Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 01.12.1925, Blaðsíða 8

Læknablaðið - 01.12.1925, Blaðsíða 8
174 LÆKNABLAÐIÐ ari hjá konum, sem aliö hafa börn, en hjá óbyrjum. Legkrabbinn er miklu sjaldgæfari hér á íslandi en erlendis, og væri ekki ólíklegt, að gonorrhoe með þeirri langvinnu bólgu, sem honum fylgir, ætti sinn bátt í því. Þá er að minnast á Röntgen-krabbameinið, sem stafar af langvinnri ertingu af Röntgensgeislum. Hann hefir svift marga Röntgenlækna lim- um og riðið ýmsum að fullu, af eldri Röntgenlæknunum, sem ekki kunnu að hlífa sér við starf sitt. En það eru fleiri en Röntgenlæknar, sem hætt er við krabbameini af starfi sínu. Sótarakrabbinn er þektastur, af því að fvrst var eftir honum tekið. Það gerði Englendingurinn Pott, árið 1775. Sá krabbi kenmr á scrotum og orsakast af sótinu, sem sest í húðina og hittir þarna fyrir sér þunna og viðkvæma húð. Verkamenn þeir, sem vinna í paraffin- verksmiðjum, fá húðkrabbamein, en anilin-verkamenn fá blöðrukrabba, af því að anilín-liturinn skilst mest út með þvaginu. Þeir, sem vinna í málmryki, fá lungnakrabba, en hjá öðrum er hann sjaldgæfur. Svona mætti lengi telja, og sýna fram á, að eitthvert samhengi er milli krabbameinsins og ertingarinnar. En öll krabbámein getur erting- in ekki skýrt, því að margir fá krabbamein án þess að hægt sé að benda á nokkra greinilega ertingu. Svo er t. d. um meðfæddu krabba- meinin. Hugsast gæti, að meinin væru arfgeng, og hefir mikið verið gert til þess að rannsaka það. Bent hefir verið á einstakar ættir, sem krabba- mein kæmu oft fyrir í, og aðrar þar sem þau væru mjög sjaldgæf. En alt er þetta svo á huldu, að ómögulegt er nokkuð á því að byggja. Til þess að komast að betri niðurstöðu um eðli krabbameina, hafa fjöldamargar tilraunir verið gerðar til þess að framkalla krabbamein og athuga vöxt þess frá byrjun og flytja krabbamein frá einu dýri til annars. Krabl)arannsóknir 20. aldarinnar hafa aðailega snúist um þetta. Margt hefir verið reynt til þess að framkalla með krabbamein og með misnnmandi árangri, og skal eg nú skýra frá þvi helsta. Fyrst og fremst hafa verið gerðar tilraunir, sem miðuðu að því að taka eðlilegar frumur, losa þær úr sambandi og flytja úr stað og reynt hefir verið hvorttveggja, frumur úr fullorðnum dýrum og fóstrum. Stund- um hefir tekist að fá frumur þessar til þess að vaxa, en aldrei að fram- ieiða reglulegar meinsemdir á þennan hátt. Þá hefir verið reynt að flytja krabbameinsfrumur úr einu dýri í ann- að og framkalla þannig ný krabbamein, og var það kringum aldamótin seinustu, að þeim tókst það, Ameríkumanninum Loeb og C. O. Jensen í Kaupmahnahöfn. Aðallega eru það mýs og rottur, sem notaöar hafa verið til þessara tilrauna, sem gerðar eru á þann hátt, að saltvatnsgraut (þó ekki soðnum) úr meininu er spýtt inn í dýrið eða heilar holdsneið- ar eru fluttar, og þarf minna af holdsneiðum en graut til þess að fá árangur. Við þessar tilraunir hefir ýmislegt merkilegt komið í ljós. Fyrst og fremst hefir ekki tekist að flytja krabbamein frá mönnum yfir á dýr og ekki dýr frá dýri nema af sömu dýrategund. Þetta sýnir, að krabba- meinsfrumurnar liaga sér eins og venjulegar frumur, sem deyja og eyðast, ef þær eru fluttar milli óskyldra dýra. Flutningurinn tekst ekki

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.