Fréttablaðið - 19.05.2012, Qupperneq 78

19. maí 2012 LAUGARDAGUR42
Á þessum degi fyrir réttum 115 árum, hinn 19. maí árið 1897, var rithöf-undurinn Oscar Wilde látinn laus úr fangelsi eftir að hafa afplánað
tveggja ára dóm vegna kynhneigðar sinnar, en hann var fundinn sekur um
kynvillu.
Wilde er einn best þekkti
rithöfundur allra tíma og er
enn vísað til margra hnyttinna
tilsvara hans í ræðu og riti.
Hann fæddist á Írlandi, en
flutti til Englands þar sem
hann nam við Oxfordháskóla
og útskrifaðist með láði árið
1878. Eftir það varð hann
að rísandi stjörnu í lista- og
félagslífi Lundúna.
Wilde gekk að eiga Con-
stance Lloyd árið 1884 og átti
með henni tvo syni, en hóf upp
úr því að leggja lag sitt við
karlmenn.
Það var svo árið 1891 sem
hann hitti ungan aðalsmann,
Alfred Douglas að nafni, sem
átti eftir að reynast örlaga-
valdur í lífi hans.
Þeir áttu í stormasömu
sambandi um nokkurra ára
skeið. Heimildir herma þó að
Douglas, sem var jafnan kallaður Bosie, hafi notað Wilde, bæði til að hafa
af honum peninga og ekki síður til að skaprauna föður sínum, markgreif-
anum af Queensberry. Hann gat ekki liðið samkynhneigð sonar síns og
var æfur yfir sambandinu við Wilde.
Í reiði sinni, snemma árs 1895, skyldi Queensberry eftir orðsendingu
fyrir allra augum í klúbbi Wildes. Þar var rithöfundurinn vændur um kyn-
villu, sem var ólögmæt á þeim tíma.
Að áeggjan Alfreds höfðaði Wilde mál á hendur markgreifanum vegna
ærumeiðinga. Það dómsmál reyndist afdrifaríkt þar eð sönnunargögn og
vitni sem Queensberry lagði fram renndu stoðum undir ásakanir hans.
Málið var því látið niður falla, en Wilde aftur á móti ákærður fyrir kyn-
villu og ósæmilega hegðun.
Dómsmálið vakti gríðarlega athygli þar sem Wilde var frægur maður
og fylgdist almenningur spenntur með framvindunni.
Þrátt fyrir þróttmikla vörn var Wilde sakfelldur og dæmdur til tveggja
ára erfiðisvinnu í fangelsi.
Eftir afplánun hélt Wilde til Parísar þar sem hann lést þremur árum
síðar úr heilahimnubólgu.
Goðsögnin á bak við Wilde lifir hins vegar enn góðu lífi og leikritin hans
eru sýnd um heim allan.
Alfred Douglas lést árið 1945. - þj
Heimildir: History.com, Brittanica og Wikipedia.
Krossgáta
Lárétt
1. Gutta gerir gengin, sbr.
hátíðleg loforðin (16)
9. Feimin eru furðuleg undur (13)
11. Læt jarðlag á fóninn (6)
12. Haf merkja sviðið fyrir pótintátapartinn
á þingi (15)
14. Blíð unum með blíðum (9)
15. Skola skúrana (10)
20. Hægfara bakkasnúður hefur
enga skel (13)
21. Loft festi grisju (8)
23. Auðgast á vafasömu jurtabjástri (11)
24. Sóðar og sveppir og frenjuflókar (9)
26. Jurtahnyðja var í brennivíninu en
læknar núna (9)
27. Aðeins óvissir þurfa að fara þessar
brautir (9)
28. Rukkar fyrir viðlag (4)
30. Snjókoma mun komast (5)
31. Er Vala til heimilis handan
steinveggs? (10)
33. Dollujurt er orðskrípi (7)
34. Daunsætur dragi lykt að vitum (7)
35. Sílasigti; hin óljósu veiðisvæði (8)
36. Jóðlaði söng (7)
37. Fljót birta í fyrndinni (6)
Lóðrétt
1. Ræflarölt gegn nauðgurum (11)
2. Samanlagt mun ræktun trjáa steypa
brennihjall (13)
3. Fjöldi bylti (10)
4. Verslunarfílingur , segir kúnni (8)
5. Leita hjartarins í klóm krapans (7)
6. Sker tvisvar og skýri það ýmist svona
eða hinsegin (7)
7. Bauna út rugli um beljubæli (7)
8. Stór spillti víti frá þessum gaur (7)
10. Seinagangur þýður og lipur
á hægu skeiði (9)
13. Sýður ekki sjó (5)
16. Hallarborgin og borgarvígið (13)
17. Portvitund um bylgjustýrða tækni (8)
18. Síðvaxin dafnar hægt (12)
19. Fær nýgræðingur náttað er
þið færist nær? (7)
20. Skil beygja hugleysi (8)
22. Suðar vegna vandræða (6)
23. Söngsveitin sívælandi (10)
25. Próblem pirrar þau sem tala rétt (8)
26. Jarðneskar leifar jóa gleðja fugla (8)
27. Roluþvottur og reykræsting (7)
29. Flest hafa ekki hugmynd um bjána (6)
31. Kanadískur bær stendur af sér Ragnarök (5)
32. Finn einhverjar fyrir haustið (5)
Vegleg verðlaun
Lausnarorð
Ef bókstöfunum í skyggðu reitunum er raðað rétt saman birtist vinsælt
tómstundagaman. Sendið lausnarorðið í síðasta lagi 23. maí næstkomandi á
krossgata@frettabladid.is merkt „19. maí“.
Lausnarorð síðustu viku var
Vikulega er dregið er úr
innsendum lausnarorðum
og fær vinningshafi eintak af
bókunum Karitas án titils og
Óreiða á striga frá Forlaginu.
Vinningshafi síðustu viku
var Ingveldur Sverrisdóttir,
Akranesi.
L E I G J A N D I N N
1 2 3 4 5 6 7 8
9 10
11
12 13
14 15 16 17 18 19
20
21 22
23
24
25 26
27
28 29
30 31 32
33 34
35
36 37
H Á L F D Á N I A D H Ö R G U L L
E L S L O F G J Ö R Ð A A
L Á L A N D L R Ú Á U N N I N N
G G Í S G R E I P E G D
R Ó M A N S I K M F Á L A N A
Í R K R Ó A T A R N I R N K
M A B N N Ð A Þ D Ú
A N D B L Æ R I N N U S K I L V I T
Ó R T J A Ð R A K A N A A
V A S A D I S K Ó O R G Ö N I N
T G F L Á G K Ú R A R A T A
L Ú Ð U F L A K A O T E T
N R Á S E N D U R U N N A R
M K S K Á N A R T R D L
I R A L Ó H E I L A R
S K A P A R A N A Þ R Í R I T E E
K M U T I R K K
U M B E Ð I N N V I S K U S T Y K K I
N Ú U T L E S
N A Ð U R V A L D I A R K A R B R O T
Í FANGELSI FYRIR SAMKYNHNEIGÐ Oscar Wilde
slapp úr fangelsi á þessum degi árið 1897.
Í ÞÁ TÍÐ: Árið 1897
Skáldjöfurinn Wilde látinn
laus eftir tveggja ára fangavist
Hinn annálaði rithöfundur Oscar Wilde losnaði úr fangelsi tveimur árum
eftir að hann var fundinn sekur um kynvillu.
Miðasala | 568 8000 | borgarleikhus.is
Gói og Baunagrasið
Leikhúsglaðningur fyrir alla fjölskylduna!
Fréttatíminn Morgunblaðið
SÍÐUSTU
SÝNINGAR!
Sun 20/5 kl. 13:00 UPPSELT
Sun 20/5 kl. 14:30 Örfá sæti