Verktækni - 01.03.2001, Blaðsíða 12

ísland í dag -
Auknar kröfur til húsa og hönnuða
Þegar horft er yíir höfuðborgina og bygg-
ingar hennar skoðaðar, þarf skólað auga
ekki lengi að líta til þess að merkja alla
nýjustu strauma og stefnur síðustu ára-
tuga í vestrænum arldtektúr. Og margt af
því sem fyrir augu ber er í allra fremstu
röð. Það er gæfa lítiUar eyþjóðar, að eiga
metnaðarfulla arkitekta sem sótt hafa
menntun sína víða um lönd. Menning okk-
ar verður auðugri fyrir vikið. Ef haft er í
huga hversu einsleit byggingarhefð okkar
var, fyrir einungis nokkrum áratugum síð-
an, er ljóst að réttara er að tala um bylt-
ingu en breytingar. Svo ör hefur þróunin
verið.
Byltingar ganga aldrei áfallalaust fyrir
sig. Margar hugmyndir sem íslenskir arki-
tektar komu með heim frá útlandinu voru
á undan sinni samtíð og féllu af þeim sök-
um í grýttan jarðveg. Menn hefðu t.d. bet-
ur skoðað hugmyndir um fljótandi gólf
með opnari huga á sínum tíma, í stað þess
að kasta þeim alfarið fyrir róða. Þá vær-
um við ekki nú að glíma við æ íleiri mála-
ferli vegna ófullnægjandi hljóðeinangrun-
ar í fjölbýli. I öðrum tilvikum hefðu arki-
tektar betur notið sérfræðiráðgjafar til
þess að útfæra hugmyndir sínar með tilliti
tU íslensks veðurfars. Vegna stöðugra
lekavandamála var flötu þökunum úthýst.
Eins og menn vita í dag, er ekkert því tU
fyrirstöðu að hafa þök flöt á Islandi. Ut-
færsla og deililausnir þurfa einfaldlega að
vera í lagi.
Enn heldur Jjróunin áfram og Jiað hægir
síst á henni nú í upphafi nýrrar aldar.
Kröfur almennings tU umhverfis síns og
húsakynna, svo og yfirvalda í formi reglu-
gerða og staðla, aukast stöðugt. Það er
vel; en krefst um leið stöðugt meiri sér-
þekkingar hönnuða tU að standa undir
auknum kröfum. Og er þá komið að hvata
þessa greinarkorns.
Við húsbyggingar er löng hefð fyrir því á
Islandi að fyrst er ráðinn arkitekt. Hon-
um tU halds og trausts eru fengnir þrír
ráðgjafar, hver á sínu sviði: Einn tryggir
burðarjml, sá næsti sér um lagnir og sá
þriðji annast rafmagnið. Allt annað á
arkitektinn að kunna. Og J)ar stendur
hnífurinn í kúnni. Það er ekkert vit né
sanngirni í J>ví, eins og menn sjá eins og
skot ef þeir líta til nágrannalanda okkar.
Ef vel á að vera þarf húsbyggjandi og
arkitekt þrjá ráðgjafa til viðbótar. Sá
fjórði þarf að kunna skU á brunaviirnum,
sá fimmti hljóði og sá sjötti veðri og vind-
um, þ.e.a.s. hvernig hægt er að halda
J>eim náttúruöflum utan dyra. Auðvitað er
ekkert því til fyrirstöðu að einn og sami
ráðgjafinn kunni skU á fleiri en einu
fræðasviði. Það er í sjálfu sér hreint auka-
atriði. Aðalatriðið er að verkkaupi og
arkitekt geti gengið að traustri ráðgjöf á
öUum J>essum sviðum vísri. Ella verða
ekki byggð góð hús á Islandi; Jtegar tU
lengdar lætur. Stöðluð ákvæði í j>óknun-
arsamningum arkitekta um að }>eir skuh
annast hljóð- og brunahönnun ásamt
fleiru eru böm síns tíma. I nútímanum
krefst þessi hönnun þekkingar og flókinna
útreikninga sem ekki er hægt að ætlast til
að þeir kunni skU á. Ef svo væri, ættu
arkitektar ekki síður að geta annast burð-
arJ>oIsútreikninga en sérmenntaðir verk-
fra;ðingar.
Greinarhöfundar hafa alhr starfað sem
burðarJxUshönnuðir tU fjölda ára. Af
fenginni reynslu gera J>eir sér grein fyrir
J>ví að sérmenntun þeirra á nefndum
fræðasviðum, sem enn eru ekki almennt
viðurkennd og utan hefðbundinna þókn-
unarsamninga, er mikilvægari fyrir ís-
lenskan byggingarmarkað en Jjekking
Jteirra á burðarþoli. Gerð eru dýr mistök
á hverjum degi; sem vönduð ráðgjöf ga:li
komið í veg fyrir. Nefnum örfá dæmi J>ví
tU stuðnings:
Aður tíðkaðist að arkitektar flettu J>ví
upp í reglugerð, hvernig þeir a'ttu að
skipta byggingum sínum niður í brunahólí
og haga flóttaleiðum. Nú á dögum Jturfa
metnaðarfulhr húsahönnuðir ekki að vera
bundnir af slíkum íörskriftum. Nýstárleg-
ar byggingar bera hugmyndaauðgi arki-
tekta gott vitni en ltalla um leið á nýjar og
oft Ilóknar hönnunaraðferðir tU að leysa
öryggismál. Því fyrr sem sérfræðingur
kemur að málum, því betur tekst yfirleitt
að hanna byggingu sem bæði er örugg og
J>jónar hlutverki sínu vel. Alltof oft er
búið að leggja mikla vinnu í að „Ieysa“
skipulag byggingar }>egar í ljós koma ó-
leyst vandamál við að tryggja öryggi fólks
og eigna. Þá standa menn frammi fyrir
J>ví að velja á milli vondra lausna tU að
bjarga málum: T.d. setja brunastiga utan
á hús, hólfa sundur glaísUeg rými ineð ljót-
um eldvarnarhurðum eða setja (lyr sem
enginn gengur um. Allir eru óáiuegðir með