Fréttatíminn - 13.07.2012, Blaðsíða 25

ÍS
L
E
N
SK
A
S
IA
.IS
M
S
A
5
98
49
0
6/
12
100% HÁGÆÐA PRÓTEIN
HLEÐSLUSKYR ER HOLL NÆRING. ÞAÐ HENTAR
VEL Í BOOST-DRYKKI EÐA SEM MÁLTÍÐ OG ER
RÍKT AF MYSUPRÓTEINUM. SMAKKAÐU ÞAÐ
HREINT EÐA BRAGÐBÆTT.
NÝTT
Ríkt af
mysupróteinum
Lífið er æfing - taktu á því
„Ljósmæður hafa til að mynda vak-
andi auga yfir mæðrum sem koma í
mæðraskoðun í því skyni að greina
strax ef vandamál eru í fjölskyld-
unni svo hægt sé að veita nauðsyn-
legan stuðning þannig að foreldr-
arnir geti haldið börnum sínum. En
mín sýn á þetta er ef til vill meira á
faglegu nótunum, meira klínísk ef
svo má að orði komast: þetta gengur
ekki! Hvers vegna á barnið að þurfa
að ganga í gegnum það að látið sé á
það reyna hvort það gangi að hafa
barnið heima, sérstaklega í þeim
tilfellum þar sem það er ljóst að það
mun ekki ganga? Það er svo full-
komlega óásættanlegt að ungbarn
þurfi að verða fyrir alls kyns hörm-
ungum sem eru svo hræðilegar að
það er næstum ekki hægt að tala
um þær,“ segir hún.
Nýtilkominn talsmaður barna
Aaja Chemnitz Larsen er talsmaður
barna. Stofnun hennar, Mio, er ný
og tók til starfa þann 1. apríl síðast-
liðinn. Eitt af því sem hún mun berj-
ast fyrir er að gripið verði fyrr inn
í málefni barna sem þess þurfa. Til
þess þarf að fjölga félagsráðgjöfum
og mun Mio leggja það til að settar
verði reglur um hámarksmálafjölda
á hvern fé-
lagsráðgjafa
svo hægt sé
að tryggja
að hann ein-
faldlega ráði
við að sinna
þeim málum
sem eru á
hans borði.
„ E i ns og
er eru þeir
með allt of
mörg mál
sem veldur því að þeim er ef til vill
ekki sinnt nægilega vel og það tekur
of langan tíma til að bregðast við
þeim málum sem koma upp. Félags-
þjónustu sveitarfélagsins er ef til vill
kunnugt um mál sem nauðsynlegt
er að bregðast við en vegna mikils
málafjölda félagsráðgjafanna er
ekki hægt að veita barninu þá hjálp
sem það þarf fyrr en miklu seinna
en æskilegt væri,“ bendir Aaja á.
„Reynsla okkar og rannsóknir
sýna að ósjaldan er þörf á að taka
börn af heimilum sínum strax við
fæðingu. Flest börn fara hins veg-
ar á fósturheimili á aldrinum 5-10
ára þannig að oft eru börn búin að
þurfa að upplifa hluti í fimm til tíu
ár áður en þau eru tekin burt úr
þeim aðstæðum. Hitt vandamálið
er að þegar þau eru loksins tekin af
foreldrum sínum er miklu erfiðara
fyrir þau að lifa eðlilegu lífi því þau
eru búin að þurfa að þola svo margt
og eru í raun orðin svo sködduð,“
segir Aaja.
Hún bendir á að hvorki sé nægi-
legt framboð af fósturfjölskyldum
né vistheimilum til þess að sinna
þeirri þörf sem er í dag. „Það kemur
einnig niður á gæðunum á þjónust-
unni sem börnin fá þegar þau eru
komin á stofnun eða til fósturfjöl-
skyldu. Í stað þess að geta valið
saman börn og úrræði eftir þörfum
neyðumst við til þess að taka næsta
pláss sem býðst,“ segir hún.
Götubörn sem sjá um sig sjálf
Fie Hansen segir að dæmi séu um
að börnin í Nuuk hafi verið þátt-
takendur í götugengjum og nánast
lifað sem götubörn. „Þau koma úr
fjölskyldum þar sem þau hafa ekk-
ert að spila úr. Ég trúi því ekki að
neinir foreldrar séu vondir eða vilji
börnunum sínum illt. Ég held að
allir foreldrar vilji börnum sínum
allt það besta. Þau ráða einfaldlega
ekki við það og berjast dag frá degi
til að fá hlutina til að hanga saman.
Oftar en ekki er um áfengismis-
notkun að ræða. Foreldrar eru ekki
endilega í ástandi til að fylgjast með
því hvað mörg börn eru farin í hátt-
inn, hvort það eru þrjú af fimm eða
kannski átta því það eru þrjú börn
til viðbótar á heimilinu án þess að
nokkur skipti sér af því. Fjölskyld-
an verður svona fljótandi. Mörkin
þurrkast út. Eldri systkini hugsa
um þau yngri og svo framvegis,“
segir Fie.
„Ég hef heyrt frásagnir barna
sem eru svo hryllilegar að það er
í raun ekki hægt að meðtaka þær.
Börn hafa sagt frá því að þau hafi
þurft að horfa upp á mömmu sína
drepa pabba sinn og frá hryllilegri
kynferðislegri misnotkun. Ég varð
mjög snortin eitt skipti þegar stúlka
hér sagði frá því að allt hefði farið
í loft upp á heimilinu í fylliríi og
slagsmálum. Hún tók litlu systur
sína og þær klifruðu niður í grunn-
inn undir húsinu eins og er svo oft
er að finna í húsum hér í Grænlandi,
þetta eru ekki venjulegir kjallarar
heldur húsgrunnar sem hægt er að
komast inn í og stundum eru notaðir
sem kaldar geymslur. Stúlkan lýsti
því hvernig hún þrýsti systur sinni
upp að líkama sínum til þess að
halda á henni hita. Þetta var lýsing
á aðstæðum sem ég gat ekki ímynd-
að mér. Oft á tíðum eru frásagnir
barnanna hér svo langt frá því lífi
sem ég þekki að ég bara get ekki
gert mér það í hugarlund hvernig
það er að vera hluti af fjölskyldu þar
sem svona hlutir gerast.
Það er mikið um sjálfsvíg og slys
eru tíð í fjölskyldum þessara barna.
Það eru hins vegar ekki endilega
hin einstöku atvik í lífi barnsins sem
skipta máli þegar hér er komið við
sögu heldur hvernig barnið brást
við þeim og hvort það hafi fengið
einhverja hjálp. Mjög mörg þjást af
áfallastreituröskun því það er alltaf
eitthvað að gerast á heimilinu sem
veldur þeim streitu,“ segir Fie.
Að sögn Aaja Chemnitz Larsen
hefur orðið viðurkenning í samfé-
laginu á því að Grænlendingar eigi
við stórt vandamál að stríða gagn-
vart áfengisneyslu. Verkefnið sem
samfélagið stendur frammi fyrir er
hins vegar að bregðast við því. „Við
vitum heilmikið um þessa hluti. Nú
er kominn tími til að gera eitthvað
í þeim! Markmið mitt er að tryggja
að sjónarmið barnsins verði tek-
in með í myndina. Eitt af því sem
skiptir máli í þessu samhengi er að
grípa fljótt inn í. Öryggi barnsins
vegur þyngra en tilraunir til að fá
foreldrana til að hætta að drekka
– svona í fyrstu atlögu. Hins vegar
ber að virða hagsmuni barnsins um
að fá að búa hjá foreldrum sínum.
Það tekur suma foreldra hins vegar
lengri tíma en aðra að komast út úr
neyslu og það er mjög erfitt að ná
til foreldra sem hafa ekki getu til
þess að breyta lífi sínu, eru ef til vill
of langt leiddir. Við erum því mjög
upptekin af næstu kynslóð, hvern-
ig getum við komið í veg fyrir að
næsta kynslóð leiðist á sömu braut,
hvernig getum við brugðist eins
fljótt við og þörf er á?“ spyr Aaja.
„Eitt af því sem ég hef áhyggjur af
er hversu mikið börn þurfa að þola
áður en þau fá hjálp. Þau þurfa að
upplifa ansi mikið áður inni á heim-
ilinu áður en þau fá þá hjálp sem þau
þarfnast,“ segir hún.
Aaja Chemnitz Larsen
úttekt 25 Helgin 13.-15. júlí 2012