Læknablaðið - 01.06.1943, Blaðsíða 8

130
LÆKNABLAÐ I Ð
botn — fyrst líti’ð en smá dýpkar,
rendurnar verða skarpar svo að
æðarnar, sem koma frá retina eins
og brotna á papillaröndinni, þar
sem þær leggja leið sína inn í sjón-
taugina. Eins og æðarnar, bogna
eða brotna einnig taugaþræðirnir
á papillaröndinni, sem svo síðar
ásamt þrýstingnum skemmir
taugaþræðina svo þeir atrofiera
algjörlega, þess vegna sjáum viö
á seinni stigum veikinnar papill-
una ekki aðeins djúpa heldur lika
föla eða blá-hvíta að lit, tauga-
þræðirnir eyðilagðir, svo maður
sér beint í hina skjallhvítu lamina
cribrosa. Aðalástæða sjóndepr-
unnar er atrofia sjóntaugarinnar
og sjónhimnunnar, við það skennn-
ist bæði beina og óbeina sjónin.
Fyrrnefnda lýsir sér i minnkun
centrölu sjónskerpunnar, koma
Irogalöguð sootom út frá blinda
blettinum, síðara í takmörkun sjón-
sviðsins, sem minkar oftast mest
nefmegin (fylgir eyðileggingu
vissra taugaknippa).
i. Primært glaucom, almenn
skipting: Primært glaucom er ekki
(ákveðið) veltakmarkað sjúk-
dómseinkenni, lieldur kemur það
fram í ýmsum myndum, sem eru
í beinu sambandi við hækkun
intraoculæra þrýstingsins, lokal-
isation og styrkleika hinna patho-
iogisku-anatomisku breytinga og
þar af leiðandi funktionstruflana.
Hvort hinar anatomisku breyting-
ar, sem fyrirfinnast eru orsakir
þrýstingshækkunarinnar eða af-
leiðing-ar hennar er ekki alltaf
hægt að fullyrða um, i flestum
tilfellum virðist vera um circulus
vitiosus að ræða.
Eftir hinum mismunandi ein-
kennum, sem fram korna, er glauc-
omsjúkdómnum (primæra gl.)
venjulega skipt í 4 ílokka:
1. glaucoma acutum inflannna-
torium.
2. glaucoma chronicum simplex.
3. glaucoma chronicum in-
flammatorium og
4. glaucoma absolutum.
Um vel takmarkaða skiptingu
er hér þó ekki að ræða, þar sem
flokkun þessi getur að meira eða
minna leyti runnið saman.
Glaucoma acut. infl.: Á undan
acut glaucomkasti koma oft fyrir
þrýstingshækkanir, sem aðeins
standa stutta stund og augun
jafna sig aftur (svokölluð pro-
dromaleinkenni), má skoða þau
sem væg glaucomköst, þar sem
þau haga sér að mestu leyti bæði
subjectivt og objectivt eins og
acut glaucomköst, aðeins miklu
vægari, en enda venjulega með
acut kasti. Við skyndilega hækkað-
an þrýsting í auganu klemmast
venae vorticosae, sem ganga ská-
halt í geg-num sclera, saman, kem-
ur fram „venös stase“, sem gefur
sjúkdómnum svo sitt sérstaka ein-
kenni. Kompensatoriskt víkka
venur fremri hluta augans og
mynda episclerölu venurnar hið
svokallaða caput medusae, einnig
kemur ödem í æðar conjunctiva
og augnloka. Cornea verður mött
af ödemi, sem kemur í epitelið,
minkað sensibilitet. Camera ant-
erior er grunn og lithimnan tapar
sinni struktur vegna ödems og
stase i æðum. Pupillan víkkar
mikið, reagerar lítið eða ekkert.
Ef mögulegt er aö sjá augnbotn-
inn, sést oft arteriupulsation og
hyperæmi á papillunni. Við palpa-
tion finnst greinilega, hvað augun
eru hörð, ef til vill 60, 80 eða ico
mmHg, i stað 15—27 mmHg í
heilbrigðu auga.
Af subjectivum einkennum má
fyrst net'na ákafa verki, eins og
augun ætli að springa. Verkirnir