Prentarinn - 01.04.2005, Blaðsíða 23

Áhrif vinnuaðstæðna á heilsu
kvenna
Mikið var rætt um streitu og
streituvaldandi umhverfi á
vinnustað undir þessum lið.
Tölur frá Evrópusambandinu
sýna að streita kostar fyrirtæki i
Evrópu um 50 milljarða evra á
ári. Erfiðlega hefur gengið að fá
atvinnurekendur til að viðurkenna
það að streita sé sjúkdómur og
þurfi að bregðast við honum sem
slíkum. Rannsóknir hafa m.a.
sýnt ftam á það að langar stöður,
langir vinnudagar og kvíði á
vinnustað hafa leitt til erfiðleika
í meðgöngu kvenna og einnig til
fyrirburafæðinga. Stöðugt áreiti
og pressa á vinnustað getur leitt
til ýmissa geðrænna vandamála,
allt írá mildu þunglyndi og kvíða
upp í síþreytu og algjöra uppgjöf.
Stöðug samkeppni á
vinnumarkaði hefur einnig leitt
af sér aukna pressu og keppni
á milli samstarfsmanna, fólk í
þjónustustörfum verður oft fyrir
miklu áreiti af hendi viðskiptavina
sinna, allt frá orðljótum
kvörtunum, kynferðislegri
áreitni og upp í Iikamsárásir og
þjófnað. Allt veldur þetta kvíða og
óþægindum á vinnustað og getur
haft skaðleg áhrif á heilsu manna
til langtíma litið.
Konur verða mun oftar fýrir
allskonar áreitni á vinnustað
en karlar, kynferðisleg áreitni
er þar mjög áberandi en einnig
sýnir hún sig í öðrum myndum,
s.s. efasemdum um getu
kvenmannsins í starfi og þegar
verst lætur andlegri kúgun og
valdníðslu. Þetta er mjög áberandi
í Austur-Evrópu þar sem mansal
og kúgun kvenna er daglegt
brauð, konur og ungar stúlkur
eru sendar nauðugar í ýmiskonar
störf og sjá sér ekki annað fært
en að taka við þvi sem býðst,
aðeins til að hafa í sig og á, og
ekki þarf að tala um þau tilfelli
þar sem konur eru beinlínis seldar
milli landa í þeim tilgangi einum
að þjóna karlmönnum og vera
misnotaðar.
Annað sem komið var inn á í
sambandi við heilsu kvenna var
sú staðreynd að þungun kvenna
er ekki sjúkdómur og ætti ekki
að flokkast sem slíkur, meðganga
er ekki veikindi og meðganga
og fæðing barns ætti ekki að
hafa nein neikvæð áhrif á stöðu
konunnar í fyrirtækinu. Taka þarf
meira tillit til kvenna i þessum
efhum því ef konur fá ekki
tækifæri til að eiga börnin og sjá
sómasamlega um þau þá fer nú
mannskepnunni fljótt fækkandi,
því þó svo að vísindamönnum
hafi tekist að finna lausn á
ýmsum vanda þá hafa þeir ekki
enn látið karlmann ganga með og
ala bam.
Konur víðast hvar í
Evrópu búa ekki við þann
rétt að geta tekið jafnlangt
fæðingarorlof og hérna á
Islandi. T.d. fannst fulltrúa
Irlands konur í sínu landi
hafa unnið mikinn sigur í
síðustu kjarasamningum
þegar þær fengu það í
gegn að fá að hætta 1 klst
fyrr á daginn eða bæta I
klst við matartíma sinn til
brjóstagjafar ungbarna 0-6
mánaða. Konur þar eiga
ekki rétt á fæðingarorlofi
á launum, heldur geta
tekið 8-12 vikur í
launalaust leyfi eftir
fæðingu en verða svo að
fara aftur til vinnu að þeim
tíma loknum. Þetta gerir það
að verkum að tíðni brjóstagjafar
á Irlandi er sú lægsta í Evrópu
og var það talið nauðsynlegt út
frá manneldissjónarmiðum að
reyna að auka þessa tíðni. Þegar
fulltrúar Norðurlandaþjóðanna
tóku til máls um þessi málefni
var augljóst að fulltrúar hinna
Evrópuþjóðanna litu mjög upp til
okkar í norðri í þessum efnum.
Hvergi í Evrópu er staðið eins vel
við bakið á nýbökuðum foreldrum
og hjá okkur og eiga hinar
þjóðirnar langt i land að ná þeim
stalli sem við erum á.
Síðan var rætt um geisla og .
efni sem eru í kringum okkur
á vinnustaðnum. Margir vinna
með mjög eitruð efni, svo sem
sterk hreinsiefhi og allskonar
leysiefni og vitað er til þess að
geislar frá tölvum geta verið
skaðlegir en ekki hefur verið
skoðað sérstaklega hvaða áhrif
þeir hafa t.d. á ófrískar konur.
Atvinnurekendur eru hvattir til að
kynna sér þær vamir sem I boði
eru gegn geislum og skaðlegum
efnum og augljóst er að mikið
þarf að laga í þeim málum í
vanþróaðri ríkjum Evrópu.
Staða kvenna innan UNI-
Europa og tengdra félaga
Þriðja umræðuefnið á
ráðstefnunni var staða kvenna
innan UNI og hvað mætti bæta
í þeim efnum. Það kom fram
að hlutfall kvenna í nefndum og
ráðum innan UNI er um 33%
en hlutfall kvenna innan Uni-
Síðan var lagt upp með það að
konur myndu beita sér af öllum
mætti innan sinna félaga í því að
bæta hlut kvenna og sækjast eftir
því að eiga sæti á ráðstefnum og
þingum á vegum Uni.
Niðurstaða mín eftir að hafa
setið þessa ráðsteínu var sú að
í alla staði var hún rnjög vel
heppnuð og athyglisvert að fá að
kynnast alþjóðastarfi á þessum
mælikvarða. Staða kvenna í
Evrópu er mjög mismunandi
Hrafnhildur Ólafsdóttir á ráðstefnunni, en hún er önnur frá hœgri í fremstu röð
samtakanna er um 49,5%. Það er
því augljóst að konur eiga ekki
sæti í öllum þeim nefndum og
ráðum sem þær eiga rétt á.
Hvað er til ráða? Fram kom á
ráðstefnunni að besta leiðin væri
að byrja strax í hverjum geira
fyrir sig og grípa til enn fleiri
aðgerða þegar kæmi að næstu
kosningum.
Nokkrar hugmyndir voru settar
fram um það hverju best væri að
byrja á.
• Lagt er til að á næsta fundi
hjá hverjum geira verði tekin
upp kynjaumræða og hver
nefndarmaður taki með sér
vinnufélaga af hinu kyninu og
fái þannig jafnt hlutfall karla
og kvenna á fundinum.
• I nefndum ætti a.m.k. að
vera eitt sæti í hverjum geira
eyrnamerkt konu. Þegar
kosnir eru varamenn á að
passa að þar sé kona á meðal.
• Nefndir: Ef staða losnar er
mælt með því að kona verði
valin í staðinn fyrir þann karl
sem hættir.
og því mikilvægt að þær þjóðir
sem eru með sín mál nokkurn
veginn á hreinu sýni stuðning
og miðli af reynslu sinni til
vanþróaðri þjóða. Það sýndi sig
best í því að Norðmenn, Svíar,
Finnar og Danir sendu allir um
10 fulltrúa. Frá Rússlandi kom
aðeins einn þar sem konur fá
einfaldlega ekki fjármagn frá
sínum verkalýðsfélögum til að
sækja svona ráðstefnur, og frá
Úkraínu kom karlmaður sem
var reyndar skárra að senda í
stað þess að senda engan. Eg er
afskaplega þakklát fyrir það að
vera íslendingur og þurfa ekki að
berjast fyrir grunnmannréttindum,
vandamálin hjá okkur blikna í
samanburði við vandamál hjá t.d.
Austur-Evrópuþjóðum og stöðu
kvenna þar.
Hrafhhildur Ólafsdóttir,
prentsmiður.
PRENTARINN ■ 23