Bókbindarinn - 01.03.1956, Qupperneq 33

BÓKBINDARINN
33
Guðm. Gamalíelsson fór að loknu námi til
Khafnar 1895 og vánn þar að bókbandi í 5 ár.
Batt hann og gyllti eftir teikningum, cr hann
sjálfur hafði gert, 5 af þeim bókum, sem „Foren-
ingen for Boshaantlverk“ lét binda til að senda á
Parísarsýninguna 1900, og fékk félagið 1. verðlaun
(Grand Prix). Upp úr þessu fékk Guðmundur
styrk af „Det Klassenske Fideikommiss" til að ferð-
ast um Frakkland og Þýzkaland heilt ár og kynna
sér helztu nýjungar í iðn sinni. Kom hann síðan
heim 1901 og tók við forstöðu bókbandsstofu Isa-
foldar um i)4 ár, en þá sctti hann sjálfur á stofn
bókbandsstofu, og var hún um skeið bczt buin
bókbandstækjum.
I árslok 1906 breytti Guðmundur bókbands-
stofu sinni í hlutafélag, og gerðust starfsmcnn
hennar hluthafar og hófu bókband í Lækjargötu
6, og var það nefnt Félagsbókbandið. Var Guðm.
Gamalíelsson forstjóri þess í 2 ár, en síðar Guð-
björn Guðbrandsson og Ingvar Þorsteinsson. Son-
ur Guðbjarnar er Jens, sem um mörg ár hefur
verið verkstjóri í Félagsbókbandinu. Árið 1918
varð Þorleifur Gunnarsson cinkaeigandi Félags-
bókbandsins og hefur rekið þá bókbandsstofu sína
síðan undir sama nafni. Hann hafði sjálfur lært
þard)
Á bókbandsstofu Guðmundar Gamalíelssonar
lærði Ársæll Árnason, sem verið hefur fjölvísastur
bókbindari hér á landi. Að loknu námi fór hann
utan 02 stundaði framhaldsnám í iðnskóla í
Þýzkalandi. Auk þess vann hann í Sviss, Svíþjóð
og Noregi. Þegar Ársæll kom heim eftir 4 ára
1) Gunnar sonur Þorleifs cr nú cigandi Félags-
bókbandsins. Vcrkstjóri er Heiðar Guðlaugsson.
veru utanlands, setti liann á stofn cigin bókbands-
stofu.
Bókbandsstofa Landsbókasafnsins og Þjóð-
skjalasafnsins var sett á stofn 1908 og var Run-
ólfur Guðjónsson (f. 7. 4. 1877, d. 23. 2. 1942)
forstöðumaður hennar til dauðadags, en síðan
Guðjón sonur hans, er bókband nam af föður
sínum.
Arið 1932 var sett á stofn bókbandsstofa í sam-
bandi við ríkisprcntsmiðjuna Gutenberg. Forstöðu
hennar hefur Guðgcir Jónsson haft síðan, en hann
lærði í Féagsbókbandinu.
Ef litið er yfir íslenzkt bókband frant undir
nuðja 19. öld, vcrður ekki sagt, að íslendingar
hafi náð langt í þeirri iðn. Sjálfstæðrar íslenzkrar
meðfcrðar er hclzt að leita í skrautmyndunum á
spjöldum bókanna og í málmsmíðinu, sem laut að
búnaði þeirra. Bókbandið á dögum Guðbrands bisk-
ups var tiltölulega bezt, en eftir það var fremur aft-
urför en framför. Þess var og engin von, að bókband
næði hcr háu stigi. Aðdrættir allir um hæfileg
tæki og cfni til bókbands voru afar erfiðir, fáir
gátu farið utan tii bókbandsnáms og aðstaðan,
þegar heim kom, hin versta. Við prentsmiðjurnar
hafa auðvitað hclzt venð tæki og cfni, og af því,
sem að framan er sagt, má sjá að bókbandsstofur
prentsmiðjanna hafa að nokkru notað útlent skinn
og að nokkru innlent. í Hrappsey, Lcirárgörðum
og Viðey hafa að líkindum bækur þær, er prentað-
ar voru, oftast aðeins venð settar í kápu cða papp-
band, þó að bókbindarar þar hafi sjálfsagt bundið
eittltvað eftir pöntun. I Klausturpóstinum 1819
er „Gaman og alvara“ auglýst óbundin á 1 rdl.
kúrant, en í bláu pappbindi 12 skildingum mcira,
Félagsbókbandið:
Orðabók Sigfiísar Blömlals.