Fréttablaðið - 13.06.2012, Qupperneq 2

13. júní 2012 MIÐVIKUDAGUR2
SPURNING DAGSINS
BIÐIN ER Á ENDA!
HUNGURLEIKARNIR H FRAMALDA Á
INNBUNDIN
KILJA
www.forlagid.i s – alvör u bókaverslun á net inu
Bjartur Týr, fóruð þið í
sauðburð?
„Nei, láttu nú ekki eins og sauður!“
Bjartur Týr Ólafsson og Ármann Ægisson
björguðu lambi úr sjálfheldu í Kaplagjótu
í Herjólfsdal í Vestmannaeyjum.
ÖRYGGISMÁL Ísland fær góða
einkunn í nýrri rannsókn um
slysavarnir barna sem kynnt var
samtímis í 31 landi vítt og breitt
um Evrópu í gær. Ísland fær hálfu
stigi minna en Finnland og er í
öðru sæti þátttökulandanna.
Einkunnagjöfin byggist á
frammistöðu stjórnvalda í slysa-
vörnum barna, fé til reksturs verk-
efnis og hvort virkur stýrihópur sé
til staðar.
Herdís Storgaard leiddi verk-
efnið á Íslandi sem nefnist
Árvekni og miðar að því að bæta
öryggi í umhverfi barna. Verk-
efnið hefur verið starfrækt síðan
árið 1991. Síðan þá hefur banaslys-
um á börnum fækkað um 65 pró-
sent og öðrum slysum um helming.
Lagaumhverfi á Íslandi er varð-
ar slysavarnir barna hefur batn-
að mjög síðan verkefnið var sett
á laggirnar. Þó fær umgjörð um
slysavarnir barna lægri einkunn
en í fyrri niðurstöðum. Þar er því
um að kenna að fjárveitingar til
málaflokksins hafa dregist saman
í kjölfar efnahagshrunsins.
Íslensku gögnin í rannsókninni
eru frá 2009. Það ár voru 16 pró-
sent allra dauðsfalla barna og ung-
menna af völdum slysa.
Bent er á í niðurstöðum rann-
sóknarinnar að þegar litið er á
ástæður banaslysa vega umferð-
arslys þyngst, sérstaklega í ald-
urshópnum 15 til 19 ára. Einn-
ig kemur fram að sjálfsvíg vega
þyngst í sama aldurshópi þegar
litið er á dauðsföll vegna ásetn-
ings.
Öryggisumhverfi barna á
Íslandi mælist betra hér á landi
en meðaltal allra landanna sem
könnuð voru. Gögnin benda því
til þess að ráðlagður öryggisbún-
aður, eins og barnabílstólar, hjól-
reiðahjálmar og reykskynjarar,
sé aðgengilegur öllum fæddum
börnum hér á viðráðanlegu verði.
Þó eru björgunarvesti undanskilin
en íslensk börn eiga minni mögu-
leika á að komast yfir slíkt en jafn-
aldrar þeirra í Evrópu.
Herdís sagði að til að bæta stöðu
Íslands enn frekar þyrfti að skapa
betri umræðu í samfélaginu um
slysavarnir. Þá lagði hún áherslu
á að henni þætti mikilvægt að allar
slysavarnir á vegum stjórnvalda
væru undir sama þaki og þær yrðu
samþættar að einhverju marki.
Verkefnið miðlar forvörn-
um sínum til foreldra ungbarna.
Til þess hefur verið komið upp
kennslurými í Slysahúsi þar sem
foreldrum gefst tækifæri til að
kynna sér helstu forvarnaúrræði
á heimilum.
Kynjahlutföll foreldra sem
sækja kynningar í Slysahúsi hafa
orðið jafnari á þeim tuttugu árum
sem þjónustan hefur verið starf-
rækt. Árið 1991 voru feður aðeins
tvö prósent þeirra sem sóttu nám-
skeiðin. Í dag er hlutfallið jafnt
milli mæðra og feðra.
birgirh@frettabladid.is
Banaslysum barna
hefur snarfækkað
Ísland fær næstbestu einkunn í rannsókn á slysavörnum barna í Evrópu. Finn-
land skorar hæst. Umferðarslys er helsta ástæða dauðsfalla vegna slysa ung-
menna á Íslandi. Banaslysum barna hefur fækkað um 65 prósent síðan 1991.
NIÐURSTÖÐURNAR KYNNTAR Öll börn á Íslandi eiga möguleika á ráðlögðum öryggis-
búnaði, svo sem barnabílstól. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
RÚSSLAND, AP Tugir þúsunda mótmælenda komu
saman í Moskvu í gær til að mótmæla Vladimír
Pútín Rússlandsforseta. Daginn áður hafði lög-
reglan gert húsleit hjá tíu leiðtogum stjórnar-
andstöðunnar og þeim var gert að mæta til yfir-
heyrslu á sama tíma og mótmælin í gær voru
áformuð.
Mótmælin í gær voru þau fyrstu gegn Pútín
síðan hann var vígður í forsetaembættið í maí.
Mótmælagöngur voru haldnar í vetur og voru
þær umbornar af stjórnvöldum. Nú hefur Pútín
hins vegar tekið mun harðari afstöðu gegn slíkum
mótmælum og skrifaði til að mynda undir lög í
síðustu viku sem leggja mjög háar sektir á þá sem
mótmæla án leyfis. Sektirnar eru nú 150 sinnum
hærri en áður og jafnast nánast á við meðalárs-
laun í Rússlandi.
Stjórnarandstæðingar segja að um 120 þúsund
manns hafi komið saman í Moskvu í gær en lög-
regla sagði það hafa verið 20 þúsund manns. Leið-
togar og framámenn í stjórnarandstöðunni mættu
til yfirheyrslu hjá lögreglunni klukkustund áður
en mótmælin hófust en nokkrir hunsuðu yfir-
heyrslurnar þar til mótmælunum var lokið. - þeb
Stjórnarandstæðingar í Rússlandi létu aðgerðir lögreglu ekki á sig fá:
Tugþúsundir mótmæltu Pútín
MÓTMÆLT Í MOSKVU Tugþúsundir söfnuðust saman í miðborg
Moskvu í gær til að mótmæla. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
MENNTAMÁL Umsóknum um nám
í Háskóla Íslands fjölgar um 300
milli ára. Háskólanum bárust um
9.500 umsóknir um bæði grunn- og
framhaldsnám sem er metaðsókn.
Ef horft er til ársins 2009 hefur
umsóknum fjölgað um heil fjöru-
tíu prósent. Umsóknir um fram-
haldsnám hafa aldrei verið fleiri
frá upphafi.
Umsóknum fjölgaði í öllum deild-
um Háskólans nema á hugvísinda-
sviði. Sú deild óx um 40 prósent í
fyrra en þar fækkar umsóknum
um rúm átta prósent í ár.
Í tilkynningu frá háskólanum
segir að í umsóknarhóp um grunn-
nám séu afar lofandi og hæfileika-
ríkir nemendur. Meðal þeirra
séu flestir dúxar og semídúxar
stærstu framhaldsskóla landsins.
Háskóli Íslands hefur vaxið
gríðarlega síðustu ár með samein-
ingu við Kennaraháskóla Íslands
árið 2008 og um 20 prósent við inn-
töku nýnema árið 2009. Nemend-
um fjölgaði enn árin 2010 og 2011.
Áfram fjölgar nemendum skólans
miðað við umsóknirnar í ár.
- bþh
Dúxar og semídúxar stærstu framhaldsskóla landsins sækja um háskólanám:
Metaðsókn er í Háskóla Íslands
ANNAÐ METÁR Umsóknamet var sett
í fyrra en það hefur verið slegið með
öllum 9.500 umsóknunum sem bárust
skólanum í ár. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
ALÞINGI Lög sem eiga að tryggja
einstaklingum með kynáttunar-
vanda, transfólki, jafna stöðu
fyrir lögum á við aðra voru sam-
þykkt á Alþingi á mánudag.
Með kynáttunarvanda er átt
við það að upplifa frá unga aldri
að hafa fæðst í röngu kyni og
óska eftir að tilheyra því rétta.
Samkvæmt lögunum verður
stofnað teymi sérfræðinga á
Landspítalanum sem sér um
greiningu og að finna viðeigandi
meðferð, til dæmis kynleiðrétt-
ingu. - kóp
Alþingi samþykkir frumvarp:
Réttur trans-
fólks tryggður
ALÞINGI Alþingi hefur samþykkt
breytingar á almennum hegning-
arlögum til að efla varnir gegn
kynferðis legri
misnotkun
barna.
Ögmundur
Jónas son
innanríkis-
ráðherra lagði
fram frumvarp
þess efnis.
Fyrningar-
frestur brota
sem lúta
að vændi og þátttöku barna í
nektarsýningum og mansalsbrot
gegn börnum hefst ekki fyrr
en við 18 ára aldur, eftir laga-
breytinguna. Þá er barngerving,
þegar einstaklingar yfir 18 ára
aldri eru sýndir á kynferðisleg-
an eða klámfenginn hátt í hlut-
verki barns, gerð ólögleg. Þá er
refsivert að mæla sér mót við
barn um netið, eða á annan hátt,
í kynferðislegum tilgangi. - kóp
Barngerving gerð refsiverð:
Fyrning hefst
við 18 ára aldur
ÖGMUNDUR
JÓNASSON
HAFNARFJÖRÐUR Bæjaryfirvöld í
Hafnarfirði hafa tekið upp nýjar
reglur um samskipti leik- og
grunnskóla í bænum við trúfélög.
Nýjar viðmiðunarreglur voru
samþykktar á mánudag og þar
segir meðal annars að trúar-
og lífsskoðunarfélög skuli ekki
stunda starfsemi sína innan
veggja skólanna á skólatíma.
Reglunum svipar mjög til þeirra
sem mannréttindaráð Reykja-
víkurborgar samþykkti fyrr í
ár varðandi sama mál. Félögin
mega þó koma á skólatíma og
fræða börnin um starfsemi sína,
sé þeim boðið af kennurum eða
skólayfirvöldum. - sv
Grunnskólar í Hafnarfirði:
Breyttar reglur
um trúfélög
FORSETAKJÖR Alþjóðasetur hefur
boðað forsetaframbjóðendurna
sex til ráðstefnu í dag með það að
markmiði að efla þátttöku inn-
flytjenda í stjórnmálum á Íslandi.
Frambjóðendurnir flytja tíu
mínútna erindi hver á íslensku,
en níu túlkar taka að sér að þýða
erindin yfir á arabísku, ensku,
litháísku, portúgölsku, pólsku,
rússnesku, tagalog, taílensku og
víetnömsku.
Að því loknu verða spurningar
úr sal þýddar á íslensku. Ráðstefn-
an verður í Félagsmiðstöðinni á
Aflagranda 40 milli klukkan 17 til
19 í dag. - sv
Forsetaframbjóðendur funda:
Ræður þýddar
á níu tungumál
ÍSLAND Ísland er friðsælasta land
í heimi samkvæmt úttekt Global
Peace Index sem birt var í gær.
Þetta er annað árið í röð sem
Ísland trónir á toppi þessa lista
og í þriðja skiptið á fimm árum.
Úttektin tekur til ýmissa þátta
sem bornir eru saman í 158 ríkj-
um, meðal annars tíðni morða
og ofbeldisglæpa sem og fjölda í
fangelsum og vopnaeign.
Danmörk og Nýja-Sjáland eru
jöfn í öðru sæti, nokkru á eftir
Íslandi, Kanada er í fjórða sæti
og Japan í því fimmta.
Sómalía er neðst á listanum
eins og síðasta ár. - þj
Úttekt Global Peace Index:
Hvergi friðsælla
en hér á Íslandi
FRIÐUR OG RÓ Mannlífið á Íslandi er
jafnan friðsælt. Ísland mælist einmitt
friðsælasta land í heimi.