Læknablaðið - 01.06.1943, Blaðsíða 13

LÆKNAB LAÐIÐ
135
fremur fljótt til algjörrar blindu,
ef ekki er að gert. Einstöku sinn-
um koma fyrir tilfelli, sem batna
án nokkurra aðgerða. 1 ca. yí af
tilfellunum byrjar sjúkd. strax eft-
ir fæðingu, annars á fyrstu árum
barnsins. Drengir veikjaát oftar en
stúlkubörn (3:2). Hydrophthal-
mus congenit. kemur í ca. % af til-
fellunum i bæði augu og hefir
sérstöðu meðal glaucomanna að
því leyti, að hann stafar ekki frá
sjúkdómi í augum, heldur „bygg-
ingar anomaliu", vanskapnaði, sem
veldur svo aftur sömu breytingum
í augum og koma fram við glau-
com. Þær breytingar, sem maður
rekst á við sjúkdóm þennan, er
það t. d., að „Schlemmskanalinn"
vantar eða aðeins rudiment leifar
hans eftir, margskonar breytingar
i spatia anguli iridis, í iris, eða iris
vantar. Hydrophthalmus acqvisitus
kemur venjuí. á annað augað og
orsakast t. d. af trauma, eftir
corneaperforation hjá ungum
börrium, við intraoculæra tumora
(gliom, uveitis með seclusio pu-
pillae o. s. t'rv.). Anamnesis, oy
hvað sést kliniskt, leiðir mann
venjul. á rétta leið að þekkja sjúk-
dóminn. Stundum fylgir hydroph-
thalmus annar vanskapnaður t. d.
polydaktyli, neurofibromatosis eða
naevus flammeus á augnlokum eða
andliti.
Glaucoma juvenile kallar maður
venjul. glaucom, sem kemur frá 10
—35 ára aldri, oft hjá ungu fólki
á milli 15—20 ára. Það hagar sér að
sumu leyti eins og glaucoma sim-
plex, en að sumu leyti eins og
hydnophthalmus, kemur oftar fyrir
á karlmönnum og myopia í allt að
helming tilfellanna, cam. ant. djúp,
svo ekki er ósennil. að um bygg-
ingaranomaliu sé að ræða líkt og
við hydrophthalmus.
Hér á landi er aðallega um gl.
simplex að ræða, 2—3% af gl.
acutum, hefi séð aðeins fá tilfelli
af gl. juvenile og aðeins 1 tilfelli
af hydrophthalmus.
Ætiologia:
Hversu hár intraoculæri þrýst-
ingurinn er, stjórnast aðallega af
spennu augnhimnanna og rúmtaki
innihalds augans. Breytingar í
himnum augans stafa mest af
minkuðu elastisiteti í sclera.
Aukning á innihaldi augans get-
ur annaðhvort stafað frá hindr-
uðu frárennsli, íætention, eða
auknu aðrennsli, hypersekretion,
og svo í þriðja lagi af stækkun
intraoculæru vefjanna.
Maður er enn í óvissu um or-
sakir primæra glaucomsins, én hin-
ar margvislegu tilraunir, sem
gerðar hafa verið, hafa mjög auk-
ið þekkingu manna á ýmsum fakt-
•orum, sem til greina koma að valdi
sjúkdómnum, er þar helst að nefna
truflanir í ..regulationsmekanisma"
intraoculæra æðakerfisins (vaso-
motoriskar truflanir), circulations-
truflanir af breytingum í víkkun
og permeabiliteti æðanna.
Af teoriunum má helst nefna
Retentionsteoriuna, að framhólfs-
hornin hafi lokast, annaðhvort
irisræturnar þrýst að, eða örsmá
corpusculae t. d. pigment setzt í
og lokað filtrationsleiðum í „fram-
hólfshornunum", iris, Fontans ■
rúminu eða Schlemmskanalnum.
Við hypersekretionsteoriuna álíta
menn, að aukning á humor aqveus
sé orsök að þrýstingshækkuninni.
Volumensaukning í hinum intra-
oculæru vefjum t. d. í corp. vitr.
eða chorioidea.
Lengi hafa menn sett refrakt-
ionsanomaliur, sérstakl. hyper-
metropiu í samband við glaucom-
sjúkdóminn, en mjög þykir það
hæpið, þar sem sumir læknar gefa