Fréttablaðið - 13.06.2012, Síða 17

MIÐVIKUDAGUR 13. júní 2012 17
Óumdeilanlegt er að hinar umhverfisvænu, íslensku orku-
lindir, vatnsafl og jarðhiti, munu
áfram skapa íslenskri þjóð veruleg
verðmæti, ef hún ber gæfu til að
nýta sér þær til aukinna hagsbóta.
Vatnsaflið er í reynd varanlegt og
jafnvel óþrjótandi í þeim skilningi
að meðan úrkoma fellur á landið í
þeim mæli sem verið hefur síðustu
aldirnar munu árnar flytja hana til
sjávar og á leiðinni knýja aflstöðv-
arnar með því afli sem rennslið og
fallið í ánum skapar.
Um jarðhitaorkuna gildir hins
vegar að takmörk eru fyrir því
hve mikið má taka úr jarðhita-
geyminum án þess að draga úr
orkuframleiðslunni. Sé þess gætt
að ganga ekki of mikið á orkumagn
geymisins er auðvelt að tryggja
jafna orkuvinnslu til lengri tíma.
Orkulindirnar eru því í eðli sínu
endurnýjanlegar og varanlegar.
Ástæðulaust er því að fara sér
hægt í byggingu orkuvera af þeirri
ástæðu að orkulindirnar þrjóti.
Augljóst er hins vegar að orku-
ver verða ekki byggð nema mark-
aður sé fyrir hendi og að orkuverð
sé ásættanlegt, en svo mun vænt-
anlega verða um nánustu framtíð
vegna fyrirsjáanlegs orkuskorts á
heimsvísu.
Vönduð vinna hefur verið lögð í
að skilgreina orkukosti landsins í
Rammaáætlun. Niðurstöður áætl-
unarinnar gefa sterklega til kynna
að hagkvæmt verði að nýta marga
ónýtta orkukosti þjóðinni til hag-
sældar um ókomin ár. En samstöðu
skortir um skynsamlega orkunýt-
ingarstefnu. Tillaga hefur verið
gerð um flokkun virkjanakosta í
nýtingar-, bið- og verndunarflokka,
en um þá tillögu er ekki víðtæk
samstaða. Flokkun er umdeild, en
ráð er fyrir því gert að hún verði
endurskoðuð reglulega. Mikilvægt
er augljóslega að þjóðarsamstaða
náist og væri æskilegt að þjóð-
in tæki þátt í stefnumótun fyrir
framtíðarnýtingu orkulindanna.
Láti ekki stjórnmálamönnum og
hagsmunahópum það einum eftir.
En til þess að þjóðin geti tekið mál-
efnalega afstöðu í þessu máli þarf
að upplýsa hana um kosti og galla
orkunýtingarinnar.
Óumdeilanlegt er einnig að orku-
lindir Íslands eru, ásamt fiskinum
í sjónum og mannauðnum, mikil-
vægustu auðlindir þjóðarinnar.
Með skynsamlegri nýtingu orku-
lindanna mun velsæld í landinu
vafalítið aukast umtalsvert, en án
aukinnar orkunýtingar er líklegt
að dragi úr efnahagslegri þróun.
Skynsamlegt væri því að Íslend-
ingar kynntu sér þróun orkumála
í Evrópu, þar sem stór hluti orku-
framleiðslu byggir enn á meng-
andi jarðefnaeldsneyti og kjarn-
orku. Mikil áhersla er því lögð á að
auka hlut hreinnar orku og draga
eftir föngum úr notkun mengandi
orkugjafa og í reynd er ekkert til
sparað. Fyrir hreina orku greiða
Evrópubúar verulega hærra orku-
verð en fyrir jarðefnaorku. Mikl-
ir möguleikar eru því þarna fyrir
þá sem framleitt geta hreina orku,
eins og t.d. Norðmenn og Íslend-
inga.
Norðmenn hafa þegar gert sér
grein fyrir að gífurlegir hags-
munir felast í því að tengjast evr-
ópska orkunetinu í þeim tilgangi
að selja þar hreina vatnsorku frá
orkuverum sínum. Þeir hafa þegar
lagt 700 MW sækapal frá Noregi
til Hollands, sem gefur þeim mikl-
ar tekjur. Þeir vinna einnig mark-
visst að því að endurbæta virkjanir
sínar og byggja dæluvirkjanir sem
nýta næturrafmagn til að dæla
vatni upp í miðlanir í þeim tilgangi
að framleiða rafmagn að degi til
sem þeir selja svo inn á orkunet
Evrópu á mjög háu verði þegar
þörfin þar er í hámarki.
Full ástæða er því fyrir Íslend-
inga að fylgjast með því sem Norð-
menn eru að gera og feta í fótspor
þeirra þegar okkur best hentar.
Þessi möguleiki er talinn raun-
hæfur í dag og verður næstu ára-
tugina. Rétt er því fyrir okkur að
skoða þennan möguleika vandlega
og grípa tækifærið þegar og meðan
það gefst. Geta má þess að Lands-
virkjun metur tengingu orkukerfis
Íslands við orkukerfi Evrópu sem
líklega einstakt viðskiptatæki-
færi. Verulegar líkur eru því á að
þessi orkunýting/sala geti orðið
ein af stoðum efnahagslífs Íslands
í náinni framtíð. Forsenda hag-
stæðrar orkusölu af þessu tagi er
að þjóðarsamstaða náist um nýt-
ingu orkulindanna, en í því máli
virðist þjóðin klofin. Hluti hennar
virðist eindregið þeirrar skoðunar
að nýta beri a.m.k. nokkurn hluta
þeirra orkukosta sem skilgreindir
eru í Rammaáætlun. Annar hópur
vill lágmarka virkjunarfram-
kvæmdir, þannig að sem minnst
verði hróflað við náttúrunni. Þetta
virðast ósættanleg sjónarmið. Því
verður þó ekki trúað að ekki náist
ásættanlegt samkomulag þegar
menn bera saman hina miklu þjóð-
hagslegu hagsmuni og umhverfis-
leg áhrif virkjanaframkvæmda.
Mikið er hér í húfi, því verðmæti
þau sem felast í skynsamlegri nýt-
ingu orkulindanna eru forsenda
uppbyggingar efnahagslífsins. Þá
kröfu verður því að gera til við-
komandi stjórnvalds/stjórnvalda
að þjóðin verði upplýst og fái að
segja álit sitt áður en óafturkræf-
ar ákvarðanir verða teknar í orku-
málum.
Íslenskar orkulindir – lauslegt stöðumat
Orkumál
Svavar
Jónatansson
verkfræðingur
Norðmenn hafa þegar gert sér grein
fyrir að gífurlegir hagsmunir felast í því
að tengjast evrópska orkunetinu í þeim
tilgangi að selja þar hreina vatnsorku frá orkuverum
sínum.
islandsbanki.is | Sími 440 4000
Við bjóðum
góða þjónustu
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
5
2
7
9
Við bjóðum
á opinn fund
Íslandsbanki og VÍB bjóða til opins fundar í Norðurljósasal
Hörpu, fimmtudaginn 14. júní, kl. 11.45-13.00.
Kynnt verður ný þjóðhagsspá Greiningar Íslandsbanka auk þess
sem sérfræðingar Íslandsbanka og VÍB fjalla um áhrif óverðtryggðra
og verðtryggðra vaxta á húsnæðislán og sparnað landsmanna.
Að loknum framsögum verða pallborðsumræður.
Fundarstjóri: Hildur Kristmundsdóttir, útibússtjóri hjá Íslandsbanka
Boðið verður upp á léttan hádegisverð.
Fundurinn verður í beinni útsendingu á www.islandsbanki.is
og www.vib.is.
Skráning fer fram á vef Íslandsbanka, www.islandsbanki.is.
Opið er fyrir skráningu á meðan húsrúm leyfir.
Óverðtryggt eða verðtryggt? Dagskrá:
1. Vöxtur í viðjum hafta – Ný þjóðhagsspá Greiningar
Íslandsbanka. Hvernig munu vextir, verðbólga
og hagvöxtur þróast næstu árin? Hvað með gengi
krónunnar, kaupmátt launa og húsnæðisverð?
Hvernig þróast fjárhagsleg staða fyrirtækja og heimila?
Ingólfur Bender, forstöðumaður Greiningar
Íslandsbanka

2. Húsnæðislán, hvað stendur til boða? – Á ég að taka
verðtryggt eða óverðtryggt lán? Er hægt að minnka
sveiflur í greiðslubyrði óverðtryggðra lána?
Jón Finnbogason, aðstoðarframkvæmdastjóri
viðskiptabankasviðs Íslandsbanka

3. Tekur því að spara óverðtryggt? – Ávöxtun fjármuna
í verðbólgu.
Björn Berg Gunnarsson, fræðslustjóri VÍB
Ingólfur Bender Björn Berg Gunnarsson Hildur Kristmundsdóttir Jón Finnbogason