslunnar við sjálfsagðri
eftirgrennslan og aðfinnslum aðhalds-
stofnunar á borð við Ríkisendur-
skoðun. Það væri gaman að vita
hvaða ráðuneyti hafa kvartað yfir
slíku „áreiti“.
Jörð til sölu
Ögmundur Jónas-
son er ekki par
hrifinn af því að
íslensk stjórnvöld
ætli að hleypa kínverska auðmann-
inum Huang Nubo upp á Grímsstaði
á Fjöllum. Það hefur verið guði og
mönnum ljóst um nokkurt skeið. Á
vefsíðu sinni lýsir hann því að jörðin
liggi að „viðkvæmum og afar verð-
mætum ferðamannastöðum“, sem er
ekki ástæða til að efast um, og veltir
fyrir sér hvernig Ísland verði „eftir
að auðkýfingar hafa keypt það allt
upp?“ Ögmundur hrekkur örugg-
lega í kút þegar hann áttar sig á
því að ríkið býður nú til sölu
hluta jarðarinnar Hólssels,
sem gæti þess vegna fallið
evrópskum auðkýfingum í
skaut. Hólssel er einmitt
næsta jörð við Grímsstaði.
stigur@frettabladid.is